Ιαπωνία: Ποιος είναι ο νέος κεντρικός τραπεζίτης – Η διαδρομή για την επιλογή του

Για τον πρωθυπουργό Φούμιο Κισίντα, ο επόμενος επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Ιαπωνίας έπρεπε να συμβολίζει την απομάκρυνση από τις αντισυμβατικές πολιτικές του προκατόχου του Σίνζο Άμπε – χωρίς όμως να εξοργίσει τους βουλευτές της ισχυρής πολιτικής παράταξης του Άμπε που τάσσονται υπέρ της ανάπτυξης.

Το δύσκολο έργο της καθοδήγησης της Τράπεζας της Ιαπωνίας (BOJ) από τα χρόνια των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων προς μια νέα εποχή σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής, χωρίς να αναστατώσει τις αγορές, απαιτούσε την ικανότητα να διαβάζει κανείς τις αγορές και να επικοινωνεί με σαφήνεια τις προθέσεις πολιτικής, τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς.

Ιαπωνία: Ποιος ήταν ο πατριάρχης της οικογένειας Τογιόντα – Γιος του ιδρυτή της Toyota

Όπως μεταδίδει το Reuters, ο Καζούο Ουέντα, ένας 71χρονος καθηγητής πανεπιστημίου που έχει διατηρήσει χαμηλό προφίλ παρά τα ισχυρά διαπιστευτήριά του ως ειδικός στη νομισματική πολιτική, πληροί ορισμένες από αυτές τις πολύ σημαντικές προδιαγραφές.

Ούτε περιστέρι ούτε γεράκι

Δεν χαρακτηρίστηκε ούτε ξεκάθαρα περιστέρι ούτε γεράκι. Και ενώ δεν περιλαμβανόταν καν στον εικαζόμενο κατάλογο των υποψηφίων που κυκλοφόρησε από τα μέσα ενημέρωσης, ο Ουέντα ήταν γνωστός στους κύκλους των κεντρικών τραπεζών παγκοσμίως.

Η τοποθέτηση ενός ακαδημαϊκού στο τιμόνι της BOJ είναι πρωτοφανής στην Ιαπωνία, όπου παραδοσιακά στη θέση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της χώρας εναλλάσσονται ένας κεντρικός τραπεζίτης και ένας αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών.

Όμως η ιδέα να αναλάβει τα ινία της BOJ ο Ουέντα βρήκε πρόσφορο έδαφος στην κυβέρνηση Κισίντα, καθώς απέτυχαν οι προσπάθειες να πεισθεί να αναλάβει τη θέση ο εν ενεργεία αναπληρωτής διοικητής Μασαγιόσι Αμαμίγια, που θεωρούνταν ο κορυφαίος υποψήφιος.

Το Reuters προχωρά σε έναν απολογισμό του τρόπου με τον οποίο ο Κισίντα επέλεξε τη νέα ηγεσία της BOJ, με βάση συνεντεύξεις και συζητήσεις με 15 πηγές, συμπεριλαμβανομένων πρώην και εν ενεργεία αξιωματούχων της κεντρικής τράπεζας και της κυβέρνησης, νομοθέτες του κυβερνώντος στρατοπέδου, συνεργάτες του Κισίντα, τραπεζίτες του ιδιωτικού τομέα και αναλυτές που παρακολουθούν στενά την ιαπωνική πολιτική και πολιτική.

Η αναζήτηση

Η αναζήτηση νέου επικεφαλής ξεκίνησε στα μέσα του περασμένου έτους, όταν ο Κισίντα και οι συνεργάτες του συνέταξαν έναν κατάλογο που περιλάμβανε μια σειρά υποψηφίων από την BOJ, το Υπουργείο Οικονομικών, τον ιδιωτικό τομέα και τον ακαδημαϊκό χώρο.

Άλλοι ακαδημαϊκοί στη λίστα ήταν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κολούμπια Τακατόσι Ίτο, στενός συνεργάτης του Κουρόντα, και ο ακαδημαϊκός του Πανεπιστημίου του Τόκιο Τσουτόμου Γουατανάμπε, γνωστός για την έρευνά του σχετικά με τον αποπληθωρισμό της Ιαπωνίας.

Η BOJ άσκησε έντονες πιέσεις για να αναλάβει τη θέση ένας κεντρικός τραπεζίτης καριέρας, αφού ο Κουρόντα, πρώην στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, προήδρευσε για μια σπάνια δεύτερη, πενταετή θητεία που λήγει τον Απρίλιο.

Οι προτιμώμενες επιλογές της τράπεζας ήταν ο εν ενεργεία αναπληρωτής διοικητής Amamiya, καθώς και οι πρώην αναπληρωτές Hiroshi Nakaso και Hirohide Yamaguchi, δεδομένης της βαθιάς γνώσης τους στη νομισματική πολιτική.

Πολλοί αξιωματούχοι του υπουργείου Οικονομικών προτιμούσαν τον Amamiya, ο οποίος εδώ και δεκαετίες καλλιεργεί καλές σχέσεις με την κυβέρνηση.

Όμως ο Amamiya είχε ξεκαθαρίσει στους συνεργάτες του από την αρχή ότι δεν είχε καμία πρόθεση να αναλάβει τη θέση. «Αν γινόταν διοικητής της BOJ, θα έπρεπε να περάσει πέντε χρόνια διαψεύδοντας όσα είπε την προηγούμενη δεκαετία», δήλωσε πρώην στέλεχος του ΥΠΟΙΚ που γνωρίζει καλά τον Amamiya. «Αυτό είναι αρκετά δύσκολο».

