Aν…

Προσωπικά δεν μπορώ να εκφράσω με λόγια την οδύνη που νοιώθω μπροστά στους χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες αλλά και τις τεράστιες καταστροφές που προκάλεσε το χτύπημα του Εγκέλαδου σε Τουρκία και Συρία…

Θεωρώ πως αν ο δομικός ιστός των περιοχών που επλήγησαν ήταν καλύτερος, ίσως ο αριθμός των νεκρών και των τραυματιών να μην ήταν τόσο τραγικά μεγάλος.  Και ελπίζω μετά από αυτήν την καταστροφή να πληρώσουν όσοι έχτισαν (και όσοι έκαναν τα στραβά μάτια παίρνοντας το ανάλογο «μπαξίσι») …«χάρτινα  αντισεισμικά »κτήρια που κατέρρευσαν με το πρώτο κούνημα (!).

Αυτή τη στιγμή, μετά το διπλό χτύπημα του Εγκέλαδου, όλοι αναρωτιούνται  κατά πόσο το ρήγμα της Ανατολικής Ανατολίας που ενεργοποιήθηκε μπορεί να επηρεάσει  τη χώρας μας. Δεν είμαι ειδικός για να απαντήσω στο ερώτημα αυτό, και η  …μπάλα είναι πλέον στο γήπεδο των σεισμολόγων.

Τι θα γινόταν αν…

Ωστόσο, αυτό το χτύπημα του Εγκέλαδου φέρνει κατά τη γνώμη μου, στην επιφάνεια και ένα άλλο πρόβλημα: ποιο είναι αυτό; Είναι  οι κίνδυνοι  που δημιουργούνται –ακόμη και για τη χώρα μας- στην περίπτωση ενός ατυχήματος στο υπό κατασκευή (σήμερα) πυρηνικό σταθμό του Ακούγιου στη νότια Τουρκία, που  δεν είναι πολύ μακριά από το ρήγμα που προκάλεσε τους καταστροφικούς σεισμούς…

-«Η Τουρκία δεν έχει δείξει πλήρη διαφάνεια ως προς την μελέτη αντοχής του σταθμού σε πιθανό σεισμό στο Ακούγιου. Και μπορώ να υποθέσω πως είναι απίθανο να κατασκευάζεται αυτός ο πυρηνικός σταθμός έτσι ώστε να αντέξει σε σεισμό μεγέθους ως 8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ», μού λέει ο καθηγητής πυρηνικής φυσικής Αθανάσιος Γεράνιος. «Και η ανακοίνωση της κατασκευάστριας εταιρείας ότι οι μετασεισμοί που ακολούθησαν τον μεγάλο σεισμό των 7,8 R, μεγέθους περίπου 3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, δεν επηρέασαν καθόλου το σταθμό, είναι έωλη…».

Το κόστος κατασκευής…

Σύμφωνα με τον ίδιο, ειδικά, « στις κατασκευές πυρηνικών μονάδων δεν πρέπει το κόστος κατασκευής να εξαρτάται από το πόσο πιθανό ή απίθανο είναι να συμβεί ένας  ισχυρός σεισμός».

Όπως λέει, ακόμα και στατιστικά να έχει μια μικρή πιθανότητα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σαν βεβαιότητα. Γιατί, ένα πυρηνικό ατύχημα δεν είναι συμβατικό. Είναι δυνατόν να προκαλέσει έναν μεγάλο αριθμό θανάτων και τραυματισμών από ραδιενέργεια καθώς και να μολύνει μεγάλες εκτάσεις. Οι επιπτώσεις από τη ραδιενέργεια θα διαρκέσουν δεκαετίες. Το δε κόστος απολύμανσης θα είναι απροσδιόριστα μεγάλο. Στην περίπτωση του ατυχήματος στη Φουκουσίμα (2011) η απολύμανση που είναι σε εξέλιξη έχει προϋπολογιστεί σε κόστος στο ένα τρις ευρώ.

