ΑΔΜΗΕ: Σε εξέλιξη τα έργα για 7 διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Ελλάδας

Μεγάλα έργα που ξεπερνούν τα 6,5 δισ. ευρώ για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Ελλάδας με χώρες των Βαλκανίων, της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής προχωρά ο ΑΔΜΗΕ.

Όπως προκύπτει από το δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας 2024 – 2033 άλλες από αυτές τις υποδομές είναι στο σχεδιασμό και άλλες ήδη υλοποιούνται. Σύμφωνα επίσης με το σχέδιο που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση, η χώρα μας σταδιακά μέχρι το 2031 θα έχει καταφέρει να ενισχύσει τις διασυνδέσεις της με τους γείτονες της και αφετέρου να αυξήσει τη δυναμικότητα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Κάτι που θα επιτρέψει αφενός τη μεγαλύτερη ανάπτυξη έργων ΑΠΕ και αφετέρου τις εξαγωγές πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας από την Αίγυπτο αλλά και από εγχώριες πηγές.

Η μάχη των καλωδίων… για τη διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου [χάρτης]

Αναλυτικά το roadmap αυτών των έργων έχει ως εξής:

• Δεύτερη διασύνδεση με Βουλγαρία

Το έργο αφορά στην υλοποίηση δεύτερης διασυνδετικής γραμμής μεταξύ των Συστημάτων της Ελλάδας και της Βουλγαρίας που θα πραγματοποιηθεί με εναέρια διασυνδετική Γραμμή Μεταφοράς (Γ.Μ.) 400 kV μεταξύ του ΚΥΤ Ν. Σάντας και του Υ/Σ Maritsa East 1. Η γραμμή θα διαθέτει ονομαστική μεταφορική ικανότητα 2000 MVA και θα έχει συνολικό μήκος 151 km περίπου, από τα οποία 30 km περίπου ανήκουν στην Ελληνική Επικράτεια και 121 km περίπου στη Βουλγαρική Επικράτεια.

Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 11,3 εκ. ευρώ. Η νέα διασυνδετική γραμμή 400 kV Ελλάδας – Βουλγαρίας αποτελεί σημαντικό έργο πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και αναμένεται να ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Σύστημα στις αρχές του 2023. Φέρει τον τίτλο «PCI» από το 2013 έχοντας συγκαταλεχθεί έως και τον 4ο κατάλογο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) από την Ε.Ε του Διαδρόμου προτεραιότητας NSI East Electricity (Διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας Βορρά-Νότου στην κεντροανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη).

Η κατασκευή της δεύτερης διασυνδετικής Γ.Μ. μεταξύ της Ελλάδας και της Βουλγαρίας προβλέπεται ότι θα αυξήσει τη μεταφορική ικανότητα στο σύνορο των δύο χωρών σε 1400 MW για την κατεύθυνση από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία και σε 1700 MW για την κατεύθυνση από τη Βουλγαρία προς την Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό το έργο θα συμβάλλει στην ασφαλή διακίνηση των αυξανομένων ροών της ισχύος στην κατεύθυνση Βορράς-Νότος της Βαλκανικής χερσονήσου, στη διεύρυνση του περιθωρίου επάρκειας και στην αύξηση της δυνατότητας περαιτέρω εγκατάστασης μονάδων ΑΠΕ στο βόρειο τμήμα της χώρας. Ταυτόχρονα θα ενισχύσει το Ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς στο ανατολικό σύνορο, περιοχή στην οποία το σύστημα των 400 kV είναι αραιό και η σύνδεση με το μεγάλης έκτασης σύστημα της Τουρκίας είναι σχετικά ασθενής (1 διασυνδετική γραμμή με την Ελλάδα και 2 με τη Βουλγαρία), συμβάλλοντας στην ολοκλήρωση των αγορών της ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης και της Τουρκίας. .

Η κατασκευή στην πλευρά της Βουλγαρίας ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2021, ενώ η κατασκευή στην Ελληνική πλευρά ξεκίνησε το Ιούλιο εντός του 2022, με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα μέσα του 2023.

