ΕΕ: «Στο τραπέζι» τα μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας της κόντρα σε ΗΠΑ και Κίνα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πρωτοπόρα παγκοσμίως στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, όμως τώρα, με μια σειρά μέτρων που πρόκειται να ανακοινωθούν την επόμενη εβδομάδα, προσπαθεί να διασφαλίσει ότι η πράσινη μετάβαση δεν θα την μετατρέψει σε βιομηχανική έρημο.

Ευρωπαϊκή Ένωση: Ελλείψεις στο σύστημα λογοδοσίας και ελέγχου των κονδυλίων του Ταμείο Ανάκαμψης

Όπως σημειώνει το Reuters, η βιομηχανική ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα, τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, έχει καταστεί μείζον θέμα ανησυχίας σε όλο το μπλοκ, 30 χρόνια μετά τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς χωρίς σύνορα η οποία, όπως λένε ορισμένοι, πρέπει τώρα να αναθεωρηθεί σε μεγάλο βαθμό.

Ένας «αγώνας επιδοτήσεων»

Τα μέτρα που αναμένεται να ανακοινωθούν την επόμενη εβδομάδα περιλαμβάνουν νομοθετικές προτάσεις για τη διευκόλυνση της εντός του μπλοκ παραγωγής βασικών προϊόντων και τον εξορθολογισμό των επιχορηγήσεων για πράσινα έργα, ενώ θα αντιμετωπίζουν και το διχαστικό ζήτημα των κρατικών ενισχύσεων. Έρχονται πριν από τη σύνοδο κορυφής στις 23-24 Μαρτίου, όπου οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να συζητήσουν και να καθοδηγήσουν την αντίδραση του μπλοκ.

Πολλοί στην ΕΕ ανησυχούν ότι ο νόμος του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος προσφέρει 369 δισεκατομμύρια δολάρια πράσινων επιδοτήσεων που σε πολλές περιπτώσεις ισχύουν μόνο για προϊόντα που κατασκευάζονται στη Βόρεια Αμερική, θα μπορούσε να προσελκύσει εταιρείες από την Ευρώπη, επιτρέποντας στις Ηνωμένες Πολιτείες να εξελιχθούν σε γίγαντα της καθαρής τεχνολογίας εις βάρος της ΕΕ.

Ο επίτροπος της ΕΕ για τις εσωτερικές αγορές Τιερί Μπρετόν δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι είναι σαφές ότι τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Κίνα επιδιώκουν να προσελκύσουν βιομηχανικό δυναμικό μακριά από την Ευρώπη και έτσι να καταστήσουν την ήπειρο εξαρτημένη από τις βιομηχανίες τους στο μέλλον: «Ή για να το θέσω πιο ωμά – επιδίδονται σε έναν αγώνα επιδοτήσεων. Όχι εμείς- αυτοί.»

Τεχνολογική υστέρηση

Η ΕΕ θέλει να θεωρεί τον εαυτό της πρωταθλητή στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, έχοντας θέσει ως στόχο την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και την επίτευξη αυστηρών στόχων για μειωμένες εκπομπές ρύπων ως το 2030, σημειώνοντας καλύτερο πρόοδο στο μέτωπο αυτό τόσο από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και από την Κίνα.

Ωστόσο, παρά τις καλύτερες επιδόσεις, η ΕΕ κινδυνεύει να ξεπεραστεί τεχνολογικά.

Όσον αφορά τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε βασικές μελλοντικές ψηφιακές και πράσινες τεχνολογίες, η Ευρώπη υστερεί έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών σε όλους τους τομείς, σύμφωνα με έκθεση του McKinsey Global Institute, η οποία έδειξε ότι Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον υστερούν έναντι της Κίνας και άλλων χωρών της Ανατολικής Ασίας στην καθαρή τεχνολογία.

Η προμήθεια ορυκτών που είναι ζωτικής σημασίας για την πράσινη μετάβαση αποτελεί μια ακόμη πρόκληση, καθώς η Κίνα επεξεργάζεται σχεδόν το 90% των σπάνιων γαιών και το 60% του λιθίου, ενός βασικού στοιχείου για τις μπαταρίες.

