Ρίτα Σβάρτσελιρ – Ζούτερ: «H μετανάστευση θέτει την Ευρώπη ενώπιον μεγάλων προκλήσεων»

«Οι τρομερές συνέπειες του σεισμού στην Τουρκία και στη Συρία έχουν επηρεάσει και πρόσφυγες που ζούσαν εδώ και αρκετό καιρό στην Τουρκία. Θα πρέπει να παρακολουθούμε στενά τυχόν επίδραση που θα έχει αυτό στις μεταναστευτικές ροές», δηλώνει αποκλειστικά στα «ΝΕΑ» η ομοσπονδιακή κοινοβουλευτική υφυπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας Ρίτα Σβάρτσελιρ – Ζούτερ, η οποία συμμετείχε την περασμένη εβδομάδα στη 2η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για τη Διαχείριση των Συνόρων, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα.

Σύνοδος Κορυφής: Νέα αυστηρότερα μέτρα για την μετανάστευση

Ποια μέτρα διαθέτουν οι ευρωπαϊκές χώρες για να αντιμετωπίσουν υπάρχουσες προκλήσεις και μελλοντικές κρίσεις στα σύνορα της ΕΕ;

H μετανάστευση θέτει την Ευρώπη ενώπιον μεγάλων προκλήσεων. Αρα, είναι πολύ σημαντικό τα μέλη της ΕΕ και τα κράτη της ζώνης Σένγκεν να παραμείνουν ενωμένα και να δώσουν μια κοινή απάντηση.

Η προστασία των εξωτερικών συνόρων αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση. Η ελευθερία, η ασφάλεια και το κράτος δικαίου στον χώρο Σένγκεν εξαρτώνται τελικά από τη στοχευμένη στήριξη σε πνεύμα αλληλεγγύης. Γι’ αυτό είναι θετικό ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο απηύθυνε πρόσφατα έκκληση να χρηματοδοτηθούν μέτρα από τα κράτη – μέλη, τα οποία συμβάλλουν άμεσα στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

Η Γερμανία δεν έχει εξωτερικά χερσαία σύνορα στη ζώνη Σένγκεν, επηρεάζεται ωστόσο ιδιαίτερα, ως μία από τις κύριες χώρες προορισμού από την παράτυπη δευτερογενή μετανάστευση. Γι΄ αυτό προσδοκούμε ότι τα κράτη που επωφελούνται από αυτή τη στήριξη θα οδηγήσουν σε αξιοσημείωτη μείωση της δευτερογενούς μετανάστευσης εντός της ΕΕ. Πιστεύουμε ότι για τη μακροπρόθεσμη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης απαιτείται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και ιδίως στενή συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης, συμπεριλαμβανομένων των νόμιμων οδών.

Ωστόσο, κάθε κράτος αποφασίζει ποια μέτρα λαμβάνει για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και της ζώνης Σένγκεν, για την αποτροπή και πρόληψη εγκληματικών πράξεων καθώς και τη διατήρηση της δημόσιας ασφάλειας και τάξης στην επικράτειά του.

Ποια προσφυγική πολιτική ακολουθεί η Γερμανία;

Είναι σημαντικό οι διαδικασίες ασύλου να είναι γρήγορες, δίκαιες και νομικά ασφαλείς. Τον Ιανουάριο τέθηκε σε ισχύ στη Γερμανία νέος νόμος για την επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών ασύλου. Ωστόσο, για σαφήνεια στη μεταναστευτική πολιτική φροντίζει και η ξεκάθαρη θέση: υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να παραμείνουν στη Γερμανία ή στην ΕΕ.

Αυτό ισχύει ιδίως για ποινικούς και εν δυνάμει επικίνδυνους, αλλά και για πρόσωπα των οποίων η αίτηση ασύλου απορρίφθηκε και τα οποία δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για δικαίωμα παραμονής. Γι’ αυτό η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση ενισχύει την επαναπροώθηση προσώπων που οφείλουν να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Προκειμένου να περιοριστεί η παράτυπη και να καταστεί δυνατή η νόμιμη μετανάστευση, πρόκειται να συναφθούν περαιτέρω συμφωνίες με τις χώρες προέλευσης. Στο πλαίσιο αυτό, τοποθετείται κι ένας ειδικός εντεταλμένος για τη μετανάστευση. Συγχρόνως ενισχύεται η ένταξη από την πρώτη στιγμή. Η έγκριση συμμετοχής σε τμήματα ένταξης χορηγείται γρήγορα.