• Δεύτερη Διασύνδεση Ελλάδας – Τουρκίας 

Τον Μάρτιο του 2022, ο ΑΔΜΗΕ και η TEIAS συμφώνησαν για την υλοποίηση της νέας διασυνδετικής Γραμμής Μεταφοράς 400 kV μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με ορίζοντα ολοκλήρωσης έως το 2029. Η νέα διασυνδετική εναέρια Γ.Μ. 400 kV απλού κυκλώματος μεταξύ του ΚΥΤ Νέας Σάντας και του Υ/Σ Babaeski στην Τουρκία, θα διαθέτει ονομαστική ικανότητα μεταφορά 2000 MVA και εκτιμάται ότι θα έχει συνολικό μήκος περί τα 130 km, εκ των οποίων τα 70 km βρίσκονται στην Ελληνική επικράτεια και τα 60 km στην επικράτεια της Τουρκίας, καθώς προβλέπεται να οδεύσει παράλληλα με την υφιστάμενη διασύνδεση μεταξύ των δύο χωρών.

Η νέα διασυνδετική Γ.Μ. προβλέπεται ότι θα αυξήσει την μεταφορική ικανότητα μεταξύ των δύο χωρών κατά 600 MW και στις δύο κατευθύνσεις. Το έργο θα ενισχύσει την σύνδεση του Ευρωπαϊκού συστήματος μεταφοράς με το μεγάλο σε έκταση σύστημα της Τουρκίας η οποία είναι σχετικά ασθενής καθώς τα δύο συστήματα συνδέονται μέσω τριών διασυνδετικών γραμμών (μία διασυνδετική γραμμή Ελλάδα – Τουρκία και δύο διασυνδετικές γραμμές Βουλγαρία – Τουρκία), θα βελτιώσει την ευστάθεια μεταξύ των διασυνδεδεμένων Συστημάτων της Βαλκανικής χερσονήσου με αυτό της Τουρκίας, θα επιτρέψει επίσης την διείσδυση περισσοτέρων ΑΠΕ στο Ελληνικό Σύστημα, θα ενισχύσει την σύγκλιση των αγορών με τις γειτονικές χώρες και θα συνδράμει στην επίτευξη των στόχων για την μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη.

Ο προϋπολογισμός του έργου είναι στα 24,2 εκ. ευρώ και θα έχει ολοκληρωθεί το 2029.

• Δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας – Ιταλίας 

Τον Δεκέμβριο του 2022, ο ΑΔΜΗΕ και η TERNA αποφάσισαν την υλοποίηση νέας καλωδιακής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2031. Η νέα διασύνδεση θα υλοποιηθεί με Σύνδεσμο ΣΡ διπολικής διαμόρφωσης με τεχνολογία μετατροπέων πηγής τάσης (Voltage Source Converters, VSC) και επιστροφή μέσω θαλάσσης (για το σκοπό αυτό προβλέπεται εγκατάσταση σταθμών ηλεκτροδίων εκατέρωθεν της υποβρύχιας διασύνδεσης σε Ελλάδα και Ιταλία αντίστοιχα) ή εναλλακτικά μέσω μεταλλικού αγωγού επιστροφής. Η νέα διασύνδεση θα έχει ονομαστική ικανότητα μεταφοράς 1000 MW αυξάνοντας την συνολική καθαρή ικανότητα μεταφοράς μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας στα 1500 MW. Το υποβρύχιο μήκος της διαδρομής εκτιμάται συνολικά σε 220 km και το μήκος της όδευσης των υπογείων τμημάτων σε Ελλάδα και Ιταλία σε 55 km.

Το έργο θα διευκολύνει τη διείσδυση περισσοτέρων ΑΠΕ στα δύο Συστήματα, θα ενισχύσει την σύγκλιση των αγορών και θα συνδράμει στην επίτευξη των στόχων για την μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη.

Ο προϋπολογισμός του ανέρχεται στα 606 εκ. ευρώ και το έργο εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί το 2031.

• Διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ 

Το έργο αφορά στην υλοποίηση διασύνδεσης των συστημάτων μεταφοράς Ελλάδας – Κύπρου και Ισραήλ με συνδέσμους συνεχούς ρεύματος και περιλαμβάνει τα τμήματα της διασύνδεσης Ισραήλ – Κύπρου και της διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας (Κρήτη).

Σύμφωνα με τον φορέα υλοποίησης Εuroasia Ιnterconnector το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας (Κρήτη)-Κύπρου- Ισραήλ, συνολικού μήκους 1208 km με ισχύ 1000 MW, είναι εκτιμώμενου προϋπολογισμού 2,4 δις ευρώ με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2027.

Στο πλαίσιο αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη συνεργασία μεταξύ ΑΔΜΗΕ-Αριάδνη Interconnection και Εuroasia Ιnterconnector για την εξειδίκευση τεχνικών λεπτομερειών για τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας του έργου της διασύνδεσης Αττικής– Κρήτης που βρίσκεται στο στάδιο υλοποίησης με το έργο της διασύνδεσης Ελλάδας (Κρήτη)-Κύπρου- Ισραήλ που θα υλοποιήσει ο Euroasia Interconnector. Τον Ιούλιο του 2022 πραγματοποιήθηκε τεχνική σύνοδος στην Κύπρο που διοργάνωσε ο φορέας υλοποίησης του έργου παρουσία των Διαχειριστών Ελλάδας (ΑΔΜΗΕ), Κύπρου (ΔΜΣΚ), Ισραήλ (NOGA) και τεχνικών συμβούλων στην οποία συζητήθηκαν θέματα σχεδιασμού του έργου και οι τεχνικές προδιαγραφές για την εκπόνηση των μελετών σχεδιασμού του πολυτερματικού συνδέσμου.

Το τμήμα του έργου Διασύνδεση Κύπρου – Ελλάδας (Κρήτη), συνολικού μήκους 898 km, έχει λάβει χρηματοδότηση
100 εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Κύπρου και 657 εκ. ευρώ από τον CEF. Η ολοκλήρωση των μελετών εκτιμάται εντός του 2023 και η έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών εκτιμάται εντός του 2024.

• Διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου 

Για τη Διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου έχει προταθεί το έργο GREGY από τον Project Promoter ELICA S.A. για ένταξη στη λίστα έργων PCI και ο ΑΔΜΗΕ έχει δηλώσει την στήριξη του.

Τον Όκτώβριο του 2021 υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας Ελλάδας – Αιγύπτου με βάση το οποίο συστήνεται ομάδα εργασίας υψηλού επιπέδου, με συμμετοχή εκπροσώπων των δύο Υπουργείων, των Διαχειριστών των Συστημάτων Μεταφοράς και των Ρυθμιστικών Αρχών, που θα εξετάσει τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αιγύπτου σε συνεργασία με τον Project Promoter, θα διευκολύνει την αδειοδότηση και θα υποστηρίξει τον χαρακτηρισμό του ως έργου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.

Τον Μάιο του 2021 πραγματοποιήθηκε η εναρκτήρια σύσκεψη μεταξύ των Διαχειριστών των δύο χωρών και συστάθηκε ομάδα εργασίας για την προετοιμασία του έργου. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΑΔΜΗΕ και ο EETC (Egyptian Electricity Transmission Company) υπέγραψαν επίσης Μνημόνιο Κατανόησης καθώς και Σύμφωνο Συνεργασίας.

Τον Απρίλιο του 2022 πραγματοποιήθηκε συνάντηση εργασίας στα γραφεία του ΑΔΜΗΕ μεταξύ των αρμόδιων διοικητικών κλιμακίων των δύο Διαχειριστών, ενόψει των ενημερωτικών επαφών που ακολούθησαν αμέσως μετά με τους ΥΠΕΝ και ΥΠΑΝΕΠ.

Το κόστος εκτιμάται σε 3,5 δις. ευρώ.

