Σεισμός – Τουρκία: Εκτοξεύεται ώρα με την ώρα το οικονομικό κόστος από τον εγκέλαδο

Χιλιάδες κτίρια έχουν καταστραφεί και πάνω από 4.500 θάνατοι έχουν καταγραφεί στην Τουρκία και τη Συρία, μετά το διπλό χτύπημα του εγκέλαδου στα νοτιοανατολικά της γειτονικής χώρας, με το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο (USGS) να κάνει λόγο για ανυπολόγιστη οικονομική καταστροφή.

Συγκεκριμένα, το USGS ανέφερε ότι με βάση τα έως τώρα στοιχεία, οι ζημιές από τους δύο ισχυρούς σεισμούς, μεγέθους 7,8 και 7,7 της κλίμακας Ρίχτερ και οι αντίστοιχες ασφαλιστικές απαιτήσεις ξεπερνούν το 1 δισ. δολάρια, αριθμός ο οποίος -σύμφωνα με αναλυτές- μοιάζει πολύ μικρός, αν κοιτάξει τα κατεστραμμένα κτήρια και εγκαταστάσεις και αν συγκρίνει κανείς τους χθεσινούς σεισμούς με τα χτυπήματα της τελευταίας 20ετίας σε Κωνσταντινούπολη και Βαν.

Τελειωτικό χτύπημα για τους κατοίκους, άλλο ένα πλήγμα για την οικονομία

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χαρακτήρισε τους σεισμούς ως τη μεγαλύτερη καταστροφή της χώρας από το 1939, όταν ο σεισμός στο Ερζιντζάν άφησε πίσω του σχεδόν 33.000 νεκρούς και περίπου 100.000 τραυματίες.

Ευάλωτες οι κτηριακές κατασκευές

Το USGS σημειώνει ότι ο πληθυσμός στις περιοχές που επλήγησαν από τους σημερινούς σεισμούς «κατοικεί σε κατασκευές που είναι εξαιρετικά ευάλωτες στον σεισμό, αν και υπάρχουν κάποιες ανθεκτικές κατασκευές». Όπως τονίζεται, στα κτίρια αυτά το πιο ευάλωτο σημείο ήταν η τοιχοποιία από μη οπλισμένο τούβλο και σκυρόδεμα χαμηλής ποιότητας.

Μετά τον πρώτο σεισμό, αναλυτές του USGS ανέφεραν ότι υπάρχει πιθανότητα 78% οι οικονομικές ζημιές να ξεπεράσουν το 1 δισεκατομμύριο δολάρια, ενώ με τη δεύτερη σεισμική δόνηση αυτές οι πιθανότητες -σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία- εκτοξεύτηκαν.

Σύμφωνα με τον Steve Bowen, επικεφαλής αξιωματούχο στην αντασφαλιστική Gallagher Re, ένας σεισμός 6,7 βαθμών είχε ως αποτέλεσμα απώλειες περίπου 600 εκατομμυρίων δολαρίων όταν έπληξε την ίδια περιοχή τον Ιανουάριο του 2020. Ωστόσο, όπως είπε ο ίδιος, πιστεύεται ότι τυχόν απώλειες στον κλάδο αντασφάλισης θα είναι πολύ χαμηλότερες, δεδομένου του επιπέδου διείσδυσης των ασφαλίσεων στις πληγείσες χώρες.

Στην Τουρκία, η υποχρεωτική ασφάλιση σεισμού προσφέρεται στους πολίτες μέσω μιας ομάδας ασφάλισης καταστροφών, η οποία έχει ικανότητα πληρωμής αποζημιώσεων σχεδόν 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με βάση τα δεδομένα αντασφάλισης του 2021. Τα αντίστοιχα στοιχεία για το 2022 δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί, αλλά οι ειδικοί υποθέτουν ότι εάν παραμείνουν στα ίδια επίπεδα με τα προηγούμενα χρόνια, τότε η Munich Re και η Swiss Re θα επωμισθούν το βάρος των αποζημιώσεων.

Την ίδια ώρα, εάν οι απώλειες υπερβούν το επίπεδο του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, σενάριο το οποίο φαίνεται όλο και πιο πιθανό μετά τον δεύτερο μεγάλο σεισμό, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ένα σημαντικό ποσοστό του κόστους το ζημιών να μετακυληθεί στην αγορά των αντασφαλιστών.

«Πλήγμα» στην τουρκική οικονομία

Όπως επισημαίνεται, το «διπλό χτύπημα» αναμένεται να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την ιδιαίτερα λαβωμένη τουρκική οικονομία, η οποία τα τελευταία χρόνια βρίσκεται αντιμέτωπη με κλιμακούμενης έντασης αναταράξεις με αχαλίνωτο πληθωρισμό (57.68% τον Ιανουάριο) και δραματική υποτίμηση της λίρας, που το 2022 έχασε περίπου το 70% της αξίας της έναντι του δολαρίου.

Μάλιστα, την ώρα που στο επίκεντρο κοντά στα σύνορα με τη Συρία, μια από τις πιο φτωχικές περιοχές της χώρας, η μετασεισμική ακολουθία συνεχίζεται, η τουρκική λίρα κατέγραφε χαμηλό ρεκόρ ενώ το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης σημείωνε σημαντική πτώση. Οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών ομολόγων, σύμφωνα με το Reuters, αυξήθηκαν χθες έως και στο 10,2% – το υψηλότερο επίπεδό εδώ και σχεδόν δύο μήνες.

Στα 23 δισ. το κόστος του εγκέλαδου το 1999

Αξίζει να σημειωθεί, πως ο μεγαλύτερος σεισμός στην Τουρκία από το 1950 μέχρι και χθες, ήταν μεγέθους 7,6 βαθμών και συνέβη στις 17 Αυγούστου 1999, στη Νικομήδεια, 90 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Κωνσταντινούπολης, στο βορειότερο σκέλος του συστήματος ρηγμάτων της Βόρειας Ανατολίας,.

Πάνω από 17.100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, περισσότεροι από 50.000 τραυματίστηκαν και έως και 500.000 έμειναν άστεγο, ενώ οι αναφορές αναφέρουν ότι ο υψηλός αριθμός νεκρών οφείλεται κυρίως στα κακά κατασκευαστικά υλικά.

Από οικονομική σκοπιά, οι ζημιές από τον σεισμό του 1999 υπολογίστηκαν στα 23 δισεκατομμύρια δολάρια.

Όσον αφορά τον δεύτερο μεγαλύτερο σεισμό στην Τουρκία από το 1950, αυτός σημειώθηκε στις 23 Οκτωβρίου του 2011 κοντά στην πόλη Βαν και είχε μέγεθος  7,1 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ.

Σύμφωνα με την Προεδρία Διαχείρισης Καταστροφών και Έκτακτης Ανάγκης, 604 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και περισσότεροι από 4.000 ήταν οι τραυματίες. Τουλάχιστον 11.232 κτίρια υπέστησαν ζημιές, 6.017 από τα οποία βρέθηκαν μη κατοικήσιμα. Περίπου 60.000 άνθρωποι έμειναν άστεγοι, ενώ η συνολική οικονομική απώλεια ήταν περίπου 2,2 δισ. δολάρια.