Λεπτές ισορροπίες

Η διοίκηση του Κισίντα ήθελε επίσης κάποιον που θα σηματοδοτούσε την απομάκρυνση από το νομισματικό πείραμα του Κουρόντα (του πρώην διοικητή της BOJ), το οποίο αποτέλεσε βασικό μέρος των πολιτικών τόνωσης «Abenomics» του προκατόχου του η οποία κατέστη βαθιά αντιδημοφιλής στο κοινό επειδή δεν κατάφερε να διανείμει ευρέως τον πλούτο.

Αλλά η επιλογή ενός «γερακιού» όπως ο Νακάσο ή ο Γιαμαγκούτσι, θα προκαλούσε δυσαρέσκεια σε βουλευτές που ανήκουν στην ισχυρή παράταξη του Άμπε, στο κυβερνών Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (LDP).

Αυτό ήταν πολύ ριψοκίνδυνο για τον Κισίντα, του οποίου η δική του παράταξη αποτελεί μειοψηφία και βασίζεται στην υποστήριξη από πιο ισχυρές ομάδες εντός του LDP.

Η επιλογή του διαδόχου του Κουρόντα παρακολουθείται στενά από τους επενδυτές και το ευρύτερο κοινό ως ένδειξη του πόσο σύντομα η BOJ θα απομακρυνθεί από τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, μια μετάβαση που θα μπορούσε να έχει τεράστιες επιπτώσεις στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές.

Το δείπνο

Στις 8 Φεβρουαρίου, ο Κισίντα συναντήθηκε με τους ισχυρά στελέχη του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος Τοσιμίτσου Μοτέγκι και Τάρο Άσο, για δείπνο σε ένα ακριβό ιαπωνικό εστιατόριο κοντά στην επίσημη κατοικία του πρωθυπουργού στο Τόκιο.

Ενώ ο Κισίντα δεν αποκάλυψε το όνομα του ανθρώπου που προέκρινε για νέο διοικητή της BOJ, είναι βέβαιο ότι το εν λόγω ζήτημα ήταν μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν, δήλωσαν δύο πηγές με γνώση του θέματος.

Το γεγονός ότι ο Ουέντα, ο οποίος είναι κάτοχος διδακτορικού από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης και σπούδασε υπό τον διακεκριμένο κεντρικό τραπεζίτη Stanley Fischer, κράτησε χαμηλό πολιτικό προφίλ και απέφυγε να στιγματιστεί ως κάποιος υπέρ ή κατά των Abenomics, τον εξυπηρέτησε.

Ενώ προειδοποίησε για το αυξανόμενο κόστος της πολιτικής ελέγχου των αποδόσεων της BOJ, ο Ουέντα ζήτησε να διατηρηθεί η νομισματική πολιτική χαλαρή για να διασφαλιστεί ότι η Ιαπωνία θα επιτύχει σταθερά τον στόχο της τράπεζας για πληθωρισμό 2%.

Η άποψη αυτή συμπίπτει με εκείνη της κυβέρνησης του Κισίντα, η οποία θέλει η BOJ να αντιμετωπίσει τις παρενέργειες του ελέγχου της καμπύλης αποδόσεων, αλλά να μην βιαστεί να σφίξει τη νομισματική πολιτική.

Ο πολιτικός σχολιαστής Atsuo Ito βλέπει την απόφαση του Kishida ως συμβολική για τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνησή του λαμβάνει δεόντως υπόψη τι σκέφτονται οι βουλευτές της παράταξης του Abe που τάσσεται υπέρ της ανάπτυξης.

Προκλήσεις

Η επιλογή του Κισίντα χαιρετίστηκε από πολλούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της BOJ, καθώς ο Ουέντα δεν ήταν άγνωστος στον θεσμό ούτε ένας σιωπηλός υποστηρικτής των συμβατικών πολιτικών από τον Κουρόντα.

Κατά τη διάρκεια της επταετούς θητείας του ως μέλος του διοικητικού συμβουλίου της BOJ, ο Ουέντα πρωτοστάτησε στην ανάδειξη νέων εργαλείων για την καταπολέμηση της τραπεζικής κρίσης και του εξουθενωτικού αποπληθωρισμού.

Ακόμα και μετά την αποχώρησή του από μέλος του διοικητικού συμβουλίου, ο Ουέντα διατήρησε στενούς δεσμούς με την BOJ υπηρετώντας ως σύμβουλος στη δεξαμενή σκέψης της και συμμετέχοντας σε διάφορα διεθνή φόρουμ κεντρικών τραπεζών.

«Είναι κάτι σαν θρύλος στην ιαπωνική κεντρική τραπεζική», δήλωσε ένας αξιωματούχος της BOJ για τον Ueda. «Ξεχώρισε ως κάποιος ξεχωριστός ανάμεσα στα πολλά μέλη που υπηρέτησαν στο διοικητικό της συμβούλιο».

Οι προκλήσεις για τον νέο επικεφαλής της BOJ είναι μεγάλες, καθώς η Ιαπωνία αντιμετωπίζει αντιξοότητες από την επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης, γεγονός που δημιουργεί αμφιβολίες για το αν οι μισθοί θα αυξηθούν αρκετά ώστε να διατηρηθεί ο πληθωρισμός σταθερά γύρω από τον στόχο του 2% της BOJ. Έπειτα κάθε κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις στο κυβερνητικό στρατόπεδο, από τους βουλευτές – οπαδούς των Abenomics. Εκτιμάται, δε, ότι για μια αντιστροφή της πολιτικής θα απαιτηθεί πιθανότατα να μεσολαβήσει αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.