Τι έκανες ως κυβέρνηση, ΣΥΡΙΖΑ, για διερεύνηση σιδηροδρομικών ατυχημάτων;

Ο υπουργός  Επικρατείας  Γιώργος Γεραπετρίτης ανακοίνωσε, όπως είχε  δηλώσει αμέσως με την ανάληψη των καθηκόντων του ως νέου υπουργού Μεταφορών και Υποδομών,  τη σύσταση Ειδικής Επιτροπής  για τη διερεύνηση και ανάδειξη των συστημικών προβλημάτων και δυσλειτουργιών που οδήγησαν στη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών. Η Επιτροπή είναι τριμελής και συμμετέχουν ειδικοί επιστήμονες , όπως ο Ιωάννης –  Κωνσταντίνος Χαλκιάς, επίτιμος πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ως πρόεδρος, ο Αθανάσιος Ζηλιασκόπουλος, καθηγητής Μεταφορών και Παραγωγής στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ως μέλος, (παραιτήθηκε στη συνέχεια) και ο Βασίλειος Προφυλλίδης, καθηγητής της Συγκοινωνιακής Τεχνικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, ως μέλος.

Η ανακοίνωση  της  σύστασης μιας ακόμα πολυώνυμης Επιτροπής, από τις οποίες στενάζει  η Δημόσια Διοίκηση, πυκνώνει  ακόμα περισσότερο το σύννεφο των ερωτημάτων και των «Γιατί»  της  σιδηροδρομικής ανθρωποθυσίας  στα Τέμπη.

Ενός κακού μύρια έπονται ή, αποκαλύπτονται, όπως προκύπτει  από τα συνεχή ρεπορτάζ και άρθρα στον ελληνικό Τύπο! Έτσι, η σύσταση της νέας αυτής Επιτροπής προκαλεί ένα ακόμα πελώριο πάλι «Γιατί», το οποίο επιμηκύνει ακόμα περισσότερο της αλυσίδα  της  ανευθυνότητας, της μακαριότητας και αδιαφορίας , που στην περίπτωση αυτή εκδηλώνεται με παράλειψη εφαρμογής Νόμου, που ψηφίστηκε από την ελληνική Βουλή πριν από εννιά περίπου χρόνια για τον ίδιο σκοπό, δηλαδή  για την εκτέλεση των καθηκόντων του Εθνικού Φορέα Διερεύνησης του άρθρου 22 της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/796!

Πρόκειται για τον Νόμο Ν. 4313/2014 (ΦΕΚ Α 261/17-12-2014) «Ρυθμίσεις θεμάτων Μεταφορών, Τηλεπικοινωνιών και Δημοσίων Έργων και άλλες διατάξεις», με τον οποίο με το  Κεφάλαιο Α΄ (άρθρα 1 -18) συνιστάται η Επιτροπή Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Συμβάντων.

Κι όμως, ενώ κατά την περίοδο αυτή, δηλαδή 2010 -2014 ιδρύθηκαν πάμπολλες ανεξάρτητες αρχές  και πολυώνυμες επιτροπές (εθνικές, ειδικές κλπ) και όλες σχεδόν λειτούργησαν αμέσως και λειτουργούν, μολονότι δεν ρυθμίζουν και σημαντικότερα θέματα από αυτό που έγινε στα Τέμπη, δύο υπουργοί Μεταφορών και Υποδομών και μάλιστα διαφορετικών κυβερνήσεων και πλήρους θητείας μετά το 2014, όπως ο Χρήστος Σπίρτζης και ο Κώστας Καραμανλής, δεν θεώρησαν  προφανώς αναγκαία ή χρήσιμη ή επιτακτική την εφαρμογή του παραπάνω Νόμου, που ψηφίστηκε στο πλαίσιο μάλιστα κοινοτικής οδηγίας (αν, βεβαίως, γνώριζαν την ύπαρξη τέτοιοιυ νόμου και αν, φυσικά, τον είχαν διαβάσει!!!)

Έσπευσα να υπογραμμίσω  τη  λεπτομέρεια αυτή μετά την έντονη αντίδραση και οργή του ΣΥΡΙΖΑ για την παραπάνω Επιτροπή, την οποία χαρακτηρίζει ως εκλεκτούς της κυβέρνησης τα δύο τουλάχιστον μέλη, δηλαδή τους δύο πανεπιστημιακούς  καθηγητές. Θα χαρακτηρίσω ως υποκριτική την οργή αυτή.  Διότι, αν εφάρμοζε ως κυβέρνηση τον παραπάνω Νόμο δεν θα ανακοίνωνε ο Γιώργος Γεραπετρίτης  την « Επιτροπή Εκλεκτών», καθώς θα  παρενέβαινε η παραπάνω ανεξάρτητη αρμόδια αρχή, την οποία πολύ αργά, πολύ όψιμα και, χωρίς αυτοκριτική, «ανακάλυψε»   και αναφέρει στην ανακοίνωση.

