SVB: Η υπερβολική ρευστότητα, η υποτίμηση της αύξησης των επιτοκίων και το σορτάρισμα

Η ραγδαία κατάρρευση της SVB συγκλόνισε την κοινότητα των επιχειρηματικών κεφαλαίων και των νεοφυών επιχειρήσεων, πολλές από τις οποίες αισθάνονται τώρα αβεβαιότητα σχετικά με την τύχη των τραπεζικών λογαριασμών και των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τους. Η αμερικανική κυβέρνηση διαμηνύει μέχρι στιγμής ότι έχει ετοιμάσει σχέδιο για την στήριξη των καταθέσεων, ενώ έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο της κρατικής διάσωσης του τραπεζικού ιδρύματος και προσανατολίζεται στην εξαγορά του.

Η SVB παρείχε τραπεζικές υπηρεσίες στις μισές από όλες τις εταιρείες τεχνολογίας και βιοεπιστημών που χρηματοδοτούνται από επιχειρηματικά κεφάλαια στις ΗΠΑ και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη ζωή των επιχειρηματιών και των υποστηρικτών τους, διαχειριζόμενη τα προσωπικά οικονομικά, επενδύοντας ως ετερόρρυθμος εταίρος σε επιχειρηματικά κεφάλαια και αναλαμβάνοντας την αναδοχή των δημοσίων εγγραφών των εταιρειών.

SVB: Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας κρίσης και το ντόμινο των επιπτώσεων

«Αποδείχθηκε ότι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για το επιχειρηματικό μας μοντέλο ήταν η εξυπηρέτηση μιας πολύ στενά συνδεδεμένης ομάδας επενδυτών που εμφανίζουν νοοτροπία αγέλης», δήλωσε στους Financial Times ανώτερο στέλεχος της τράπεζας. «Εννοώ, αυτό δεν ακούγεται σαν ένα bank run που περιμένεις να συμβεί;» Η SVB διαλύθηκε θεαματικά σε αυτό το bank run, αλλά η μοίρα της είχε σφραγιστεί σχεδόν δύο χρόνια νωρίτερα.

Η υπερβολική ρευστότητα

Το 2021, στο αποκορύφωμα της επενδυτικής έκρηξης σε ιδιωτικές τεχνολογικές εταιρείες, η SVB δέχτηκε έναν πακτωλό χρημάτων. Οι εταιρείες που έπαιρναν όλο και μεγαλύτερες επενδύσεις από τα επιχειρηματικά κεφάλαια έριξαν τα μετρητά στην τράπεζα, η οποία είδε τις καταθέσεις της να αυξάνονται από 102 δισ. δολάρια σε 189 δισ. δολάρια, αφήνοντάς την να κατακλύζεται από «υπερβάλλουσα ρευστότητα». Αναζητώντας απόδοση σε μια εποχή εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων, αύξησε τις επενδύσεις ύψους 120 δισ. δολαρίων σε κρατικούς τίτλους υψηλής αξιολόγησης, εκ των οποίων 91 δισ. δολάρια σε ενυπόθηκα ομόλογα σταθερού επιτοκίου με μέσο επιτόκιο μόλις 1,64%. Αν και ήταν ελαφρώς υψηλότερες από τις πενιχρές αποδόσεις που θα μπορούσε να κερδίσει από βραχυπρόθεσμα κρατικά ομόλογα, οι επενδύσεις δέσμευαν τα μετρητά για περισσότερο από μια δεκαετία και την εξέθεταν σε ζημίες σε περίπτωση που τα επιτόκια αυξάνονταν γρήγορα.

