Κεντρικές τράπεζες: Κλείνει ο επιθετικός κύκλος αύξησης των επιτοκίων;

«Πλέον δεν μπορεί κανείς να μιλά για περιστέρια και για γεράκια στις κεντρικές τράπεζες, αλλά για λιγότερο και περισσότερο επιθετικά γεράκια».

Με αυτή την εύστοχη φράση είχε περιγράψει ένας αναλυτής την επιθετική στροφή των μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών του πλανήτη με τις γενναίες αυξήσεις των επιτοκίων που έβαλαν τέλος σε μια δεκαετία και πλέον φθηνού χρήματος, όταν «έβρεχε» δανεικά με μηδενικά επιτόκια.

Τους προηγούμενους μήνες τα κεντρικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έμπαιναν το ένα μετά το άλλο στον «πολεμικό χορό» αύξησης του κόστους δανεισμού, με τους επικεφαλής τους να δηλώνουν αποφασισμένοι ότι θα συνεχίσουν την επιθετική πορεία για να ανακόψουν το πληθωριστικό ράλι, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα βυθίσουν τις οικονομίες σε ύφεση.

Επιτόκια: Πώς θα κινηθούν το 2023 οι κεντρικές τράπεζες 

Με την έλευση του 2023 ωστόσο, αυτό φάνηκε να αλλάζει και τα περιστέρια αρχίζουν να κάνουν και πάλι δειλά την εμφάνισή τους στην αγορά.

Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά αμερικανικά οικονομικά μέσα μίλησαν για τη μετατροπή του Τζερόμ Πάουελ από γεράκι σε περιστέρι, μέσα σε μία συνεδρίαση: «Οι οικονομολόγοι διακρίνουν τόνους περιστεριού στη ρητορική του πιο αισιόδοξου Τζέι Πάουελ» έγραψαν χαρακτηριστικά οι Financial Times.

Οι 10 μεγάλες ανεπτυγμένες οικονομίες έχουν αυξήσει τα επιτόκια κατά συνολικά 2.965 μονάδες βάσης σε αυτόν τον κύκλο μέχρι σήμερα, με την Ιαπωνία να παραμένει ακόμα το υπόδειγμα της συγκράτησης.

ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ

Η Fed αύξησε την Τετάρτη το επιτόκιο αναφοράς της μίας ημέρας κατά 25 μονάδες βάσης σε ένα εύρος από 4,50% έως 4,75%, στη μικρότερη αύξηση μέχρι στιγμής ενός κύκλου σύσφιγξης 11 μηνών.

Ο Πάουελ αναγνώρισε μεν ότι υπήρξαν θετικά μηνύματα στις πρόσφατες εκθέσεις για την απασχόληση αν και τα δεδομένα από την αγορά εργασίας παραμένουν ισχυρά τόνισε όμως ότι είναι πολύ νωρίς για να πανηγυρίσουν.

«Είναι θετικό το γεγονός ότι ο αποπληθωρισμός που έχουμε δει μέχρι στιγμής δεν έχει λειτουργήσει εις βάρος της αγοράς εργασίας», εξήγησε και πρόσθεσε ότι η οικονομία βρίσκεται ακόμη σε «πρώιμο στάδιο» χαλάρωσης του πληθωρισμού.

Αν και χαρακτήρισε ως «καλή ιστορία» την υποχώρηση των τιμών των αγαθών και την αποδυνάμωση της αγοράς των ενοικιαζόμενων κατοικιών είπε ότι η Federal Reserve δεν βλέπει αποπληθωρισμό.

Αυτό εξάλλου περιγράφεται και στην επίσημη ανακοίνωση της Federal Reserve που άλλαξε από τη αντίστοιχη του Δεκεμβρίου, προσθέτοντας τη φράση ότι ο πληθωρισμός αρχίζει να υποχωρεί αλλά παραμένει υψηλός.

ΕΥΡΩΖΩΝΗ

Την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκιά της κατά 50 μονάδες βάσης -όπως αναμενόταν ευρέως. Κατόπιν της νέας αύξησης τα επιτόκια της ΕΚΤ διαμορφώνονται ως εξής: το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο 2,50% από 2%, αυτό των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης στο 3% από 2,50% και το επιτόκιο της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο 3,25% από 2,75%.