Σημαντικός παράγοντας ασφάλειας

Όπως μού εξηγεί, ο καθηγητής πυρηνικής φυσικής «η σεισμικότητα μιας περιοχής όπου λειτουργεί ένας πυρηνικός σταθμός είναι σημαντικός παράγοντας ασφάλειας, αλλά όχι και κυρίαρχος. Για παράδειγμα, η Ιαπωνία, χώρα κατ’ εξοχήν σεισμική έχει κατασκευάσει τους πυρηνικούς σταθμούς της ώστε να αντέξουν σε μεγάλου σχετικά μεγέθους σεισμών. Όμως η δαπάνη κατασκευής στοιχίζει αρκετά ακριβότερα».

Και αναρωτιέται:  Υπάρχουν στοιχεία αν η κατασκευή του σταθμού στο Ακούγιου συμπεριέλαβε το επί πλέον αυτό κόστος και αν ναι, για ποιο βαθμό σεισμικής δόνησης;

Δεν συγχωρούνται λάθος υπολογισμοί…

Όπως μού αναφέρει, ο αναπληρωτής διευθυντής στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Βασίλης Καραστάθης, «για την ασφάλεια κάθε κρίσιμης υποδομής έχει τεράστια σημασία η μελέτη της σεισμικής επικινδυνότητας, που προηγείται της κατασκευής του έργου. Ειδικότερα για έργα που μπορεί μια βλάβη τους να έχει ολέθριες συνέπειες για το κοινωνικό σύνολο. Εδώ δεν συγχωρούνται λάθος υπολογισμοί και «εκπλήξεις»…

Δεν σημαίνει να μην καταρρεύσουν…

»Μια χημική βιομηχανία, ένας πυρηνικός αντιδραστήρας και πολλές άλλες υποδομές πρέπει να αντέξουν σε κάθε πιθανό σεισμό. Το να αντέξουν βέβαια, δε σημαίνει μόνο απλά να μην καταρρεύσουν, πρέπει κάθε διεργασία που αν διακοπτόταν θα έθετε την υποδομή και τους πολίτες σε κίνδυνο, να συνεχίζεται απρόσκοπτα.  Πρακτικά, δηλαδή, οι μηχανικοί θα πρέπει να γνωρίζουν κάθε «ασθενή κρίκο» της υποδομής σε κάποιο σεισμό, που μπορεί να είναι κάποιο σύστημα ψύξης, διαδικασία μεταφοράς κλπ. και να έχουν προβλέψει την αντίδρασή του για κάθε δυσμενές σενάριο πιθανού σεισμού».

Μάλλον δεν υπολόγισαν σωστά το δυναμικό της περιοχής…

-«Το χτύπημα του Εγκέλαδου  θα μπορούσε να ήταν πολύ εγγύτερα στο Ακούγιου», επισημαίνει  ο αναπληρωτής διευθυντής στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Αθηνών.

Και συμπληρώνει: «Δεν γνωρίζω φυσικά τι μελέτες έχουν γίνει για την εκτίμηση της σεισμικής επικινδυνότητας για το συγκεκριμένο έργο από τους Τούρκους. Πάντως όταν βλέπω τα πλάνα από την διάρρηξη του αγωγού φυσικού αερίου κατά τον  σεισμό στα ΜΜΕ, που δείχνουν τη σκηνή της έκρηξης με τις φλόγες να υψώνονται στον ουρανό, σκέφτομαι πως μάλλον δεν υπολόγισαν σωστά το δυναμικό της περιοχής…

»Δεν είχαν βάλει καν ούτε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, για να κλείσουν αυτόματα τη ροή ή τουλάχιστον δεν δούλεψαν. Όταν υποτιμάται η σεισμική επικινδυνότητα δίπλα σε ένα από τα πλέον επικίνδυνα ρήγματα, μάλλον θα πρέπει να είμαστε πολύ προβληματισμένοι».