Όταν τα επιτόκια αυξήθηκαν απότομα πέρυσι, η αξία του χαρτοφυλακίου μειώθηκε κατά 15 δισ. δολάρια, ποσό σχεδόν ισόποσο με το συνολικό μετοχικό κεφάλαιο της SVB. Εάν αναγκαζόταν να πουλήσει οποιοδήποτε από τα ομόλογα, θα κινδύνευε να καταστεί τεχνικά αφερέγγυα. Οι επενδύσεις αντιπροσώπευαν μια τεράστια αλλαγή στρατηγικής για την SVB, η οποία μέχρι το 2018 διατηρούσε τη συντριπτική πλειονότητα των πλεοναζόντων μετρητών της σε ενυπόθηκα ομόλογα που λήγουν εντός ενός έτους. Στέλεχος που ασχολείται άμεσα με τα οικονομικά της τράπεζας απέδωσε την επενδυτική επιλογή αυτή στην αλλαγή ηγεσίας στις βασικές οικονομικές λειτουργίες της SVB το 2017, καθώς το ενεργητικό της βάδιζε προς τα 50 δισ. δολάρια, ένα όριο στο οποίο θα χαρακτηριζόταν ως «συστημικά σημαντικός» δανειστής που υπόκειται σε μεγαλύτερο ρυθμιστικό έλεγχο.

Η άνοδος των επιτοκίων

Η νέα οικονομική ηγεσία άρχισε να μεταφέρει ένα ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό των πλεοναζόντων μετρητών σε μακροπρόθεσμα ομόλογα σταθερού επιτοκίου, ένας ελιγμός που ηρεμούσε τους μετόχους ενισχύοντας τα συνολικά κέρδη της, έστω και ελάχιστα. Αλλά φάνηκε τυφλή απέναντι στον κίνδυνο ότι η εισροή μετρητών ήταν σύμπτωμα των χαμηλών επιτοκίων που θα μπορούσαν να αντιστραφούν αν αυτά ανέβαιναν. Οι κεντρικές τράπεζες συχνά αυξάνουν τα επιτόκια για να περιορίσουν την υπερβολή των επενδυτών, αποφάσεις που γενικά οδηγούν σε επιβράδυνση των επενδύσεων σε κερδοσκοπικές εταιρείες όπως οι νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνολογίας. Το χαρτοφυλάκιο ομολόγων της SVB ήταν εκτεθειμένο στην άνοδο των επιτοκίων, όπως και οι καταθέσεις της. «Είχαμε αρκετό ρίσκο στο επιχειρηματικό μοντέλο. Δεν χρειαζόταν κίνδυνος στο προφίλ διαχείρισης ενεργητικού/παθητικού», δήλωσε το πρώην στέλεχος, αναφερόμενος στην ικανότητα της τράπεζας να πωλεί περιουσιακά στοιχεία για να καλύψει τις ανάγκες ρευστότητάς της. «Αυτό τους ξέφυγε εντελώς». Καθώς μια φούσκα επενδύσεων επιχειρηματικών κεφαλαίων άρχισε να φουσκώνει στις αρχές του 2021, ο  Νειτ Κοπικάρ, εταίρος στο hedge fund Orso Partners, άρχισε να μελετά την SVB ως έναν τρόπο να στοιχηματίσει ενάντια στον κλάδο στο σύνολό του.

Η συνάντηση στη Γιούτα και το μεγάλο σορτάρισμα

«Το πρόβλημα με το επιχειρηματικό μοντέλο είναι ότι όταν το κεφάλαιο στερεύει, οι καταθέσεις φεύγουν», δήλωσε στους Financial Times, o Κοπικάρ. «Ήταν ένας από τους καλύτερους τρόπους για να σορτάρει κανείς τη φούσκα της τεχνολογίας. Το γεγονός ότι αυτή η τράπεζα απέτυχε δείχνει ότι η φούσκα έχει σκάσει». Ενώ οι τραπεζίτες της SVB διασκέδαζαν τους επικεφαλής των οικονομικών υπηρεσιών στις πλαγιές της Γιούτα στις αρχές Μαρτίου, η πίεση αυξανόταν γρήγορα στην εκτελεστική ομάδα της SVB, με επικεφαλής τον επικεφαλής Γρέγκ Μπέκερ. Στις αρχές Μαρτίου, 40 οικονομικοί διευθυντές από διάφορους τεχνολογικούς ομίλους συγκεντρώθηκαν στο χιονοδρομικό κέντρο Deer Valley της Γιούτα για μια ετήσια «σύνοδο κορυφής στο χιόνι» που διοργάνωσε η Silicon Valley Bank.

