Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Δύση γενικότερα, για να αποφύγουν την ένοπλη ρήξη, έχουν καταφύγει πολλές φορές στο πρόσφατο παρελθόν σε οικονομικής φύσεως και άλλες κυρώσεις κατά απείθαρχων και επιθετικών χωρών για να επιβάλουν συμπεριφορές. Η εμπειρία όμως δείχνει πως τα μέτρα αυτά κάθε άλλο παρά επιτυγχάνουν τους διακηρυγμένους τους στόχους.
Για πολλές δυτικές χώρες οι κυρώσεις (sanctions) έχουν γίνει το πιο αγαπημένο τους εργαλείο εξωτερικής πολιτικής. Φέρνει όμως η πολιτική αυτή αποτελέσματα; Κάποια από τα σκληρά αυτά οικονομικά μέτρα (έλεγχοι ή απαγορεύσεις εξαγωγών, οικονομικές ποινές, εμπόδια στις εξαγωγές, εμπορικές κυρώσεις και εξαιρέσεις) αφορούν μεγάλους αριθμούς κρατών και εταιρειών σε ολόκληρο τον κόσμο. Καμιά φορά οι στόχοι δεν είναι κράτη αλλά περίεργοι ιδιώτες, όπως ναρκέμποροι και ισλαμιστικές τρομοκρατικές οργανώσεις. Συχνά είναι ολόκληρες χώρες που γίνονται αντικείμενο τέτοιων επιθετικών πολιτικών όπως η Βόρεια Κορέα, το Ιράν και πιο πρόσφατα η Ρωσία. Εντούτοις μερικές φορές αυτά τα μέτρα δεν επιτυγχάνουν τον σκοπό τους. Η διευθύντρια παγκοσμίων προβλέψεων του Economist Intelligence Unit και ειδική για τη Ρωσία και για ζητήματα διεθνών οικονομικών κυρώσεων, Αγκάθι Ντεμαράις, σε ένα τελευταίο βιβλίο της («Backfire» (Γύρισμα Μπούμερανγκ), Columbia, 2022) αναλύει λεπτομερώς το ζήτημα και αναδεικνύει τις αδυναμίες αυτών των πολιτικών.
Η Ντεμαράις επιμένει πως συχνά οι διεθνείς κυρώσεις καταλήγουν σε αποτελέσματα εντελώς αντίστροφα από τα επιδιωκόμενα. Με τελείως αναπάντεχο τρόπο οι κυρώσεις έχουν επιπτώσεις πάνω σε πολυεθνικές εταιρείες, σε ανύποπτους απλούς ανθρώπους και σε κυβερνήσεις εκτός του κύκλου των στοχευμένων δημιουργώντας τους σοβαρά προβλήματα και κάνοντας ζημιά στα εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ και άλλων δυτικών χωρών που τα έχουν πάρει. Το κύριο δηλαδή χαρακτηριστικό αυτών των κυρώσεων είναι τα μη προσδοκώμενα αποτελέσματά τους και οι γενικότερα αρνητικές επιπτώσεις τους σε αυτούς που τα ξεκίνησαν.
Στηριγμένη σε συνεντεύξεις με δεκάδες ειδικούς, κυβερνητικούς παράγοντες πολλών χωρών και με απλούς πολίτες η Ντεμαράις καταλήγει στη ζημιά που μπορούν να κάνουν τέτοιες διπλωματικές επιλογές σε εκείνους ακριβώς που τις εμπνέονται.
Καταρχήν πολλές από τις χώρες που τις επιβάλλουν υφίστανται μεγάλη ή και μεγαλύτερη οικονομική ζημιά από εκείνες εναντίον των οποίων κατευθύνονται. Οι πρόσφατες συνέπειες επί των χωρών της Ευρώπης στον τομέα της ενέργειας από τα μέτρα εναντίον της Ρωσίας αποδεικνύει του λόγου το ασφαλές. Επίσης οι πολλαπλές διαχρονικές κυρώσεις κατά κρατών και εταιρειών οδηγούν πολλές από αυτές σε αναζήτηση τρόπων αποφυγής τους. Ετσι μετριάζονται οι επιπτώσεις ενώ δημιουργείται ένα σύστημα παράτυπων συμπεριφορών που πιθανότατα θα παραμείνει σε λειτουργία. Το χειρότερο όμως είναι πως οι χώρες που υφίστανται τις κυρώσεις ή και αυτές που υποφέρουν έμμεσα από τις συνέπειές τους στέφονται σταδιακά εναντίον των ΗΠΑ ή της Δύσης. Το χειρότερο είναι πως πλησιάζουν εγγύτερα των αντιπάλων τους, της Κίνας, της Ρωσίας ή του Ιράν.
Είναι λοιπόν δεδομένο πως τα εθνικά συμφέροντα των χωρών που επιβάλλουν τις κυρώσεις δεν εξυπηρετούνται καθαρά και αποτελεσματικά με τα μέτρα αυτά. Ορισμένοι μάλιστα ζημιώνονται περισσότερο από τους άλλους. Δεν είναι λοιπόν καιρός για τη Δύση να αναζητήσει διαφορετικά διπλωματικά εργαλεία;
Από τις εκδόσεις Αρμός κυκλοφορεί το τελευταίο βιβλίο του Ανδρέα Ανδριανόπουλου: «Από την Ενταση στον Πόλεμο: τα “Πώς” και τα “Γιατί” της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία», 2022
Latest News
Επανυπολογίζοντας τα λάθη…
Συνολικά περίπου 130 εκατομμύρια ευρώ καλούνται να επιστρέψουν διάφοροι επαγγελματίες καθώς χρεώνονταν με μειωμένο ΕΤΜΕΑΡ χωρίς να το δικαιούνται.
ΣΔΙΤ διαφθοράς
Η χώρα έχει ξυπνήσει από τον λήθαργο της μεταμνημονιακής περιόδου και έχει να αντιμετωπίσει έναν δημόσιο τομέα το ίδιο αναποτελεσματικό με το παρελθόν
Η οικονομία της νύχτας
Πριν 24 χρόνια ακριβώς, ο ΟΤ, σε ειδικό αφιέρωμά του είχε επισημάνει και καταγράψει τις ανερχόμενες διαστάσεις ενός φαινομένου οργανωμένου εγκλήματος, το οποίο σήμερα επαληθεύεται, κατά τρόπο δραματικό και επικίνδυνο από πολλές πλευρές
Η διαχείριση μιας αγοράς
Τι θα έπρεπε να κάνει μια οργανωμένη πολιτεία που έχει να διαχειριστεί μια νέα αγορά
Σκληρό παιχνίδι
Οι συνέπειες των εκλογών σε Ιράν και Γαλλία
Πόσο πάει ο καφές από αποψιλωμένα δάση
Δημοσιεύματα διεθνούς Τύπου κάνουν λόγο για νέα εκτίναξη των τιμών του καφέ
Ο Αραβας κυρίαρχος του κόσμου
Ο πανίσχυρος Αραβας είχε υπάρξει αυτοκράτορας των Ρωμαίων
Αρπαχτή
Η Ελλάδα έχει χαρακτηριστεί πολλάκις στο παρελθόν χώρα της «αρπαχτής»
Η τραγωδία Μακρόν (και πολιτικής)
Το εμφανώς τραγικό πρόσωπο/ήρωας στο πολιτικό δράμα της Γαλλίας, ο κορυφαίος πρωταγωνιστής, είναι βεβαίως ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν
Φορολογική αναλγησία
Η κυβέρνηση φορολογεί τον άνηθο και το κύμινο και τον μαϊντανό