Οι κίνδυνοι σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος…

Όπως μού λέει, ο καθηγητής και διευθυντής του τομέα Φυσικής Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Κώστας Καρτάλης, , στα συρτάρια του Πανεπιστημίου Αθηνών, βρίσκεται  έρευνα που έγινε πριν από 25 χρόνια ( το 1998) για λογαριασμό του τότε υπουργείου Αιγαίου,  και αναφέρεται αναλυτικά στους κινδύνους που δημιουργούνται στην περίπτωση ενός ατυχήματος στον υπό κατασκευή (σήμερα) πυρηνικό σταθμό του Ακούγιου στη νότια Τουρκία.

Για την ιστορία να σας πω, πως ο καθηγητής Κώστας Καρτάλης συμμετείχε ως νεαρός  Πανεπιστημιακός στη σύνταξη της προαναφερόμενης μελέτης , στην οποία συμμετείχαν ακόμη ο καθηγητής Γιώργος Κάλλος και οι ερευνητές Βάσω Κοτρώνη, Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος και Ιωάννα Παπούλια.

Γιατί μετά από 25 χρόνια εξακολουθεί να είναι επίκαιρη η μελέτη;

Θα αναρωτιέστε τώρα:  γιατί εξακολουθεί να είναι επίκαιρη αυτή η μελέτη;

Γιατί οι προσομοιώσεις , κατά τους ειδικούς, εξακολουθούν να παραμένουν επίκαιρες αφού δεν έχει σημειωθεί κάποια σημαντική αλλαγή στις επικρατούσες μετεωρολογικές συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή.

Το χειρότερο σενάριο με βάση την έρευνα…

Ο «ΟΤ» αναφέρθηκε αναλυτικά στην έρευνα τον Ιούνιο του ’21 («Μια …προφητεία που δεν πρέπει να εκπληρωθεί (!)». Να θυμίσω μερικά σημεία αυτής της έρευνας, και ας αρχίσουμε από το χειρότερο σενάριο.

Μια συνηθισμένη χειμωνιάτικη ημέρα. Πάνω από την Κεντρική και Νότια Ελλάδα – στα υψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας – ένα ισχυρό νότιο ρεύμα κάνει την εμφάνισή του , με συνέπεια οι αέριες μάζες που μεταφέρονται στην περιοχή να προκαλούν ισχυρές βροχοπτώσεις. Τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο καλύπτει ένα χαμηλό βαρομετρικό.

Σύμφωνα με τη μελέτη, υπό αυτές τις συνθήκες, το ραδιενεργό νέφος (από το υποτιθέμενο πυρηνικό ατύχημα στο Ακούγιο) θα έφτανε μέσα σε 24 ώρες στην Κύπρο αλλά και στο Αιγαίο (!).

Σε 36 ώρες από το ατύχημα…

Δώδεκα ώρες αργότερα (συνολικά 36 από την πρόκληση του ατυχήματος) το ραδιενεργό νέφος θα εντοπιζόταν πάνω από το Κεντρικό Αιγαίο και την ηπειρωτική Ελλάδα, ενώ στο ίδιο διάστημα, μόνο ένα μικρό μέρος του νέφους θα επηρέαζε τη Δυτική Τουρκία.

Το χειρότερο σενάριο περιλαμβάνει και ισχυρές βροχοπτώσεις πάνω από το Αιγαίο αλλά και τα ηπειρωτικά, με συνέπεια να επιταχύνεται η απόθεση των ραδιενεργών σωματιδίων στην επιφάνεια. Με αυτές τις συνθήκες, μετά το πρώτο 24ωρο, το ραδιενεργό νέφος μεταφέρεται και προς τη Βουλγαρία, την Αλβανία και την Ιταλία.

Αν λοιπόν. Και είναι πολλά τα «αν»… Όσο για τις επιπτώσεις; Ούτε να το σκέφτομαι δεν θέλω…