Παρόλο που οι καταθέσεις της SVB μειώνονταν επί τέσσερα συνεχόμενα τρίμηνα, καθώς οι αποτιμήσεις της τεχνολογίας κατέρρευσαν από τα υψηλά επίπεδα της εποχής της πανδημίας, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο έπεσαν ταχύτερα από το αναμενόμενο. Ο Μπέκερ και η οικονομική του ομάδα αποφάσισαν να ρευστοποιήσουν σχεδόν όλο το χαρτοφυλάκιο τίτλων «διαθέσιμων προς πώληση» της τράπεζας και να επανεπενδύσουν τα έσοδα σε βραχυπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία που θα απέφεραν υψηλότερα επιτόκια και θα βελτίωναν την πίεση στην κερδοφορία της. Η πώληση σήμαινε την ανάληψη μια ζημιάς ύψους 1,8 δισ. δολαρίων, καθώς η αξία των τίτλων είχε μειωθεί από τότε που τους αγόρασε η SVB λόγω της αύξησης των επιτοκίων. Για να αντισταθμίσει το γεγονός αυτό, ο Μπέκερ οργάνωσε δημόσια προσφορά των μετοχών της τράπεζας, με επικεφαλής την Goldman Sachs. Περιελάμβανε μια μεγάλη επένδυση από την General Atlantic, η οποία δεσμεύτηκε να αγοράσει μετοχές αξίας 500 εκατ. δολαρίων. Η συμφωνία ανακοινώθηκε το βράδυ της Τετάρτης, αλλά μέχρι το πρωί της Πέμπτης φαινόταν ότι θα αποτύγχανε.

Η απόφαση της SVB να πουλήσει τους τίτλους είχε εκπλήξει ορισμένους επενδυτές και λειτούργησε ως σινιάλο ότι έχει εξαντλήσει άλλες οδούς για την άντληση μετρητών. Μέχρι το μεσημέρι, οι χρηματοδότες της Silicon Valley δέχονταν τελευταία τηλεφωνήματα από την Goldman, η οποία επιχείρησε για λίγο να συγκροτήσει μια μεγαλύτερη ομάδα επενδυτών μαζί με την General Atlantic για την άντληση κεφαλαίων, καθώς η τιμή της μετοχής της SVB βυθιζόταν. Την ίδια στιγμή, ορισμένοι μεγάλοι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων, συμπεριλαμβανομένου του Founders Fund του Peter Thiel, συμβούλευαν τις εταιρείες να αποσύρουν τα χρήματά τους από την SVB. Ο Μπέκερ, σε μια σειρά τηλεφωνικών κλήσεων με τους πελάτες και τους επενδυτές της SVB, είπε στον κόσμο να μην πανικοβάλλεται. «Αν όλοι λένε ο ένας στον άλλον ότι η SVB έχει πρόβλημα, αυτό θα ήταν μια πρόκληση», είπε.

Ο κίνδυνος που έγινε πραγματικότητα

Ξαφνικά, ο κίνδυνος που συσσωρευόταν στον ισολογισμό της SVB για περισσότερο από ένα χρόνο έγινε πραγματικότητα. Εάν οι καταθέσεις μειώνονταν περαιτέρω, η SVB θα αναγκαζόταν να πουλήσει το χαρτοφυλάκιο ομολόγων που διακρατούσε μέχρι τη λήξη και να αναγνωρίσει ζημία 15 δισ. δολαρίων, πλησιάζοντας πιο κοντά στην αφερεγγυότητα. Οι αντίπαλοι τραπεζίτες υποστήριξαν ότι το σχέδιο ήταν ελαττωματικό από την αρχή – γνωστοποιώντας ζημία 1,8 δισ. δολαρίων την ίδια στιγμή που εξασφάλιζε μόνο 500 εκατ. δολάρια από την αύξηση κεφαλαίου ύψους 2,25 δισ. δολαρίων από έναν επενδυτή άγκυρα. «Δεν μπορείς να χτίσεις ένα βιβλίο ενώ η αγορά είναι ανοιχτή και λες στον κόσμο ότι υπάρχει μια τρύπα 2 δισ. δολαρίων”, εξηγεί ανώτερο τραπεζικό στέλεχος. Υπήρχε και εξωτερική πίεση. Οι τραπεζίτες της Goldman που συμμετείχαν στην αύξηση κεφαλαίου γνώριζαν ότι η συμφωνία γινόταν με τρόπο που ήταν δύσκολο να επιτευχθεί με ένα μη βοηθητικό σκηνικό της αγοράς. Αλλά η εταιρεία αντιμετώπιζε χρονική στενότητα λόγω της υποβάθμισης από τον οίκο Moody’s σε Baa1 από A3 την Τετάρτη.

