Κλιματική αλλαγή: Πόσο θα επηρεάσει η ξηρασία του χειμώνα τις σοδειές του καλοκαιριού

Τριανταδύο συναπτές ημέρες ανομβρίας, την περίοδο από τις 21 Ιανουαρίου έως τις 21 Φεβρουαρίου, είναι αναστρέψιμες ή θα έχουν επιπτώσεις στην εφετινή παραγωγή δημητριακών; Είναι το μεγάλο ερώτημα που ταλανίζει τους Γάλλους αγρότες, αλλά και όλους τους Ευρωπαίους καταναλωτές. Διότι η χειμερινή ξηρασία δεν είναι ένα φαινόμενο που γνωρίζει σύνορα. Δεν περιορίστηκε μόνο στη Γαλλία δηλαδή. Έπληξε και γειτονικές χώρες. Και ειδικά για η ευρωπαϊκή παραγωγή δημητριακών είναι ως γνωστόν δραματικά μειωμένη εδώ και ήδη ένα χρόνο, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.

«Η κατάσταση βρίσκεται υπό στενή παρακολούθηση και ακόμα φωνές κριτικής δεν έχουν αρχίσει να ακούγονται…», γράφει ο ρεπόρτερ του «Figaro» Ερίκ Ντε Λα Σενέ. Και σημειώνει ότι ο υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Κριστόφ Μπεσί εξέφρασε πρόσφατα την ανησυχία του για το «πολύ χαμηλό επίπεδο υγρασίας του εδάφους έπειτα από 32 ημέρες χωρίς βροχή», προτρέποντας τους νομάρχες να δώσουν «αυτή κι όλας τη στιγμή» εντολές για τον περιορισμό της κατανάλωσης νερού.

Σε κρίση οι αμπελουργοί του Μπορντό – Ανεπαρκής η ενίσχυση για τις εκριζώσεις

Ο Μπεσί και το επιτελείο του αναγνωρίζουν ότι η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει πολύ κρίσιμη, ίσως και μη αναστρέψιμη, εάν δεν βρέξει αρκετά τις εβδομάδες του Μαρτίου, όταν θα ξεκινά η ανάπτυξη της νέας παραγωγής. «Ουδέποτε οι αγρότες σήκωναν με τόση αγωνία τα μάτια τους για να δουν τον ουρανό, ουδέποτε παρατηρούσαν με μεγαλύτερη ανησυχία τις αυξομειώσεις της θερμοκρασίας στη γαλλική ύπαιθρο, ουδέποτε παρακολουθούσαν με μεγαλύτερο ενδιαφέρον τις μετεωρολογικές προβλέψεις», γράφει η γαλλική εφημερίδα.

Σταυρώνουν τα δάχτυλα

Σήμερα, Πέμπτη, είναι η δεύτερη ημέρα που οι Γάλλοι αγρότες σταυρώνουν τα δάχτυλα! Τα λιβάδια και οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις βρίσκονται ακόμα σε χειμερία νάρκη έχοντας προσαρμοστεί στην «τρέχουσα υδατική πίεση», στην περίοδο ξηρασίας δηλαδή που προηγήθηκε. Αλλά από χθες οι ουρανοί έχουν «ανοίξει» στο μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας – μόνο στη νότια ζώνη της Μεσογείου δεν βρέχει.

Καιρός: Συνεχίζεται η «άνοιξη» στη Μεσόγειο – Ανησυχία για ξηρασία το καλοκαίρι

Οι μετεωρολόγοι προβλέπουν ένα τετραήμερο ή πενθήμερο με καλές βροχές, ποτιστικές. Δίχως ακραία φαινόμενα, όπως χαλάζι ας πούμε. Προβλέπουν και για το αμέσως επόμενο διάστημα βροχές. Αλλά κανείς δεν ξέρει αν αυτές θα σταματήσουν εγκαίρως, προτού μετατραπούν από ευλογία σε κατάρα για τους αγρότες. Διότι όσο πλησιάζει το καλοκαίρι και ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες και «δένουν» οι καρποί και ψηλώνουν τα σπαρτά, οι βροχές πρέπει να γίνονται όλο και πιο σπάνιες.

