Ορυκτά καύσιμα: Ποιες χώρες αγοράζουν από τη Ρωσία

Ένα χρόνο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι ρωσικές εξαγωγές ορυκτών καυσίμων εξακολουθούν να ρέουν σε διάφορα κράτη σε όλον τον κόσμο.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Κέντρου Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA), από τότε που ξεκίνησε η εισβολή πριν από περίπου έναν χρόνο, η Ρωσία έχει έσοδα περισσότερα από 315 δισεκατομμύρια δολάρια από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων σε όλο τον κόσμο, με σχεδόν τα μισά (149 δισεκατομμύρια δολάρια) να προέρχονται από κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ρωσία: Βυθίστηκαν τα έσοδα από πετρέλαιο και φυσικό αέριο

Κορυφαίοι εισαγωγείς ρωσικών ορυκτών καυσίμων

Όπως θα περίμενε κανείς, η Κίνα ήταν ο κορυφαίος αγοραστής ρωσικών ορυκτών καυσίμων από την έναρξη της εισβολής . Ο γείτονας και άτυπος σύμμαχος της Ρωσίας έχει εισαγάγει κυρίως αργό πετρέλαιο, το οποίο αποτελεί πάνω από το 80% των εισαγωγών της, συνολικού ύψους άνω των 55 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την έναρξη της εισβολής.

Η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, η Γερμανία, είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικών ορυκτών καυσίμων, κυρίως λόγω των εισαγωγών φυσικού αερίου αξίας άνω των 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ αλλά όχι της ΕΕ, ακολουθεί στενά τη Γερμανία ως ο τρίτος μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικών ορυκτών καυσίμων μετά την εισβολή. Η χώρα είναι πιθανό να ξεπεράσει τη Γερμανία σύντομα, καθώς με δεδομένο ότι δεν είναι μέλος της ΕΕ δεν επηρεάζεται από τις ρωσικές απαγορεύσεις εισαγωγών του μπλοκ που τέθηκαν σε ισχύ τον τελευταίο χρόνο.

Οι εισαγωγές στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τα στοιχεία του CREA, από την αρχή του πολέμου η Ελλάδα εισήγαγε ορυκτά καύσιμα από την Ρωσία συνολικής αξίας 4,5 δισ.δολαρίων, εκ των οποίων τα 4,3 δισ. δολ. ήταν για αργό πετρέλαιο και τα 0,2 δισ. δολ. για φυσικό αέριο.

Αν και περισσότερες από τις μισές από τις 20 μεγαλύτερες χώρες εισαγωγής ορυκτών καυσίμων προέρχονται από την ΕΕ, τα κράτη από το μπλοκ και την υπόλοιπη Ευρώπη έχουν περιορίσει τις εισαγωγές τους, έχουν επιβάλλει εμπάργκο αλλά και πλαφόν στις εισαγωγές ρωσικών ενεργειακών προϊόντων.

Τα μειωμένα έσοδα της Ρωσίας από ορυκτά καύσιμα

Οι απαγορεύσεις και τα ανώτατα όρια τιμών της ΕΕ οδήγησαν σε μείωση των ημερήσιων εσόδων από ορυκτά καύσιμα από το μπλοκ κατά σχεδόν 85%, από το ανώτατο όριο των 774 εκατομμυρίων δολαρίων τον Μάρτιο του 2022 σε 119 εκατομμύρια δολάρια στις 22 Φεβρουαρίου 2023.

Αν και η Ινδία εν τω μεταξύ, αύξησε τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, από 3 εκατομμύρια δολάρια ημερησίως την ημέρα της εισβολής σε 81 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα στις 22 Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους, αυτή η αύξηση δεν πλησιάζει στο να καλύψει την τρύπα των 655 εκατομμυρίων δολαρίων λόγω της μείωσης των εισαγωγών από τα κράτη της ΕΕ.

Ομοίως, σύμφωνα με την S&P Global, ακόμη και παρά το γεγονός ότι τα αφρικανικά έθνη έχουν διπλασιάσει τις ρωσικές εισαγωγές καυσίμων τους από τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, οι ρωσικές θαλάσσιες εξαγωγές προϊόντων πετρελαίου εξακολουθούν να είναι μειωμένες κατά 21% συνολικά από τον Ιανουάριο.

Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τα έσοδα

Συνολικά, από την κορύφωσή τους στις 24 Μαρτίου όταν ανήλθαν σε 1,17 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα ρωσικά έσοδα από ορυκτά καύσιμα έχουν μειωθεί κατά περισσότερο από 50% σε μόλις 560 εκατομμύρια δολάρια ημερησίως.