Το σχέδιο της  κυβέρνησης Μπάιντεν

Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν εργάστηκαν κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου για να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις της χρεοκοπίας της SVB Financial Group. To σχέδιο επικεντρώνεται στην στήριξη των καταθέσεις στην Silicon Valley Bank και επιχειρεί να αναχαιτίσει τυχόν ευρύτερες οικονομικές επιπτώσεις από την αιφνίδια κατάρρευσή της, σύμφωνα με ανώνυμες πηγές που επικαλείται το Reuters.

Νωρίτερα, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, τόνισε ότι η κυβερνητική διάσωση της SVB δεν είναι στο τράπεζι και εξήγησε ότι εργάζεται για την «έγκαιρη αντιμετώπιση της κατάστασης».

«Επιτρέψτε μου να ξεκαθαρίσω ότι κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, υπήρχαν επενδυτές και μέτοχοι συστημικών μεγάλων τραπεζών που διασώθηκαν, και οι μεταρρυθμίσεις που έχουν τεθεί σε εφαρμογή σημαίνουν ότι δεν πρόκειται να το ξανακάνουμε αυτό», είπε χαρακτηριστικά στο “Face the Nation” του CBS. «Αλλά ανησυχούμε για τους καταθέτες και επικεντρωνόμαστε στην προσπάθεια να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες τους».

Καθώς όμως βαθαίνουν οι φόβοι για ευρύτερες επιπτώσεις σε ολόκληρο τον περιφερειακό τραπεζικό τομέα των ΗΠΑ η Γέλεν εξήγησε ότι «Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι τα προβλήματα που υπάρχουν σε μια τράπεζα δεν θα δημιουργήσουν μετάδοση σε άλλες υγιείς τράπεζες».

To σχέδιο των ρυθμιστικών αρχών

Οι χρηματοπιστωτικές ρυθμιστικές αρχές συζητούν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις για τη διαχείριση των συνεπειών από το κλείσιμο της Silicon Valley Bank, εάν δεν προκύψει αγοραστής, σύμφωνα με πηγή που επικαλείται το CNBC.

Σύμφωνα με την πηγή, ένας τρόπος με τον οποίο οι ρυθμιστικές αρχές θα μπορούσαν να παρέμβουν θα ήταν να δημιουργήσουν ένα backstop για τις ανασφάλιστες καταθέσεις στη Silicon Valley Bank, χρησιμοποιώντας εξουσιοδότηση από τον Federal Deposit Insurance Act. Η κίνηση αυτή θα άγγιζε επίσης την εξαίρεση του συστημικού κινδύνου που επιτρέπει στη Fed να λάβει έκτακτη δράση για την ανάσχεση των φόβων μετάδοσης.

Ένα πρόσθετο βήμα θα ήταν μια «γενική τραπεζική διευκόλυνση» από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ που θα στήριζε άλλες χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις με άμεση έκθεση στην SVB, ώστε να μην χρειαστεί να αλλάξουν ουσιαστικά τις δραστηριότητές τους ή να αναλάβουν ξαφνικές ζημίες.

Οι κινήσεις αυτές θα ήταν πιθανότατα αναγκαίες μόνο εάν η FDIC δεν μπορούσε να βρει αγοραστή για το σύνολο της SVB ή τουλάχιστον για βασικά τμήματά της. Το Bloomberg News ανέφερε ότι η FDIC πραγματοποίησε δημοπρασία για την τράπεζα, με τις τελικές προσφορές να κατατίθενται σήμερα Κυριακή