«Η δυναμική των ελληνικών εξαγωγών: νέες προκλήσεις και προτεραιότητες»

Οι ελληνικές εξαγωγές από την αρχή του έτους, συνεχίζουν την ίδια αξιοσημείωτη δυναμική, η οποία το 2022 έσπασε τα ρεκόρ όλων των προηγούμενων ετών, φτάνοντας τα €54,6 δισ. Είναι πλέον γεγονός, ότι παρά τις δυσμενείς διεθνείς εξελίξεις, όπως ο υψηλός πληθωρισμός, το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος και η δυσκολία εφοδιασμού, οι εξαγωγικές μας επιχειρήσεις βρίσκουν συνεχώς διεξόδους, είτε σε νέες αγορές, είτε διεκδικώντας μεγαλύτερα μερίδια στις παραδοσιακές αγορές της Ε.Ε..

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2022, οι ελληνικές εξαγωγές κατέγραψαν αύξηση 36,7% σε σχέση με το 2021, ενώ αν εξαιρέσουμε πετρελαιοειδή και πλοία η αύξηση φτάνει το 21,6%. Με εξαίρεση τα πετρελαιοειδή, τα βιομηχανικά προϊόντα ηγούνται αυτής της προσπάθειας (+30,1% και 27,2% τα διάφορα βιομηχανικά προϊόντα) και ακολουθούν τα λάδια (43,4%) και τα μηχανήματα & οχήματα (28,2%).

Η πορεία των εξαγωγών αποδεικνύει ότι η βιομηχανία διατηρεί ισχυρή ανταγωνιστικότητα, παρά τις εντεινόμενες πιέσεις από τον πόλεμο της Ουκρανίας, αλλά και την ενεργειακή κρίση. Η συνεχής βελτίωση των εξαγωγικών επιδόσεων οφείλεται, μεταξύ άλλων, στη διεισδυτικότητα των προϊόντων σε αγορές της Ε.Ε., οι οποίες εξακολουθούν να απορροφούν την πλειοψηφία των εξαγωγών κατά 55,1% (με αύξηση 40% σε σχέση με το 2021), ενώ αν εξαιρέσουμε τα πετρελαιοειδή, το ποσοστό ανέρχεται σε 20,8%. Είναι γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές αγορές, εκτός από τη γεωγραφική εγγύτητα, έχουν ευκολότερες τελωνειακές διαδικασίες, περιορισμένη γραφειοκρατία, ταχύτερη μεταφορά και συνήθως καλύτερες οικονομικές αποδόσεις.

Ελληνικές Εξαγωγές: Επανασχεδιασμός του χάρτη

Η θετική εικόνα των εξαγωγών δεν επιτρέπει εφησυχασμούς

Αυτή η δυναμική εξέλιξη των ελληνικών εξαγωγών, αποδεικνύει έμπρακτα ότι η ελληνική οικονομία, παρά τις εντεινόμενες εξωγενείς πιέσεις, διατηρεί μια ισχυρή δυναμική. Ωστόσο, παρόλη τη θετική εικόνα των εξαγωγικών μας επιδόσεων, η περίοδος που διανύουμε δεν επιτρέπει εφησυχασμούς. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν δύο άλλες εξελίξεις.

Η πρώτη συνδέεται με την ρεαλιστική αποτίμηση των εξαγωγικών επιδόσεων. Η διαφορά των εξαγωγών μεταξύ τρεχουσών τιμών (δηλαδή με την επίδραση του πληθωρισμού) και σταθερών τιμών (χωρίς την επίδραση του πληθωρισμού) προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Είτε σε όρους πληρωμής των εμπορικών υποχρεώσεων, είτε σε όρους όγκου των εξαγωγών, η εξέλιξη αυτή χρίζει ιδιαίτερης προσοχής, ειδικά με τις τρέχουσες διεθνείς συνθήκες. Ειδικότερα, ενώ οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή και πλοία, σε τρέχουσες τιμές, έχουν όντως αυξηθεί κατά 21,6% , σε σταθερές (αποπληθωρισμένες) τιμές μειώθηκαν κατά 2,5%. Με απλά λόγια, μπορεί η αξία (σε ευρώ) των εξαγωγών να είναι βελτιωμένη, όμως αυτή η εξέλιξη είναι μερικώς πλασματική λόγω του πληθωρισμού. Ο πραγματικός όγκος των εξαγωγών παρουσιάζει συρρίκνωση.

Δεύτερον, προβληματισμό προκαλεί η ανεξέλεγκτη αύξηση των εισαγωγών, με ή χωρίς τα πετρελαιοειδή. Αυτό σημαίνει ότι στην ουσία η ελληνική οικονομία έχει υψηλή εξάρτηση από εισαγωγές, που δεν αντισταθμίζονται από τις εξαγωγές, με αποτέλεσμα να αυξάνει σταθερά το εξωτερικό της χρέος. Ειδικότερα, η συνολική αξία των εισαγωγών για το 2022 ανήλθε στα € 93 δισ., παρουσιάζοντας αύξηση 42,2%, σε σχέση με το 2021. Απόρροια της αύξησης, είναι να συνεχίζει η διόγκωση του εμπορικού ελλείμματος, φτάνοντας κατά το 2022 τα €38 δισ., παρουσιάζοντας δηλαδή αύξηση 50,7%. Είναι εμφανές ότι όσο η εγχώρια προστιθέμενη αξία παραμένει στάσιμη, τόσο οι εξαγωγές δεν θα αντισταθμίζουν το εμπορικό έλλειμα της χώρας.