Παραθέτω ως μνημείο πολιτικού στρουθοκαμηλισμού  το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης:

«Η ανακοίνωση των εκλεκτών εμπειρογνωμόνων της κυβέρνησης δεν χαίρει καμίας διακομματικής συναίνεσης και προφανώς δεν μπορεί να θεωρηθεί υπερκομματική επιτροπή.  Αν η κυβέρνηση ήθελε διακομματική επιτροπή θα μπορούσε να ζητήσει προτάσεις από όλα τα κόμματα. Αυτό που επιθυμεί όμως είναι ένα βολικό προεκλογικό πόρισμα που θα επικυρώνει την ετυμηγορία που ήδη έχει βγάλει στο διάγγελμά του ο κος Μητσοτάκης: Ότι όλα είναι ένα «τραγικό ανθρώπινο λάθος» και «διαχρονικές οι ευθύνες».. Τα αίτια όμως που οδήγησαν στην τραγωδία δε θα μείνουν στο σκοτάδι. Θα διερευνηθούν όχι από τις Επιτροπές που ορίζουν οι ελεγχόμενοι, αλλά από τις αρμόδιες Αρχές»..

Ο Νόμος  4313/2014

Παραθέτω στη συνέχεια μερικά χαρακτηριστικά σημεία άρθρων του παραπάνω Νόμου για να καταδειχθεί και επιβεβαιωθεί η γνωστή ρήση του  Δημοσθένη («Ολυνθιακός» Α’ ) «τὸ φυλάξαι τἀγαθὰ τοῦ κτήσασθαι χαλεπώτερον εἶναι», καθώς «νομοθετούμεν μετ΄ευκολίας, αλλά παραλείπομεν το εφαρμόζειν μετ΄αηδίας»! Έτσι, εφαρμογής νόμων και προώθησης μέτρων  για να  ταλανίζεται η χώρα μας από πολυποίκιλους  εφιαλτικούς «εκτροχιασμός», εφαρμόζεται η γνωστή τακτική  του «στρίβειν δι΄επιτροπών» μέχρι να φύγει η καταχνιά των προβλημάτων και ξεχαστούν όλα, όπως έκαναν όλες οι κυβερνήσεις και φυσικά εκείνη των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ!

Άρθρο 2. «Σύσταση της Επιτροπής Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Συμβάντων

1. Συνιστάται ανεξάρτητη διοικητική αρχή, με την επωνυμία «Επιτροπή Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Συμβάντων», εφεξής καλούμενη «Επιτροπή», η οποία είναι αρμόδια για τη διερεύνηση σιδηροδρομικών ατυχημάτων και συμβάντων, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 3 του π.δ. 160/2007, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Η Επιτροπή έχει έδρα την Αθήνα.

2. Η Επιτροπή έχει λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, δεν υπόκειται σε έλεγχο από κυβερνητικά όργανα ή άλλη διοικητική αρχή και οφείλει να εφαρμόζει τις διατάξεις του ν. 4270/2014 (Α΄ 143).

3. Η Επιτροπή ενεργεί ανεξάρτητα από οποιονδήποτε διαχειριστή υποδομής, σιδηροδρομική επιχείρηση, φορέα χρέωσης, φορέα κατανομής, κοινοποιημένο οργανισμό, την Αρχή Ασφάλειας Σιδηροδρομικών Μεταφορών, κάθε Αρχή που συμμετέχει στην ανάθεση υποχρέωσης δημόσιας υπηρεσίας, καθώς και από οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ρυθμιστικό φορέα, τα συμφέροντα των οποίων συγκρούονται με την αποστολή και τις αρμοδιότητές της.

4. Κάθε χρόνο η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση πεπραγμένων στον Πρόεδρο της Βουλής και στον Υπουργό Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων

Rescue workers at the site of a derailed passenger train following a collision with a cargo train in the Tempe valley near Larissa, Greece, on Wednesday, March 1, 2023.

Άρθρο 12. «Υποχρέωση διερεύνησης.

1. Η Επιτροπή υποχρεούται να προβαίνει στη διεξαγωγή έρευνας μετά από σοβαρά σιδηροδρομικά ατυχήματα. Στόχος της διερεύνησης είναι η βελτίωση της σιδηροδρομικής ασφάλειας και η πρόληψη ατυχημάτων.