Ένα σκληρό μάθημα

Έπειτα, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία υπενθύμισε στην Ευρώπη κάτι που έμαθε με σκληρό τρόπο κατά τους πρώτους μήνες της πανδημίας του κορωνοϊού: Ότι δηλαδή το μπλοκ δεν μπορεί να βασίζεται σε έναν μόνο προμηθευτή για βασικά υλικά, είτε πρόκειται για εξοπλισμό ατομικής προστασίας είτε για πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Η πανδημία οδήγησε ήδη σε εκκλήσεις για «στρατηγική αυτονομία» της ΕΕ – αν και άνοιξε μια συζήτηση σχετικά με το αν αυτό σημαίνει παραγωγή βασικών αγαθών στο μπλοκ ή διαφοροποίηση των προμηθειών.

Όσον αφορά το πρώτο, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ θα προτείνει την Τρίτη νομοθεσία που θα επιτρέπει στο μπλοκ να εξορύσσει το 10% των στρατηγικών πρώτων υλών που καταναλώνει και να αυξήσει την επεξεργασία στο 40% των αναγκών της έως το 2030.

Όσον αφορά το δεύτερο, η Επιτροπή πιστεύει ότι οι εμπορικές συμφωνίες με χώρες όπως η Χιλή και η Αυστραλία, οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί λιθίου, θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν άμεσο εφοδιασμό και να μειώσουν την εξάρτηση από την Κίνα.

Θα υποβάλει επίσης προτάσεις για τον εξορθολογισμό της χορήγησης αδειών για πράσινα έργα, η οποία επί του παρόντος μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια, και θα προωθήσει τις επενδύσεις στους τομείς της καθαρής βιομηχανίας.

Η διαφωνία για τις επιδοτήσεις

Στη συνέχεια, υπάρχει το ακανθώδες ζήτημα των επιδοτήσεων και ενός πιθανού μελλοντικού Ευρωπαϊκού Ταμείου Κυριαρχίας, μια ιδέα που έθεσε για πρώτη φορά η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πέρυσι.

Και τα δύο θέματα είναι διχαστικά. Με την υποστήριξη της Γαλλίας και της Γερμανίας, η Επιτροπή πρότεινε τη χαλάρωση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις ώστε να επιτραπούν οι πράσινες επενδύσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να επεκταθούν και στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας. Όμως ορισμένες χώρες της ΕΕ διαμαρτύρονται ότι δεν θα είναι σε θέση να προσφέρουν ποσά αντίστοιχα με αυτά που διαθέτουν οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ.

Το «ταμείο κυριαρχίας»

Ο Μπρετόν υποστηρίζει ότι το ταμείο κυριαρχίας θα συμβάλει στη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των χωρών της ΕΕ που δεν έχουν την ίδια δυνατότητα παροχής κρατικών ενισχύσεων, με χρηματοδότηση μέσω κοινού δανεισμού.

Ωστόσο, τα βόρεια μέλη της ΕΕ, με επικεφαλής τη Γερμανία, έχουν ήδη προειδοποιήσει κατά του νέου κοινού χρέους, τονίζοντας ότι υπάρχουν ακόμη αχρησιμοποίητα κεφάλαια από το ταμείο 800 δισεκατομμυρίων ευρώ του μπλοκ για την ανάκαμψη από την πανδημία.

Κράτη όπως οι Κάτω Χώρες, οι Σκανδιναβικές χώρες, η Τσεχική Δημοκρατία και η Ιρλανδία έχουν επίσης προειδοποιήσει για τον κίνδυνο υπερβολικών, γενικευμένων επιδοτήσεων και λένε ότι οι διεργασίες για τη βελτίωση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ θα ήταν πιο αποτελεσματικές.

Όπως σχολιάζει το Reuters, η ενιαία αγορά της ΕΕ, η οποία συχνά αποκαλείται το στολίδι της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, που ξεκίνησε το 1993, έχει αλλάξει τα δεδομένα για την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, αλλά έχει κάνει λιγότερα για την τόνωση άλλων τομέων της οικονομίας.

«Αν δείτε τι έχουμε σήμερα όσον αφορά την ενιαία αγορά αγαθών, (η Ένωση) είναι εξαιρετικά αποτελεσματική, καθίσταται πολύ ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο και πρέπει να προσπαθήσουμε να κάνουμε το ίδιο για τις υπηρεσίες και την ψηφιακή αγορά ειδικότερα», δήλωσε ο Ιρλανδός υπουργός Εμπορίου Simon Coveney σε συνάντηση με ομολόγους του στην ΕΕ την Παρασκευή.