Μαζί με τις μειώσεις των αγορών της ΕΕ, βασικός παράγοντας που συνέβαλε ήταν η πτώση της τιμής του ρωσικού αργού πετρελαίου, η οποία επίσης μειώθηκε κατά σχεδόν 50% μετά την εισβολή, από 99 δολάρια το βαρέλι σε 50 δολάρια το βαρέλι σήμερα.

Οι κυρώσεις

Οι διεθνείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Ρωσία ως απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία, περιλαμβανομένου του ανώτατου ορίου των 60 δολαρίων το βαρέλι αργού πετρελαίου που επέβαλλε η Ομάδα των επτά πιο ανεπτυγμένων χωρών του κόσμου (G7), έχουν αφήσει το ρωσικό πετρέλαιο Urals να πωλείται σε μεγάλη έκπτωση σε σχέση με το Brent.

Οι 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επίσης απαγορεύσει από τον Δεκέμβριο τις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου δια θαλάσσης, και έχουν επιβάλλει κυρώσεις στις εξαγωγές τεχνολογιών στην Ρωσία που απαιτούνται για την διύλιση πετρελαίου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία έχουν επίσης επιβάλλει κυρώσεις στις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου.

Η Μόσχα χρησιμοποίησε τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο – τον περασμένο χρόνο περίπου 11,6 τρισεκατομμύρια ρούβλια ( 154,68 δισεκατομμύρια δολάρια) – για να καλύψει τις δημοσιονομικές της δαπάνες, και αναγκάστηκε να αρχίσει να πωλεί τα διεθνή συναλλαγματικά της αποθέματα για να καλύψει το έλλειμμα που δημιουργήθηκε από το κόστος της εισβολής της στην Ουκρανία.

Το «πράσινο όνειρο» της Ευρώπης

Η 5η Φεβρουαρίου σηματοδότησε μια νέα εποχή για την παγκόσμια πετρελαϊκή αγορά, ανασχεδιάζοντας τον εμπορικό χάρτη και αναδεικνύοντας νέους παίκτες: από την πρώτη Κυριακή του τρέχοντος μήνα τέθηκε σε ισχύ το εμπάργκο της της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πετρελαϊκά προϊόντα, δύο μήνες μετά το εμπάργκο στο πετρέλαιο της Ρωσίας, σηματοδοτώντας την ολοκληρωτική απεξάρτηση της Ε.Ε. από το ρωσικό πετρέλαιο. ‘Η τουλάχιστον αυτός είναι ο αρχικός στόχος.

H Ευρώπη δείχνει να προσαρμόζεται στη νέα πραγματικότητα, και μάλιστα δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι έρχεται πιο κοντά στις πράσινες επιδιώξεις της…

Η αλλαγή αυτή βέβαια, απέχει πολύ από το είδος της «πράσινης μετάβασης» που οραματίστηκε η Ευρώπη για το μακροπρόθεσμο μέλλον της, με τις κυβερνήσεις να πληρώνουν ό,τι χρειάζεται για να εξασφαλίσουν LNG. Και ήταν επώδυνο, καθώς ο ενεργειακός λογαριασμός έφτασε πέρυσι περίπου 1 τρισ. δολάρια.

ΙEA: Ο ενεργειακός πόλεμος Ευρώπης – Ρωσίας δεν έχει τελειώσει

Ωστόσο, ακόμη και οι πιο αισιόδοξες αναλύσεις από τους ειδικούς και τους ηγέτες του ίδιου του μπλοκ στην αρχή του πολέμου απέτυχαν να προβλέψουν πόσο γρήγορα θα μπορούσε να κινηθεί η Ευρώπη. Πριν από ένα χρόνο, η Ευρώπη ξόδευε περίπου 1 δισ. δολάρια την ημέρα για να πληρώσει το φυσικό αέριο, το πετρέλαιο και τον άνθρακα που εισάγονταν από τη Ρωσία. Σήμερα, πληρώνει ένα μικρό κλάσμα αυτού του ποσού.

«Η Ρωσία μας εκβίασε απειλώντας να μειώσει τον ενεργειακό εφοδιασμό», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν νωρίτερα αυτό το μήνα, επισημαίνοντας ότι η Ευρώπη έχει απαλλαγεί εντελώς από την εξάρτησή της