Η Γερμανία έχει δεχθεί εκατομμύρια πρόσφυγες από την αρχή της κρίσης. Υπάρχει αλληλεγγύη από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες;

Με την έναρξη του επιθετικού πολέμου του Πούτιν η Ευρώπη απέδειξε ότι τα κράτη της στέκονται αλληλέγγυα και ότι δρουν από κοινού. Πέρυσι μπορέσαμε να σημειώσουμε κάποια πρόοδο στη μεταρρύθμιση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου (ΚΕΣΑ): μέσα από τη μεταρρύθμιση αποσκοπούμε σε ένα σύστημα δίκαιο, αποτελεσματικό και ανθεκτικό στις κρίσεις.

Επιδιώκουμε την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης του ΚΕΣΑ πριν από τη λήξη της θητείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την άνοιξη του ερχόμενου έτους. Είναι σημαντικό να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ υπευθυνότητας κι αλληλεγγύης.

Στις διαπραγματεύσεις υποστηρίζουμε τη δημιουργία ενός σταθερού μηχανισμού αλληλεγγύης, θεωρούμε όμως σημαντικούς πυλώνες της μεταρρύθμισης και τους κανονισμούς για το EURODAC και το Screening, καθώς και άλλα μέτρα για τον περιορισμό των παράτυπων δευτερογενών μετακινήσεων.

Προκειμένου να υπάρξει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις, θα πρέπει τα κράτη – μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να επιδείξουν συμβιβαστική διάθεση.

Πιστεύετε πως η Ευρώπη θα ζήσει ξανά μια προσφυγική κρίση όπως αυτή του 2015;

Οι περισσότερες παράτυπες είσοδοι στην ΕΕ καταγράφονται στα νότια σύνορά της, είτε από ξηράς είτε από θαλάσσης. Σύμφωνα με στοιχεία της FRONTEX, το 2022 καταγράφηκαν περίπου 330.000 παράτυπες διελεύσεις στην ΕΕ (σχεδόν αποκλειστικά μέσω της Μεσογείου και των Δυτικών Βαλκανίων). Πρόκειται για τις περισσότερες διελεύσεις από το 2016!

Η Γερμανία από την έναρξη του ρωσικού επιθετικού πολέμου έχει υποδεχθεί πάνω από ένα εκατομμύριο ουκρανούς πρόσφυγες. Αν προστεθούν και οι αυξημένες αιτήσεις ασύλου, παρατηρούμε ότι η Γερμανία βρίσκεται προ ποικίλων προκλήσεων, όπως το ζήτημα της στέγασής τους.

Εχοντας την εμπειρία των ετών 2015 και 2016, προσεγγίσαμε τα ζητήματα αυτά από νωρίς, συνεργαζόμενοι με τα ομόσπονδα κρατίδια και τους δήμους. Μια ενισχυμένη FRONTEX αποτελεί για τη Γερμανία – σε συνδυασμό με τα κράτη της ΕΕ και της ζώνης Σένγκεν – το βασικό επιχειρησιακό στοιχείο της ΕΕ για την αποτελεσματική προστασία των εξωτερικών της συνόρων αλλά και τον τομέα των επιστροφών και της επανένταξης.

Σημαντικό είναι τα ιδιαιτέρως επιβαρυμένα κράτη – μέλη να ζητούν τη συνδρομή της FRONTEX. Πέραν τούτου, η προαναφερθείσα ολοκληρωμένη προσέγγιση παίζει σημαντικό ρόλο ώστε η ΕΕ να είναι καλύτερα προετοιμασμένη σε περίπτωση που επαναληφθεί μια κατάσταση όπως εκείνη του 2015.

Ενας χρόνος από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Οι μεταναστευτικές ροές θα συνεχιστούν; Θα συμβεί το ίδιο με τον καταστροφικό σεισμό σε Τουρκία – Συρία;

Σε ό,τι αφορά την Ουκρανία, θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε πώς θα εξελιχθεί ο πόλεμος. Κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να υπολογίζουμε και στη συνέχεια με μια δυναμική εξέλιξη των γεγονότων. Οι τρομερές συνέπειες του σεισμού στην Τουρκία και στη Συρία έχουν επηρεάσει και πρόσφυγες που ζούσαν εδώ και αρκετό καιρό στην Τουρκία. Θα πρέπει να παρακολουθούμε στενά τυχόν επίδραση που θα έχει αυτό στις μεταναστευτικές ροές.

Η Γερμανία θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της σε ό,τι αφορά την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, εκδίδοντας τις ανάλογες θεωρήσεις ταξιδίου και φροντίζοντας για την παροχή βοήθειας. Με μεγάλο ενδιαφέρον πληροφορηθήκαμε τα πρόσφατα πιλοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Αυτή είναι μία ακόμη πολύ ουσιαστική κίνηση, προκειμένου να αντιδράσουμε γρήγορα κι ευέλικτα σε πιθανές συνθήκες έκτακτης ανάγκης, όπως αυτές που περιγράφετε.

Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΤΑ ΝΕΑ»