Ασία: Γιατί οι εργαζόμενοι δεν ενθουσιάζονται με την ιδέα της συνταξιοδότησης

Στη Γαλλία οι εργαζόμενοι έχουν κατεβεί στους δρόμους θορυβημένοι με την πρόταση Μακρόν να αυξηθεί η κατώτατη ηλικία συνταξιοδότησής τους κατά δύο χρόνια, από τα 62 στα 64, αλλά στην Ασία πολλοί είναι αυτοί που θέλουν να δουλεύουν μέχρι τα βαθιά γεράματα. Και δεν είναι μόνο το αυξημένο κόστος ζωής που τους αναγκάζει να παρατείνουν τον εργασιακό τους βίο. Είναι και η εργασιακή ασφάλεια που απολαμβάνουν και τους κάνει να αισθάνονται χρήσιμοι για τον εργοδότη και σεβαστοί από τους συναδέλφους τους.

Δεν μιλάμε δηλαδή για περιπτώσεις σαν τον γηραιότερο δισεκατομμυριούχο του πλανήτη, τον ιδρυτή της Pacific International Lines (PIL) Τσανγκ Γουν Τσουνγκ, ο οποίος παρότι συμπλήρωσε ήδη τα 100 του χρόνια εξακολουθεί να πηγαίνει καθημερινά στο γραφείο του στη Σιγκαπούρη επειδή «βαριέται αφόρητα στο σπίτι». Αυτός με την πείρα και τη σοφία που έχει αποκτήσει σίγουρα θα είναι χρήσιμος για το γιο του, Τέο Σιονγκ Σενγκ, στον οποίο μόλις πριν από λίγους μήνες παρέδωσε το ρόλο του εκτελεστικού προέδρου της ναυτιλιακής εταιρείας για να γίνει ο ίδιος επίτιμος.

Μεγάλη Παραίτηση: Ο φόβος της ύφεσης δεν είναι αρκετός για να «κρατήσει» τους εργαζόμενους

Η τελευταία έρευνα Workmonitor που διενήργησε η εταιρεία διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού Randstad μεταξύ 35.000 εργαζομένων σε 34 χώρες έδειξε ότι μόνο οι μισοί από όσους ζουν στις χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού πιστεύουν ότι θα πάψουν να εργάζονται μετά τα 65 έτη του βίου τους. Σε αντίστοιχη έρευνα πέρυσι το ποσοστό αυτό ήταν 61%.

«Η διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας, η πληθωριστική έκρηξη που ανέβασε αισθητά το κόστος ζωής και η μειούμενη κρατική βοήθεια μετά την παγκόσμια υγειονομική κρίση αναγκάζουν πολλούς εργαζομένους σε ολόκληρο τον κόσμο να αναβάλλουν γι’ αργότερα τη συνταξιοδότησή τους», σημειώνει η Randstad.

Οντολογική αξία

Το 70% των εργαζομένων που έλαβαν μέρος στην έρευνα δήλωσαν ότι αυτό που εμποδίζει να χαρούν «τα χρυσά χρόνια της αποστρατείας» είναι οι ανησυχίες για την πτώση του εισοδήματός τους που θα έχει ως συνέπεια η συνταξιοδότησή τους. Για όσους ζουν στην Ασία και τον Ειρηνικό όμως, η κύρια αιτία που διστάζουν να συνταξιοδοτηθούν είναι η αίσθηση που έχουν ότι η εργασία αποτελεί μια αναγκαιότητα για τη ζωή τη δική τους και των συνεργατών τους.

Έτσι, το 66% των Ινδών και το 61% των Κινέζων αντιμετωπίζουν την εργασία ως «ανάγκη» – μιλάμε για ποσοστά σχεδόν διπλάσια από το μέσο όρο όλων των ερωτηθέντων από τους ερευνητές που πιστεύει κάτι τέτοιο (32%).