• Αναβάθμιση διασύνδεσης Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας 

Στο πλαίσιο των Πανευρωπαϊκών Δεκαετών Προγραμμάτων Ανάπτυξης (TYNDP) 2018 και 2020 του ENTSO-E, οι μελέτες για τη διερεύνηση των αναγκών της ενίσχυσης του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφοράς, με χρονικό ορίζοντα το 2040, εντόπισαν την αναγκαιότητα της ενίσχυσης της ικανότητας της μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ του Συστήματος της Ελλάδας και του Συστήματος της Βόρειας Μακεδονίας για τα σενάρια τα οποία εξετάσθηκαν. Το έργο το οποίο προτάθηκε από τον ΑΔΜΗΕ και τον Διαχειριστή της Βόρειας Μακεδονίας

(MEPSO) για την αντιμετώπιση αυτής της αναγκαιότητας, ήταν η αναβάθμιση της διασυνδετικής Γ.Μ. 400 kV Μελίτη – Bitola. Αυτό το έργο εντάχθηκε αρχικά στο TYNDP 2018 ως έργο υπό θεώρηση (under consideration), με ορίζοντα υλοποίησης μετά το 2030.

Το έργο υποβλήθηκε εκ νέου και στο Πανευρωπαϊκό Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (TYNDP) 2020 ως έργο υπό θεώρηση (under consideration) ενώ η σκοπιμότητα υλοποίησης της εν λόγω διασύνδεσης θα εξεταστεί στο επόμενο διάστημα.

• Δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας – Αλβανίας 

Τον Απρίλιο του 2020 ξεκίνησε συνεργασία του ΑΔΜΗΕ με τον Διαχειριστή του Συστήματος της Αλβανίας (OST) αναφορικά με την δυνατότητα υλοποίησης μίας νέας διασυνδετικής γραμμής Ελλάδας – Αλβανίας. Όι συζητήσεις επικεντρώνονται στην διερεύνηση των τεχνικών, οικονομικών και λοιπών παραμέτρων για την σχεδίαση μίας νέας διασυνδετικής γραμμής στο επίπεδο της υπερυψηλής τάσης των 400 kV μεταξύ του νοτίου συστήματος μεταφοράς της γειτονικής χώρας και κατάλληλου Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης στο Ελληνικό σύστημα. Για το σκοπό αυτό τον Φεβρουάριο του 2022 συγκροτήθηκε κοινή ομάδα εργασίας που αξιολόγησε όλες τις εναλλακτικές δυνατότητες.

Στο πλαίσιο αυτό εκπονήθηκαν προμελέτες αγοράς, δικτύου και προκαταρκτική αξιολόγηση κόστους-οφέλους, βάσει των οποίων αποφασίστηκε η υλοποίησης νέας διασυνδετικής Γ.Μ. 400 kV μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, με ορίζοντα ολοκλήρωσης έως το 2030. Η νέα διασυνδετική εναέρια Γ.Μ. 400 kV απλού κυκλώματος μεταξύ ενός νέου ΚΥΤ στη Δυτική Ελλάδα (ΚΥΤ Θεσπρωτίας) με σύνδεση στο ΚΥΤ Αράχθου και του Υ/Σ Fier στην Αλβανία, θα διαθέτει ονομαστική ικανότητα μεταφορά 1600 MVA και εκτιμάται ότι θα έχει συνολικό μήκος περί τα 145 km, εκ των οποίων τα 45 km βρίσκονται στην Ελληνική επικράτεια και τα 100 km στην επικράτεια της Αλβανίας.

Η νέα διασυνδετική Γ.Μ. προβλέπεται ότι θα αυξήσει την μεταφορική ικανότητα μεταξύ των δύο χωρών κατά τουλάχιστον 200 MW και στις δύο κατευθύνσεις. Το έργο θα διευκολύνει τη διείσδυση περισσοτέρων ΑΠΕ στα δύο Συστήματα, θα ενισχύσει την σύγκλιση των αγορών και θα συνδράμει στην επίτευξη των στόχων για την μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη.

Ο προϋπολογισμός του ανέρχεται στα 15,3 εκ. ευρώ.