Διατακτικές σίτισης και ασφαλιστικές εισφορές: Η εγκύκλιος του e-ΕΦΚΑ

Δημοσιεύτηκε η εγκύκλιος του e-ΕΦΚΑ 22/9.3.2023, αναφορικά με τις ασφαλιστικές εισφορές επί των διατακτικών σίτισης των 6€ ανά ημέρα, με την οποία παρέχονται οδηγίες εφαρμογής του του άρθρου 43 του ν. 5006/2022, με τις εν λόγω διατάξεις προστίθεται τρίτο εδάφιο, και το οποίο από την έναρξη ισχύος αυτού (1/1/2023) καθορίζει το νομοθετικό πλαίσιο για την υποχρέωση ή μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών επί των χορηγούμενων από εργοδότη προς τους εργαζόμενους διατακτικών σίτισης σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή.

Οι νέες εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών, αυτοαπασχουμένων και αγροτών [Αναλυτικά παραδείγματα]

Η διάταξη του άρθρου 43 του ν. 5006/2022 δίνει λύση σε ένα θέμα, που απασχολούσε τις επιχειρήσεις – εργοδότες γιατί είχε άλλη αντιμετώπιση η παροχή αυτή από την φορολογική αρχή και άλλη από τον φορέα κοινωνικής ασφάλισης μισθωτών. Συγκεκριμένα η Φορολογική Αρχή (ΑΑΔΕ) είχε πάρει θέση ότι δεν υπόκειται σε φόρο και εισφορές ενώ το τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και στην συνέχεια ο ΕΦΚΑ ότι υπόκεινται σε εισφορές.

Οι προϋποθέσεις

Σύμφωνα με την εγκύκλιο 22/2023 του e-ΕΦΚΑ, οι χορηγούμενες από τον εργοδότη διατακτικές σίτισης σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή προς τους εργαζόμενους δεν υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές, από 1.1.2023, εφόσον πληρούνται αθροιστικά οι εξής προϋποθέσεις :

1) Οι διατακτικές χορηγούνται σε μηνιαία βάση από τον εργοδότη στους εργαζόμενους για την κάλυψη των αναγκών διατροφής τους κατά την διάρκεια της εργασίας τους,

2) Η αξία των διατακτικών δεν υπερβαίνει το ποσό των έξι (6) ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα,

3) Οι διατακτικές ανταλλάσσονται μόνο με γεύματα, έτοιμα φαγητά, τρόφιμα έτοιμα προς κατανάλωση, ροφήματα, και

4) Η ανωτέρω ανταλλαγή θα πρέπει να γίνεται σε συμβεβλημένο δίκτυο καταστημάτων, στη βάση συμβάσεων μεταξύ του εκδότη των διατακτικών σίτισης και των καταστημάτων, στις οποίες ρυθμίζεται ο τρόπος αποδοχής και ανταλλαγής των διατακτικών σίτισης από τους δικαιούχους εργαζόμενους.

Σε περίπτωση μη τήρησης και των τεσσάρων προϋποθέσεων οι χορηγούμενες από τον εργοδότη διατακτικές σίτισης, υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές και εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 38 του Ν.4387/2016, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 34 του ν. 4670/2020 δηλαδή υπόκεινται σε εισφορές.

Με τις διατάξεις του άρθρου 9 του ν. 2336/1995, το οποίο κωδικοποιήθηκε στην παράγραφο 1 του άρθρου 145 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου, ορίζονται:

• ότι οι παροχές σε είδος προς τους εργαζόμενους, οι οποίες χορηγούνται αυτούσιες εξ ελευθεριότητας του εργοδότη, δεν περιλαμβάνονται στις τακτικές αποδοχές των εργαζομένων, δεν θεωρούνται εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, και δεν υπόκεινται σε κοινωνικοασφαλιστικές εισφορές ή άλλες κρατήσεις, εφόσον:
• Εξυπηρετούν λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης, συμβάλουν στην αύξηση της παραγωγικότητάς της και στην ποιότητα των συνθηκών εργασίας ή αποτελούν μέτρα για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων, και
• Χορηγούνται προσωπικά προς τους δικαιούχους, μόνο αυτούσια και όχι σε χρήμα. [ΣΣ πρώτο εδάφιο]
• ότι στην έννοια των ανωτέρω παροχών περιλαμβάνεται η χορήγηση τροφής (ελαφρύ γεύμα, γεύμα, δείπνο), κατά την διάρκεια του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου και κατά την ώρα του διαλείμματος, ανεξάρτητα εάν χρόνος του διαλείμματος είναι αμειβόμενος. [ΣΣ δεύτερο εδάφιο]
• στο ίδιο άρθρο, με το άρθρο 43 του Ν. 5006/2022, προστίθεται τρίτο εδάφιο, και το οποίο από την έναρξη ισχύος αυτού (1/1/2023) καθορίζει το νομοθετικό πλαίσιο για την υποχρέωση ή μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών επί των χορηγούμενων από εργοδότη προς τους εργαζόμενους διατακτικών σίτισης σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή.

Οι τακτικές αποδοχές

Αξίζει να υπενθυμίσουμε και να επισημάνουμε την έννοια των τακτικών αποδοχών, από πλευράς ασφαλιστικής νομοθεσίας, οι οποίες υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές.

Ειδικότερα:

Με τις διατάξεις των άρθρων 17 και 19 του Κανονισμού Ασφάλισης του τ. Ι.Κ.Α. -Ε.Τ.Α.Μ., της παρ. 4 του άρθρου 25 Α.Ν.1846/1951, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 του ν. 4476/1965 και τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 του ν. 825/1978, ορίζεται η έννοια των αποδοχών επί των οποίων υπάρχει υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών.

Σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις αλλά και την δικαστηριακή νομολογία αποδοχές επί των οποίων υπολογίζονται εισφορές θεωρούνται, οι κάθε είδους παροχές σε χρήμα και σε είδος που χορηγούνται από τον εργοδότη προς τον εργαζόμενο,

• τακτικά ή έκτακτα,
• είτε από συμβατική ή νόμιμη υποχρέωση,
• είτε οικειοθελώς, ως αντάλλαγμα για την εργασία τους,
• εκτός από τις παροχές κοινωνικού χαρακτήρα που είναι
• τα δώρα λόγω γάμου του ασφαλισμένου ή των τέκνων του, ή
• λόγω γέννησης τέκνων του ασφαλισμένου και
• το βοήθημα σε οικογένεια θανόντος ασφαλισμένου.

Παρόμοια διάταξη περιέχει και ο ν.  4387/2016, με τον οποίο συστάθηκε ο  e – ΕΦΚΑ και σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 38 αυτού, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 34 του ν. 4670/2020, το συνολικό ποσοστό εισφοράς κύριας σύνταξης ασφαλισμένου μισθωτού και εργοδότη ορίζεται σε 20% επί των πάσης φύσεως αποδοχών των εργαζομένων, με εξαίρεση τις κοινωνικού χαρακτήρα έκτακτες παροχές λόγω

• γάμου,
• γεννήσεως τέκνων,
• θανάτου και
• βαριάς αναπηρίας.

Επίσης σύμφωνα με το άρθρο 19 του Κ.Α. του τ. Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. ως αποδοχές επί των οποίων υπάρχει υποχρέωση καταβολής εισφορών θεωρούνταν τα χρηματικά ποσά (φιλοδωρήματα ή άλλου είδους αμοιβές) που τυχόν καταβάλλονται κατά συνήθεια από τρίτους και που υπολογίζονται βάσει σχετικών πινάκων.

Παλαιολόγος Ι. Λιάζος

Οικονομολόγος – Σύμβουλος εργασιακών & ασφαλιστικών