«Είτε επειδή δίνει νόημα και σκοπό στη ζωή τους είτε επειδή τους δίνει ευκαιρίες για κοινωνικές επαφές είτε επειδή τους γοητεύει το αντικείμενο της δουλειάς τους, για πολλούς η απασχόληση δεν είναι συνυφασμένη πρωτίστως με το μισθό. Έχει μια οντολογική αξία γι’ αυτούς, καθώς τους κρατά συνδεδεμένους με το κοινωνικό σύνολο και τους δίνει την αίσθηση του ανήκειν», σημειώνει στη συνοδευτική της έρευνας έκθεσή της η Randstad.

Αισθάνονται απαραίτητοι

Πολλοί εργαζόμενοι δηλώνουν επίσης ότι θέλουν να συνεχίσουν να εργάζονται και μετά την ηλικία που αποκτούν δικαίωμα για συνταξιοδότηση επειδή «αισθάνονται ένα αίσθημα υποχρέωσης στον εργοδότη τους». Η έρευνα έδειξε ότι περίπου το ένα πέμπτο (το 21% για την ακρίβεια) των Ασιατών εργαζομένων πιστεύουν ότι είναι απαραίτητοι για τον εργοδότη τους – το αντίστοιχο ποσοστό επί του συνόλου των ερωτηθέντων είναι μόνο 12%.

Είναι προφανές ότι η γνωστή ρήση «ουδείς αναντικατάστατος» δεν ισχύει για τους Ασιάτες. «Υπάρχουν πολιτισμικοί παράγοντες που έχουν να κάνουν με το έργο που έχει την αίσθηση ότι προσφέρει κάποιος, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η εκπαίδευση», δήλωσε στο CNBC ο διευθύνων σύμβουλος της Randstad Σάντερ βαν τ’ Νοορντέντε.

Ο ολλανδός μάνατζερ εξήγησε ότι πολλοί Ασιάτες εργαζόμενοι αισθάνονται ότι τους χρειάζονται στη δουλειά επειδή κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου έχουν μια σταθερή απασχόληση στον ίδιο εργοδότη. «Αισθάνονται εργασιακή ασφάλεια με αποτέλεσμα να δένονται συναισθηματικά με την επιχείρηση στην οποία απασχολούνται και να αισθάνονται απαραίτητοι και σεβαστοί από τους συναδέλφους και τους διευθυντές τους», εξηγεί ο βαν τ’ Νοορντέντε.

Ισόβια απασχόληση

Η Ιαπωνία είναι η κατ’ εξοχήν χώρα στην οποία εξακολουθεί να ισχύει σε μεγάλο βαθμό ο θεσμός της «ισόβιας απασχόλησης». Πολλοί εργαζόμενοι προσλαμβάνονται μετά τη θεωρητική εκπαίδευση και την επαγγελματική τους κατάρτιση σε μια επιχείρηση από την οποία εν τέλει συνταξιοδοτούνται. Πολύ συχνά οι Ιάπωνες συστήνονται ως «ο Ακίρα της Toyota», o «Μασάκι της Honda» ή «ο Τοσίρο της Fujitsu». Ανάλογα, αν και σε μικρότερο βαθμό, ισχύουν και σε άλλες ασιατικές χώρες.

Στην ασιατική ήπειρο βρίσκονται οι τρεις από τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ινδία, όπως σημειώνει το αμερικανικό δίκτυο CNBC. Και για τους Ασιάτες η εργασία διαδραματίζει «πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή τους». Η έρευνα της Randstad έδειξε ότι το 89% των Κινέζων εργαζομένων και το 90% των Ινδών συμφωνούν μ’ αυτό – παγκοσμίως μόνο το 70% των εργαζομένων συμμερίζεται την άποψη αυτή.

