Ενεργειακή κρίση: Επαναφορά πυρηνικών αντιδραστήρων μελετά η Ιαπωνία

Δώδεκα χρόνια μετά από μία από τις χειρότερες πυρηνικές καταστροφές στην ιστορία της Ιαπωνίας, η οποία ήταν και η αιτία μεταστροφής της κοινής γνώμης της ασιατικής χώρας, η παγκόσμια ενεργειακή κρίση είναι αυτή που ενθαρρύνει την χώρα να εμπιστευτεί εκ νέου την πυρηνική ενέργεια.

Οι Ιάπωνες βρέθηκαν αντιμέτωποι με την αύξηση των λογαριασμών θέρμανσης φέτος τον χειμώνα, μια κατάσταση που ακολούθησε ένα καλοκαίρι που η ανησυχία εντοπιζόταν στις διακοπές ρεύματος. Πλέον, περισσότεροι άνθρωποι εκτιμούν εκ νέου τα οφέλη της φθηνότερης και πιο σταθερής ενέργειας.

Γιατί ενισχύονται οι ένοπλες δυνάμεις της Ιαπωνίας

Ακόμη και Ιάπωνες που ζουν κοντά σε πυρηνικούς σταθμούς αρχίζουν να ξεπερνούν τους φόβους για άλλη μια πυρηνική καταστροφή ή διαρροή ραδιενέργειας, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το Bloomberg.

Ο πρωθυπουργός Φούμιο Κισίντα είναι μεταξύ των πολλών ηγετών παγκοσμίως που στοχεύουν στην αύξηση της χρήσης πυρηνικής ενέργειας, με σχέδια επανεκκίνησης περισσότερων αντιδραστήρων που μέχρι σήμερα παραμένουν αδρανείς, μετά το πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα το 2011.

 

Η Φουκουσίμα και η μεταστροφή

Τότε, σεισμός προκάλεσε τσουνάμι, το οποίο με τη σειρά του οδήγησε σε κατάρρευση του πυρηνικού εργοστασίου Dai-ichi στην Φουκουσίμα, κάτι που έφερε την υποχρεωτική παύση σε όλους τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της χώρας μέχρι η κυβέρνηση να ελέγξει την ασφάλειά τους. Έκτοτε πολλοί αντιδραστήρες παραμένουν αδρανείς καθώς διαδοχικές κυβερνήσεις αποφεύγουν να τους επαναφέρουν σε λειτουργία λόγω της ισχυρής αντίθεσης της κοινής γνώμης.

Ωστόσο, η «αντίσταση» έχει πλέον φθίνουσα πορεία. Σύμφωνα με έρευνα της ιαπωνικής εφημερίδας Asahi Shimbun τον Φεβρουάριο έδειξε ότι το 51% των συμμετεχόντων υποστηρίζει την επανέναρξη των αντιδραστήρων ενώ εναντίον τάσσεται το 42%. Είναι η πρώτη φορά από το 2011 που στο συγκεκριμένο ερώτημα αντιστρέφονται οι τάσεις της κοινής γνώμης.

Παρόμοια αποτελέσματα έδειξε αντίστοιχη δημοσκόπηση της μαζικής κυκλοφορίας εφημερίδας Yomiuri Shimbun, τον περασμένο Αύγουστο.

Παρόλα αυτά, ένα σημαντικό ποσοστό του κοινού εξακολουθεί να είναι αντίθετο στην πυρηνική ενέργεια και το ζήτημα απέχει σημαντικά από το να θεωρείται ότι έχει διευθετηθεί. Αυτή την στιγμή υπάρχουν στην Ιαπωνία 33 εμπορικά διαθέσιμοι αντιδραστήρες που μπορούν να ενεργοποιηθούν αλλά η ιαπωνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει πολλά εμπόδια, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων κανονιστικών αναθεωρήσεων και δημιουργίας συναίνεσης με τις τοπικές κοινωνίες.

Η ενεργειακή κρίση άλλαξε τα δεδομένα

Ωστόσο, η ενεργειακή κρίση ενθάρρυνε την προσπάθεια του πρωθυπουργού Κισίντα να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και αυτάρκεια. Η Ιαπωνία με περιορισμένους πόρους εισάγει σχεδόν όλη την ενέργειά της από το εξωτερικό. Η ενεργοποίηση όλων των αντιδραστήρων της, αν και απίθανη για χρόνια, θα μπορούσε να βοηθήσει τη χώρα να εξοικονομήσει τρισεκατομμύρια γιεν στις εισαγωγές καυσίμων και να μειώσει την εξάρτησή της από τον άνθρακα.

Εκτός από την επανεκκίνηση, η κυβέρνηση Κισίντα ζητά την κατασκευή αντιδραστήρων επόμενης γενιάς και την παράταση της διάρκειας ζωής των παλαιότερων. Η υπόσχεση της κυβέρνησης να επιτύχει ουδετερότητα άνθρακα έως το 2050 αποτελεί μέρος μιας παγκόσμιας προσπάθειας κατά της κλιματικής αλλαγής, αλλά στο εσωτερικό, ο πρωθυπουργός έχει τοποθετήσει την πυρηνική αναβίωση ως μέρος της πλατφόρμας του «πράσινου μετασχηματισμού» για πιο βιώσιμη ανάπτυξη.

Steam rises from a cooling tower of the Electricite de France (EDF) nuclear power station in Civaux, France, October 8, 2021. Picture taken with long exposure. REUTERS/Stephane Mahe

Τι σκέφτονται στον υπόλοιπο πλανήτη

Η μεταστροφή της Ιαπωνίας ήταν ίσως η πιο εμβληματική μεταξύ όλων των κυβερνήσεων παγκοσμίως που παλεύουν με το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος, που επιδεινώθηκε από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Χαρακτηριστική η περίπτωση και του Γάλλου προέδρου Μακρόν που ανακοίνωσε πέρυσι στροφή από προηγούμενη δέσμευσή του να περιορίσει τους αντιδραστήρες.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η Γερμανία, η οποία δεσμεύτηκε να καταργήσει σταδιακά την ατομική ενέργεια μετά τη Φουκουσίμα, αλλά πρέπει και να προσπαθήσει να καλύψει το έλλειμμα σε ρωσικό φυσικό αέριο.

Η Κίνα και το Ηνωμένο Βασίλειο προσπαθούν να ενισχύσουν την πυρηνική ενέργεια στο ενεργειακό τους μείγμα σε μια προσπάθεια να επιτύχουν τους κλιματικούς στόχους.

Άλλες χώρες, όπως η Νότια Κορέα, οι Φιλιππίνες, η Ινδία και η Ινδονησία, αυξάνουν επίσης τις πυρηνικές τους φιλοδοξίες για να καλύψουν τις ανάγκες των αναπτυσσόμενων οικονομιών τους.

Η μεταστροφή της Ιαπωνίας είναι επίσης αξιοσημείωτη απλώς και μόνο λόγω της τραυματικής σκιάς που έριξε η Φουκουσίμα – η χειρότερη πυρηνική καταστροφή από το Τσερνόμπιλ το 1986 και αυτή που μετέτρεψε το ιαπωνικό έθνος σε ένα από τα πιο εχθρικά απέναντι στην πυρηνική ενέργεια παγκοσμίως. Δεκάδες χιλιάδες εκτοπίστηκαν λόγω της καταστροφής και πολλοί εξακολουθούν να ζουν σε έργα προσωρινής στέγασης ή αγωνίζονται να χτίσουν τα προς το ζην αλλού.