Για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε σε αυτές τις προκλήσεις, είναι επιτακτική ανάγκη να βελτιώσουμε περαιτέρω τις δικές μας επιδόσεις, διεκδικώντας μερίδια σε χώρες που μπορούμε να διαθέσουμε τα ελληνικά προϊόντα σε καλύτερες τιμές. Στην προσπάθεια αυτή, ο ΣΕΒ στέκεται αρωγός, διαθέτοντας στα μέλη του το καινοτόμο πλέγμα υπηρεσιών ExportReady. Αναγνωρίζουμε ότι οι ανάγκες των εξαγωγικών εταιριών ποικίλλουν ανάλογα με το μέγεθος, τις εμπορικές προτεραιότητες, την εμπειρία και τους εξαγωγικούς στόχους. Συνεπώς προσαρμόζουμε τακτικά τις υπηρεσίες ExportReady στις ανάγκες αυτές. Την τρέχουσα περίοδο, το ExportReady διακρίνει τρεις γεωγραφίες που μπορούν να δώσουν ισχυρές εξαγωγικές προοπτικές.

Νέες αγορές ως προτεραιότητες για τις ελληνικές εξαγωγές

Η Ε.Ε. είναι μια αγορά με εδραιωμένη πρόσβαση και παραδοσιακούς εμπορικούς δεσμούς με την Ελλάδα. Ο ΣΕΒ κεφαλαιοποιεί τις διασυνδέσεις που έχει με τους ομόλογους μεγάλους βιομηχανικούς συνδέσμους της Ευρώπης και βοηθά τα μέλη του να διευρύνουν το εμπορικό αποτύπωμά τους. Σε αυτό το πλαίσιο, υποδεχτήκαμε μία πολυπληθή αντιπροσωπεία γαλλικών επιχειρήσεων, με επικεφαλής τον Πρόεδρο του MEDEF και αναμένουμε νέα αποστολή το καλοκαίρι. Κατά την επίσκεψη, συζητήθηκαν σειρά επενδυτικών και εμπορικών συνεργασιών στους τομείς των κατασκευών, της τεχνολογίας, της ενέργειας, των φαρμάκων.

Ο αραβικός κόσμος είναι η δεύτερη προτεραιότητά μας. Πέρα από τις παραδοσιακές αγορές όπως η Ιορδανία, η Αίγυπτος και ο Λίβανος, περαιτέρω διείσδυση προσπαθούμε να πετύχουμε και σε αγορές της περιοχής, με τις οποίες διατηρούμε παραδοσιακά ισχυρές σχέσεις, αλλά δεν έχουμε αξιοποιήσει τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που προκύπτουν για τους περισσότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Μία από αυτές τις αγορές είναι η Σαουδική Αραβία, η οποία παρουσιάζει τεράστιες δυνατότητες για τα ελληνικά προϊόντα και ειδικότερα στους κλάδους των τροφίμων, των δομικών υλικών, των κατασκευών, της ενέργειας, των περιβαλλοντικών υπηρεσιών, της πληροφορικής, της μεταλλευτικής βιομηχανίας και των μεταφορών. Η πρωτοβουλία του ΣΕΒ να ιδρύσει το Επιχειρηματικό Συμβούλιο Ελλάδας-Σαουδικής Αραβίας, είχε ως στόχο την περαιτέρω αύξηση των εμπορικών συναλλαγών και την εμβάθυνση της επενδυτικής συνεργασίας. Μέσα σε λίγους μήνες, τα μέλη του συμβουλίου έχουν ήδη πραγματοποιήσει τέσσερις διαδοχικές συναντήσεις σε Ριάντ και Αθήνα.

Τρίτος στόχος είναι οι νέες και αναπτυσσόμενες αγορές, όπως αυτές της Ν.Α. Ασίας και της Υποσαχάριας Αφρικής. Και οι δύο αυτές γεωγραφικές περιοχές, στην πλειονότητά τους, έχουν τρία βασικά χαρακτηριστικά: οικονομική άνθηση, νέο σε ηλικία πληθυσμό, αυξανόμενες καταναλωτικές και αναπτυξιακές ανάγκες.

Είναι πραγματικά εντυπωσιακό ότι οι επιχειρήσεις, μέσα σε ένα τόσο δυσχερές οικονομικό περιβάλλον, διατηρούν αμείωτη την εξαγωγική τους δυναμική, αποδεικνύοντας τον υψηλό βαθμό ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας που έχουν αναπτύξει τα τελευταία χρόνια και συνεχίζουν να βρίσκουν διεξόδους είτε σε νέες αγορές, είτε διεκδικώντας μεγαλύτερα μερίδια στις παραδοσιακές αγορές.  Το πλέγμα υπηρεσιών ExportReady του ΣΕΒ βοηθά τις επιχειρήσεις να αναπτύξουν εκείνες τις εξαγωγικές ικανότητες που θα τις φέρουν πολύ κοντά σε διεθνείς εμπορικές συμφωνίες.

Η Βίκυ Μακρυγιάννη είναι Διευθύντρια, Τομέας Διεθνών Σχέσεων και Περιφερειακής Ανάπτυξης, ΣEB