Σήμα Λαγκάρντ προς τις κυβερνήσεις: Αποσύρετε τα μέτρα στήριξης

Πρόκειται για την πέμπτη συναπτή επιτοκιακή αύξηση της ΕΚΤ από τον Ιούλιο του 2022 όταν άνοιξε τον κύκλο της αύξησης των επιτοκίων που σήμανε το τέλος των αρνητικών επιτοκίων στην ευρωζώνη μετά από οκτώ χρόνια. Συνολικά από τις 27 Ιουλίου τα επιτόκια έχουν αυξηθεί κατά 300 μονάδες βάσης, όταν το βασικό επιτόκιο βρισκόταν στο -0,50%.

Νέο σοκ για τα δάνεια – Αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης απο την ΕΚΤ

Για άλλη μια φορά η ΕΚΤ επικεντρώνεται στον πληθωρισμό και στη μάχη για την αναχαίτισή του. Στην ανακοίνωσή της η κεντρική τράπεζα επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις για άλλη μια αύξηση κατά 50 μονάδες βάσης στην επόμενη συνεδρίαση του Μαρτίου και από εκεί κι έπειτα η πορεία της θα εξαρτηθεί από το πώς θα έχουν διαμορφωθεί οι οικονομικές συνθήκες.

ΒΡΕΤΑΝΙΑ

Την ίδια ημέρα με την ΕΚΤ, η Τράπεζα της Βρετανίας, η πρώτη μεγάλη κεντρική τράπεζα που άνοιξε τον επιθετικό κύκλο τον Δεκέμβριο του 2021, αύξησε την Πέμπτη το τραπεζικό της επιτόκιο για δέκατη συνεχόμενη φορά στο 4%, το υψηλότερο από το 2008. Η BoE απέρριψε την προηγούμενη δέσμευσή της να συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια «δυναμικά» και είπε ότι ο πληθωρισμός στο Ηνωμένο Βασίλειο είχε πιθανώς κορυφωθεί.

ΚΑΝΑΔΑΣ

Η Τράπεζα του Καναδά (BoC) στις 18 Ιανουαρίου αύξησε το βασικό της επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης στο 4,5%, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 15 ετών.

Η κεντρική τράπεζα του Καναδά αύξησε το επιτόκιο πολιτικής της με ρυθμό ρεκόρ 425 μονάδων βάσης σε 10 μήνες. Ο πληθωρισμός, που κορυφώθηκε στο 8,1% και επιβραδύνθηκε στο 6,3% τον Δεκέμβριο, παραμένει υπερτριπλάσιος του στόχου της κεντρικής τράπεζας

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

Η Αποθεματική Τράπεζα της Αυστραλίας προχώρησε με τρίτη συνεχόμενη άνοδο 25 μονάδων βάσης τον Δεκέμβριο, ανεβάζοντας το βασικό της επιτόκιο στο 3,1%, το υψηλότερο επίπεδό της σε μια δεκαετία.

Οι αγορές έχουν τιμολογήσει τουλάχιστον δύο ακόμη αυξήσεις των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης κατά τη διάρκεια αυτού του κύκλου σύσφιξης, αφού ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε σε υψηλό 33 ετών το τέταρτο τρίμηνο.

ΣΟΥΗΔΙΑ

Ο σουηδικός πληθωρισμός έφτασε σε υψηλό 30 ετών στο 10,2% σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο, αυξάνοντας την πίεση στη Riksbank να συνεχίσει να ενισχύει το κόστος δανεισμού.
Η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας αύξησε το βασικό της επιτόκιο κατά 75 μονάδες βάσης στο 2,5% τον Νοέμβριο η επόμενη συνεδρίασή της είναι την επόμενη εβδομάδα στις 8 Φεβρουαρίου