Αίτημα η σταθερή εργασία

Είναι γνωστό ότι οι εργασιακές συνθήκες σε επαγγέλματα με χαμηλή εξειδίκευση στην Ασία είναι άθλιες. Εν προκειμένω οι Ασιάτες όμως φαίνεται ότι αποτελούν πρότυπο παγκοσμίως. Διότι όλοι οι εργαζόμενοι σε κάθε γωνιά της γης αναζητούν «ολόκληρο το πακέτο», κατά τον Σάντερ βαν τ’ Νοορντέντε. Που σημαίνει τέσσερα πράγματα: ασφάλεια, κατανόηση, συμπερίληψη και οικονομικά σταθερή εργασία, που δίνει τη δυνατότητα στον εργαζόμενο να προγραμματίσει τη ζωή του.

«Ο κόσμος θέλει να έχει το αίσθημα ότι ανήκει σε μια ομάδα. Και απαιτεί η οργανωμένη αυτή ομάδα, που συνιστά κάθε επιχείρηση, να αντανακλά τις δικές του προτεραιότητες σε θέματα όπως είναι η καλή ισορροπία μεταξύ εργασιακού και ιδιωτικού βίου. Αυτό ισχύει κυρίως για τις νεότερες γενιές εργαζομένων, οι οποίοι αναζητούν περισσότερη ευχαρίστηση από την επαγγελματική τους ενασχόληση», σημειώνει ο μάνατζερ της Randstad.

Στην Ασία είναι πιο εύκολο να βρει ένας εργαζόμενος τις προϋποθέσεις που περιέγραψε ο βαν τ’ Νοορντέντε. Διότι εκεί οι αγορές εργασίας είναι αρκετά «κλειστές» και η έννοια της ευελιξίας έχει να κάνει με τη δυνατότητα ανάληψης νέων ρόλων μέσα στην ίδια την επιχείρηση και όχι με τη διευκόλυνση προσλήψεων και απολύσεων και την αλλαγή εργοδότη – την περιλάλητη κινητικότητα δηλαδή, που διαθέτουν οι σύγχρονες «απορρυθμισμένες» δυτικές αγορές εργασίας.

«Ως εκ τούτου οι Ασιάτες εργοδότες αναζητούν τρόπους για να προσελκύσουν και να διατηρήσουν τα ταλέντα. Διότι είναι όλο και πιο φανερό, ειδικά στις νεότερες ηλικίες, ότι οι εργαζόμενοι είναι διατεθειμένοι να εγκαταλείψουν την επιχείρηση αν δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις τους. Για παράδειγμα, η έρευνά μας έδειξε ότι περισσότεροι από τους μισούς εργαζομένους στην Ασία και τον Ειρηνικό δηλώνουν ότι θα παραιτούνταν από την εταιρεία όπου εργάζονται αν έπαυαν να αισθάνονται ότι ανήκουν σ’ αυτή», δήλωσε ο βαν ‘τ Νοορντέντε.

Συνταξιοδότηση με… δόσεις

Η Randstad θεωρεί ότι λόγω του δημογραφικού προβλήματος που οξύνεται διαρκώς όχι μόνο στην Ιαπωνία αλλά και σε άλλες από τις χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού (και σε ολόκληρη τη Δύση εξάλλου) τα επόμενα χρόνια η έλλειψη ταλέντων θα εξελιχθεί σε μείζον πρόβλημα για τις επιχειρήσεις.

«Αυτός είναι ένας λόγος για να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν οι επιχειρήσεις ευέλικτους ρόλους για το εργατικό τους δυναμικό. Να έχει, για παράδειγμα, τη δυνατότητα κάποιος που πλησιάζει στην ηλικία της σύνταξης να κάνει τη μετάβαση αυτή αργά και αποδοτικά τόσο για τον ίδιο όσο και για την επιχείρηση. Να υπάρχει δηλαδή η δυνατότητα να περνά κάποιος από την πλήρη απασχόληση στη μερική και μετά να αποσύρεται στο σπίτι του», σημειώνει ο μάνατζερ της Randstad.