Καλές αλλά λίγες οι βροχές

Ίσως οι βροχές της άνοιξης να αποδειχθούν ευεργετικές για τις καλλιέργειες. Αλλά οι ειδικοί φοβούνται ότι δεν θα αρκέσουν για να αναπληρώσουν τις χειμερινές απώλειες για τον υδροφόρο ορίζοντα. «Ο καιρός άλλαξε. Οι βροχές που ξεκίνησαν από την Τετάρτη 8 Μαρτίου θα ποτίσουν καλά τα γεωργικά εδάφη που έχουν σπαρθεί με χειμερινές καλλιέργειες, όπως το σιτάρι. Αλλά δεν θα είναι αρκετές για να αρχίσουμε να μειώνουμε το έλλειμμα των υπόγειων υδάτων», προβλέπει ο αγρο-κλιματολόγος Σερζ Ζακά.

Είναι κι αυτό, πάντως, κάτι που «παίζεται». Ο ειδικός εξήγησε ότι θα έπρεπε να βρέχει ασταμάτητα για τις επόμενες τρεις εβδομάδες, έως τα τέλη Μαρτίου δηλαδή, για να αρχίσουν να ξαναγεμίζουν οι υδροφόροι ορίζοντες. Είναι επιτακτική η ανάγκη καθώς σε ορισμένες περιοχές, όπως στην επαρχία των Ανατολικών Πυρηναίων, το έλλειμμα νερού φθάνει το 70% και το κλίμα άρχισε να γίνεται επικίνδυνα ξηρό. Εύλογη είναι η αγωνία των παραγωγών φρούτων και λαχανικών, καθώς και των αμπελουργών.

Σε κάθε περίπτωση «η πτώση του υδροφόρου ορίζοντα θα περιορίσει τις δυνατότητες άρδευσης το καλοκαίρι, γιατί τους μήνες εκείνους τα ύδατα που χρησιμοποιούν οι καλλιεργητές προέρχονται από το υπέδαφος» προειδοποιεί ο Σερζ Ζακά.

Αχρηστεύονται τα λιπάσματα

Πέραν όλων αυτών, η ανομβρία του χειμώνα φαίνεται πως θα περιορίσει τη δράση των λιπασμάτων στις καλλιέργειες. Ο Αρτίρ Πορτιέ, καλλιεργητής σιτηρών στην περιοχή Ουάζ και επικεφαλής της εταιρείας αγροτικών συμβούλων Agritel, εξηγεί στον «Figaro» ότι οι παραγωγοί θα πρέπει να περιμένουν μειωμένη σοδειά για έναν επιπλέον λόγο.

«Είχα ρίξει τα λιπάσματα μου στο σιτάρι στα μέσα Φεβρουαρίου, επειδή μας είχαν πει ότι θα έχουμε βροχές. Όμως αυτές δεν ήρθαν ποτέ. Κανείς δεν ξέρει ποια θα είναι εν τέλει η επίδραση των λιπασμάτων στα φυτά, διότι το άζωτο χρειάζεται βροχή για να απορροφηθεί. Και δεν είμαι ο μόνος που βρίσκομαι σε αυτήν την κατάσταση…», επισημαίνει ο γάλλος αγρότης.

Κρίσιμες εβδομάδες

Είναι προφανές ότι η απουσία βροχής μειώνει την επίδραση των λιπασμάτων όταν έχουν εφαρμοστεί. Οι ειδικοί σημειώνουν ότι από την άνοιξη, σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες δηλαδή, αυτό θα επηρεάσει την ανάπτυξη των καλλιεργειών που βρίσκονται ήδη στο έδαφος από το φθινόπωρο, όπως το σιτάρι. Θα επηρεάσει και αυτά που θα σπαρθούν αργότερα, όπως κριθάρι ή καλαμπόκι.

Σε κάθε περίπτωση οι επόμενες εβδομάδες θα είναι οι κρισιμότερες για την παραγωγή δημητριακών, όχι μόνο στη Γαλλία αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αλλά υπάρχει ελπίδα. «Η τρέχουσα ξηρασία δεν είναι ακόμη καταδικαστική για τις καλλιέργειες επειδή τα φυτά βρίσκονται σε χειμερία νάρκη λόγω του κρύου καιρού», εξηγεί ο Αρτίρ Πορτιέ. «Η κατάσταση από ελέγξιμη θα καταστεί κρίσιμη εάν δεν βρέξει αρκετά μέχρι τα τέλη Μαρτίου. Προς το παρόν τίποτα δεν είναι μη αναστρέψιμο», τονίζει.