ΕΛΒΕΤΙΑ

Η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB) αύξησε το επιτόκιο πολιτικής της κατά 50 μονάδες βάσης στο 1% τον Δεκέμβριο, στην τρίτη άνοδο του 2022. Ανώτεροι αξιωματούχοι έχουν σηματοδοτήσει περαιτέρω αυξήσεις φέτος.
Ο πρόεδρος της SNB, Τόμας Τζόρνταν, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι είναι πολύ νωρίς για να φανεί εντελώς ξεκάθαρος για τον πληθωρισμό, αν και ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 2,8% τον Δεκέμβριο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

ΙΑΠΩΝΙΑ

Η Τράπεζα της Ιαπωνίας, η οποία κινείται με δικούς της ρυθμούς, ξεκίνησε τη σύσφιγξη της εξαιρετικά χαλαρής νομισματικής της πολιτικής μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο με μια επιθετική αλλαγή στο σύστημα ελέγχου της καμπύλης αποδόσεων που χρησιμοποιεί για να καθορίσει τα επιτόκια δανεισμού.

Η BOJ αντιστάθηκε σε περαιτέρω αλλαγές πολιτικής τον Ιανουάριο. Αλλά καθώς ο πληθωρισμός αυξάνεται, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συνέστησε στην BOJ να αφήσει τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων να κινούνται πιο ελεύθερα και να εξετάσει το ενδεχόμενο αύξησης των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων. Οποιαδήποτε τέτοια κίνηση μπορεί να ταράξει τις αγορές καθώς Ιάπωνες επενδυτές πωλούν περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό για να επενδύσουν στην πατρίδα τους.

Η πορεία των επιτοκίων μέσα στο έτος

Αναλυτές εκτιμούν εν πολλοίς ότι οι κεντρικές τράπεζες θα παραμείνουν σταθερές στον δρόμο αύξησης των επιτοκίων τους πρώτους μήνες του 2023, ωστόσο κατά τη διάρκεια του έτους προβλέπεται ότι θα παρατηρηθούν οι πρώτες παύσεις στον ρυθμό ανόδου, ή ακόμα και αντίστροφη πορεία.

Όπως σημειώνει το Bloomberg, έχοντας περάσει το 2022 αυξάνοντας το κόστος δανεισμού κατά το μεγαλύτερο ποσοστό των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Τζερόμ Πάουελ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ είναι μεταξύ των διεθνών φορέων χάραξης πολιτικής που πρόκειται να προχωρήσουν σε περαιτέρω σύσφιξη τους πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους.

Πού θα φτάσουν τα επιτόκια

Από τις 21 άλλες χώρες που παρακολουθεί το οικονομικό πρακτορείο, οι 10 αναμένεται να αυξήσουν τα επιτόκια, οι εννέα προβλέπεται να τα μειώσουν ενώ άλλες δύο τηρούν στάση αναμονής.

Αυτός ο συνδυασμός έχει κάνει το Bloomberg να υπολογίζει ότι σε παγκόσμιο επίπεδο τα επιτόκια θα κορυφωθούν το τρίτο τρίμηνο του 2023 φτάνοντας στο 6%, πριν αποκλιμακωθούν στο 5,8%, ψηλότερα από το τρέχον 5,2%.

Δύσκολες αποφάσεις

Βεβαίως, όπως μεταδίδει το αμερικανικό δίκτυο, καταγράφονται και σοβαρές αποκλίσεις μεταξύ των κεντρικών τραπεζών, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Κίνα που αναμένεται να μειώσει και πάλι το κόστος δανεισμού φέτος, μαζί με τον Καναδά, τη Ρωσία και την Κίνα.

Όπως σημειώνει το Bloomberg, όσο περνά ο χρόνος οι αποφάσεις θα γίνονται ολοένα και πιο δύσκολες καθώς τα επιτόκια κινούνται περαιτέρω σε περιοριστικό έδαφος και κινδυνεύουν να περιορίσουν τη ζήτηση τόσο πολύ ώστε οι οικονομίες να γυρίσουν σε ύφεση. Αυτή είναι η ανησυχία των εμπόρων ομολόγων που είναι όλο και πιο επιφυλακτικοί ως προς την ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να συνεχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκια και στη συνέχεια να τα κρατούν σφιχτά.