2. Πέραν των σοβαρών ατυχημάτων, η Επιτροπή μπορεί να διερευνά τα ατυχήματα και τα συμβάντα που, υπό διαφορετικές συνθήκες, θα μπορούσαν να έχουν οδηγήσει σε σοβαρά ατυχήματα, μεταξύ των οποίων τεχνικές βλάβες στα διαρθρωτικά υποσυστήματα ή στα στοιχεία διαλειτουργικότητας του σιδηροδρομικού συστήματος μεγάλης ταχύτητας ή του συμβατικού σιδηροδρομικού συστήματος.

3. Η Επιτροπή έχει τη διακριτική ευχέρεια να αποφασίζει κατά πόσον πρέπει να διερευνηθεί ή όχι ένα ατύχημα ή συμβάν. Στην απόφασή της, λαμβάνονται υπόψη τα εξής:

α) η σοβαρότητα του ατυχήματος ή του συμβάντος, καθώς και η πιθανότητα τα ευρήματα διερεύνησης να χρησιμεύσουν στην πρόληψη μελλοντικών ατυχημάτων ή συμβάντων,

β) εάν αυτό εντάσσεται σε μια σειρά ατυχημάτων ή συμβάντων σημαντικών σε επίπεδο συστήματος, ως σύνολο,

γ) οι επιπτώσεις του ατυχήματος για τη σιδηροδρομική ασφάλεια σε κοινοτικό επίπεδο και

δ) τα αιτήματα των διαχειριστών υποδομής, σιδηροδρομικών επιχειρήσεων, της Αρχής Ασφάλειας Σιδηροδρόμων και του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.

4. Η έκταση των ερευνών και η διαδικασία διερεύνησης που εφαρμόζεται κατά τη διεξαγωγή τους, καθορίζεται από την Επιτροπή, αφού ληφθεί υπόψη η παράγραφος 3 του παρόντος άρθρου, καθώς και η ιδιαίτερη σημασία που μπορεί να έχουν για την ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών τα ευρήματα της διερεύνησης, κατά την κρίση της.

Άρθρο 13. Διεξαγωγή της έρευνας:

1. Στους διερευνητές της Επιτροπής ή στους διερευνητές οποιουδήποτε αντίστοιχου Οργανισμού Διερεύνησης άλλου κράτους μέλους ή στους διερευνητές ή τεχνικούς συμβούλους της παραγράφου 5 του άρθρου 11 και για τη διευκόλυνση της διεξαγωγής της έρευνας οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, οι διαχειριστές υποδομής, καθώς και κάθε αρμόδια για τη δικαστική ανάκριση αρχή, υποχρεούνται να παρέχουν:

α) πρόσβαση στον τόπο του ατυχήματος ή του συμβάντος, καθώς και στο σχετικό τροχαίο υλικό και τις εγκαταστάσεις υποδομής, ελέγχου της κυκλοφορίας και σηματοδότησης,

β) δικαίωμα άμεσης καταγραφής των αποδεικτικών στοιχείων και ελεγχόμενης απομάκρυνσης των συντριμμιών, των εγκαταστάσεων ή στοιχείων υποδομής για εξέταση ή ανάλυση,

γ) πρόσβαση και δικαίωμα χρήσης των στοιχείων των συσκευών καταγραφής επί των τρένων, καθώς και του εξοπλισμού εγγραφής φωνητικών μηνυμάτων και δεδομένων για τη λειτουργία του συστήματος σηματοδότησης και ελέγχου της κυκλοφορίας,

δ) πρόσβαση στα αποτελέσματα της νεκροψίας των θυμάτων,

ε) πρόσβαση στα αποτελέσματα της εξέτασης του προσωπικού του τρένου και του λοιπού σιδηροδρομικού προσωπικού που εμπλέκεται στο ατύχημα ή συμβάν,

στ) δυνατότητα υποβολής ερωτήσεων του εμπλεκόμενου σιδηροδρομικού προσωπικού και λοιπών μαρτύρων,

ζ) πρόσβαση σε όλες τις σχετικές πληροφορίες και αρχεία που τηρεί ο διαχειριστής υποδομής, οι εμπλεκόμενες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και η Αρχή Ασφάλειας Σιδηροδρόμων.

2. Η έρευνα της Επιτροπής είναι ανεξάρτητη από τη δικαστική έρευνα, πραγματοποιείται όμως σε συνεργασία με τις αρμόδιες για τη δικαστική έρευνα ανακριτικές αρχές»