Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ): Αχτίδα αισιοδοξίας από τη μικρότερη αύξηση των εκπομπών άνθρακα

Σαν αχτίδα αισιοδοξίας που διασχίζει το ζοφερό τοπίο της περιβαλλοντικής υποβάθμισης του πλανήτη έρχεται η είδηση από τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ) ότι το 2022 οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με την παραγωγή ενέργειας αυξήθηκαν λιγότερο από το αναμενόμενο χάρη στην ανάπτυξη των καθαρών πηγών ενέργειας όπως είναι η ηλιακή και η αιολική, αλλά και χάρη στην αύξηση της χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων και αντλιών θερμότητας.

Οι εκπομπές άνθρακα έφθασαν σε νέο υψηλό όλων των εποχών την χρονιά που πέρασε, ξεπερνώντας τα 36,8 δισ. τόνους παγκοσμίως. Ωστόσο, αυξήθηκαν κατά λιγότερο από 1% συγκριτικά με το 2021, όταν είχε καταγραφεί ετήσια αύξηση της τάξεως του 6%.

Οι επιπτώσεις του πολέμου

Η έρευνα της ΙΕΑ προσλαμβάνει ακόμα πιο ενδιαφέρουσες διαστάσεις επειδή αφορά μια περίοδο μεγάλης αναστάτωσης στις διεθνείς αγορές ενέργειας μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το Φεβρουάριο του 2022. «Οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης δεν προκάλεσαν σημαντική αύξηση στις παγκόσμιες εκπομπών ρύπων, όπως ήταν ο αρχικός φόβος», δήλωσε ο εκτελεστικός διευθυντής της διεθνούς υπηρεσίας Φατίχ Μπιρόλ.

Ορυκτά καύσιμα: Επιδοτήσεις – ρεκόρ 1 τρισ. δολαρίων το 2022

Ο Μπιρόλ διευκρίνισε ότι «αυτό οφείλεται στην εξαιρετική ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των ηλεκτρικών οχημάτων, των αντλιών θερμότητας και των ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών».

Βάσει της έρευνας του εδρεύοντος στο Παρίσι διακυβερνητικού οργανισμού, που ίδρυσε ο ΟΟΣΑ το 1973 με αφορμή το ξέσπασμα της πρώτης πετρελαϊκής κρίσης, δίχως την ανάπτυξη των πηγών και την επέκταση των χρήσεων της καθαρής ενέργειας, η αύξηση των εκπομπών θα ήταν πέρυσι σχεδόν τρεις φορές υψηλότερη συγκριτικά με το 2021.

Πρόκειται για μια πολύ ενθαρρυντική εξέλιξη, αν και ο διεθνής οργανισμός προειδοποίησε ότι οι εκπομπές άνθρακα παραμένουν σε τροχιά μη βιώσιμη για τον πλανήτη. Γι’ αυτό η ΙΕΑ απηύθυνε έκκληση για «εντατικότερη δράση για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στην καθαρή ενέργεια».

Ποιοι πρέπει να δράσουν

«Διεθνείς και εθνικές εταιρείες ορυκτών καυσίμων πετυχαίνουν έσοδα και κέρδη ρεκόρ και πρέπει να αναλάβουν το μερίδιο ευθύνης τους, σύμφωνα με τις δημόσιες δεσμεύσεις τους για την επίτευξη των κλιματικών στόχων», τόνισε ο Φατίχ Μπιρόλ. Ο επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού πρόσθεσε ότι «είναι σημαντικό οι εταιρείες εξόρυξης υδρογονανθράκων να αναθεωρήσουν τις στρατηγικές τους για να βεβαιωθούν ότι ευθυγραμμίζονται με την επιτακτική ανάγκη για μείωση των επομπών ρύπων».

Οι εκπομπές ρύπων από την καύση φυσικού αερίου μειώθηκαν κατά 1,6% πέρυσι, καθώς η ήδη περιορισμένη παροχή του καυσίμου στους καταναλωτές κυρίως της Ευρώπης μειώθηκε περαιτέρω από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Δυστυχώς η μείωση των εκπομπών ρύπων από την καύση φυσικού αερίου αντισταθμίστηκαν με μια ανάλογη αύξηση κατά 1,6% από την καύση άνθρακα.

Αερομεταφορές και ηλεκτρισμός

Επιπλέον, οι εκπομπές από την καύση πετρελαίου αυξήθηκαν κατά 2,5%, με περίπου το ήμισυ αυτής της αύξησης να προέρχεται από τον τομέα των αερομεταφορών καθώς τα αεροπορικά ταξίδια συνέχισαν να ανακάμπτουν από την πανδημία, σύμφωνα με την έκθεση της ΙΕΑ.

Από την άλλη πλευρά, τα ηλεκτρικά οχήματα συνέχισαν και πέρυσι να κερδίζουν έδαφος στην αυτοκίνηση. Υπολογίζεται ότι το 2022 πουλήθηκαν και στις πέντε ηπείρους περισσότερα από 10 εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αριθμός που αντιστοιχεί στο 14% των πωλήσεων αυτοκινήτων παγκοσμίως.

Η μεγαλύτερη αύξηση των εκπομπών ρύπων το 2022 προήλθε από τον κλάδο ηλεκτρικής ενέργειας στον οποίο κατεγράφη αύξηση κατά 1,8% για την παραγωγή θερμότητας και ψύξης. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως είναι οι ξηρασίες και οι καύσωνες, σε συνδυασμό με το ότι ένας ασυνήθιστα μεγάλος αριθμός πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας έμειναν εκτός λειτουργίας, συνέβαλαν τα μάλα στην αύξηση των εκπομπών που κατεγράφη το 2022, ανέφερε η IEA.

ΗΠΑ, Ευρώπη και Κίνα

Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής οι εκπομπές ρύπων αυξήθηκαν κατά 0,8%, καθώς αυξήθηκαν οι ακραίες θερμοκρασίες που σημειώθηκαν αύξησαν τις ανάγκες για θέρμανση και για ψύξη των κτιρίων, σημειώνει η ΙΕΑ. Αντίθετα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι εκπομπές ρύπων μειώθηκαν κατά 2,5%.

Σημαντική συμβολή στη συγκράτηση των εκπομπών άνθρακα στην ατμόσφαιρα της γης είχε η Κίνα, όπου πέρυσι οι εκπομπές παρέμειναν σταθερές στα επίπεδα του 2021 λόγω των αυστηρών μέτρων για την αντιμετώπιση της Covid-19 που επέβαλε η κυβέρνηση του Πεκίνου. Στη σταθεροποίηση συνέβαλαν επίσης η καταγραφείσα μείωση της κατασκευαστικής δραστηριότητας στην Κίνα, που είχε ως αποτέλεσμα την πτώση της βιομηχανικής παραγωγής και των μεταφορών.

Στην περυσινή της έκθεση η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας είχε προβλέψει ότι η παγκόσμια ενεργειακή κρίση που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θα πυροδοτούσε μια μεγάλη ώθηση στην ανάπτυξη και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η ΙΕΑ διατηρεί την πρόβλεψή της ότι, σε ό,τι αφορά τουλάχιστον την ηλεκτρική ενέργεια, έως το έτος 2025 θα παράγεται ως επί το πλείστον από ανανεώσιμες πηγές.