Κρούγκμαν: Η Silicon Valley Bank δεν είναι Lehman

Οι τοποθετήσεις του αμερικανού οικονομολόγου πάντα έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Ο Πολ Κρούγκμαν σε άρθρο του στους Νew York Times εξηγεί, εν μέσω ανησυχιών για την σταθερότητα του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, ότι η Silicon Valley Bank δεν είναι Lehman Brothers και το 2023 δεν είναι 2008.

Η πρώτη διαπίστωση του είναι ότι όλοι συμφωνούν ότι τα ζητήματα που αντιμετωπίζει η αμερικανική οικονομία το 2023 είναι πολύ διαφορετικά από εκείνα που αντιμετώπισε κατά την τελευταία κρίση της, το 2008.Τότε είχαμε να κάνουμε με την κατάρρευση των τραπεζών και την κατακόρυφη πτώση της ζήτησης- αυτές τις μέρες οι τράπεζες έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα και το μεγάλο πρόβλημα φαίνεται να είναι ο πληθωρισμός, που οφείλεται στην υπερβολική ζήτηση σε σχέση με τη διαθέσιμη προσφορά, γράφει χαρακτηριστικά.

SVB: Η υπερβολική ρευστότητα, η υποτίμηση της αύξησης των επιτοκίων και το σορτάρισμα

Ο Κρούγκμαν δέχεται ότι υπάρχουν κάποια κοινά σημεία με το 2008. Η λατρεία της κρυπτογράφησης μοιράζεται κάποια προφανή χαρακτηριστικά με την άνοδο και την πτώση των ενυπόθηκων δανείων μειωμένης εξασφάλιση. Η Silicon Valley Bank δεν συγκαταλεγόταν στα μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας, αλλά ούτε και η Lehman Brothers το 2008. Και όποιος έδωσε προσοχή το 2008 δεν μπορεί να μην αισθανθεί ρίγος παρακολουθώντας ένα παλιομοδίτικο bank run, σημειώνει.

Όμως τα κοινά σημεία μένουν εκεί. Η αμερικανική κυβέρνηση έχει παρέμβει και φαίνεται ότι δεν θα επιβαρυνθούν οι φορολογούμενοι και το πιο πιθανό είναι να μην εξελιχθεί σε συστημική χρηματοπιστωτική κρίση.

Τι έκανε η SVB

«Η Silicon Valley Bank παρουσίαζε τον εαυτό της ως «την τράπεζα της παγκόσμιας οικονομίας της καινοτομίας», γεγονός που μπορεί να σας κάνει να σκεφτείτε ότι επένδυε κυρίως σε άκρως κερδοσκοπικά τεχνολογικά έργα. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, ενώ παρείχε χρηματοοικονομικές υπηρεσίες σε νεοφυείς επιχειρήσεις, δεν τους δάνειζε πολλά χρήματα, καθώς συχνά ήταν γεμάτες με μετρητά από επιχειρηματικά κεφάλαια. Αντίθετα, η ροή μετρητών πήγαινε προς την αντίθετη κατεύθυνση, με τις επιχειρήσεις τεχνολογίας να καταθέτουν μεγάλα ποσά στην S.V.B. – μερικές φορές ως αντάλλαγμα, αλλά κυρίως, υποψιάζομαι, επειδή οι άνθρωποι του τεχνολογικού κόσμου θεωρούσαν την S.V.B. ως το είδος της τράπεζάς τους,» εξηγεί ο Κρούγκμαν

Η τράπεζα τοποθετούσε τα κεφάλαια σε κρατικά ομόλογα, που θεωρούνται εξαιρετικά ασφαλή επένδυση, κυρίως σε μακροπρόθεσμους τίτλους που συνήθως δίνουν μεγαλύτερες αποδόσεις από βραχυρόθεσμες επενδύσεις όπως οι καταθέσεις, αποκομίζοντας κέρδη σε ένα περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων.

Όμως η στρατηγική της S.V.B. ενέχει δύο τεράστιους κινδύνους.

Πρώτον, σημειώνει ο Κρούγκμαν, «τι θα συμβεί  εάν και όταν τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια αυξάνονταν; (Δεν θα μπορούσαν να μειωθούν σημαντικά, επειδή ήταν ήδη εξαιρετικά χαμηλά.) Το περιθώριο από το οποίο εξαρτιόνταν τα κέρδη της S.V.B. θα εξαφανιζόταν – και αν αυξάνονταν και τα μακροπρόθεσμα επιτόκια, η αγοραία αξία των ομολόγων της S.V.B., τα οποία πλήρωναν χαμηλότερα επιτόκια από τα νέα ομόλογα, θα μειωνόταν, δημιουργώντας μεγάλες κεφαλαιακές απώλειες. Και αυτό, φυσικά, είναι ακριβώς αυτό που συνέβη καθώς η Fed αύξησε τα επιτόκια για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό.

Δεύτερον, ενώ η αξία των τραπεζικών καταθέσεων είναι ομοσπονδιακά ασφαλισμένη, η ασφάλιση αυτή εκτείνεται μόνο μέχρι 250.000 δολάρια. Η S.V.B., ωστόσο, έπαιρνε τις καταθέσεις της κυρίως από επιχειρηματικούς πελάτες με λογαριασμούς πολλών εκατομμυρίων δολαρίων – τουλάχιστον ένας πελάτης (μια εταιρεία κρυπτογράφησης, φυσικά) είχε 3,3 δισεκατομμύρια δολάρια στη S.V.B. Δεδομένου ότι οι πελάτες της S.V.B. ήταν ουσιαστικά ανασφάλιστοι, η τράπεζα ήταν ευάλωτη σε ένα bank run, κατά το οποίο όλοι σπεύδουν να αποσύρουν τα χρήματα όσο υπάρχει ακόμα κάτι.»

Ακόμα και αν η κυβέρνηση δεν είχε κάνει τίποτα, η πτώση της S.V.B. πιθανότατα δεν θα είχε τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις, εκτιμά ο νομπελίστας οικονομολόγος. «Το 2008 υπήρξαν πυρκαγιές ολόκληρων κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων, ιδίως των ενυπόθηκων τίτλων- δεδομένου ότι οι επενδύσεις της S.V.B. ήταν τόσο βαρετές, παρόμοιες επιπτώσεις θα ήταν απίθανες. Η κύρια ζημία θα προερχόταν από τη διακοπή της επιχειρηματικής δραστηριότητας, καθώς οι επιχειρήσεις θα αδυνατούσαν να χρησιμοποιήσουν τα μετρητά τους, κάτι που θα ήταν χειρότερο αν η πτώση της S.V.B. οδηγούσε σε επιδρομές σε άλλες μεσαίου μεγέθους τράπεζες.»

Η επιστροφή στο κανονικό πρόγραμμα κρίσης

Η κυβέρνηση Μπαίντεν εγγυήθηκε όλες τις καταθέσεις της S.V.B αλλά δεν διέσωσε τους μετόχους. «Η S.V.B. έχει κατασχεθεί από την κυβέρνηση και τα ίδια κεφάλαιά της έχουν εξαλειφθεί. Σημαίνει όμως τη διάσωση ορισμένων επιχειρήσεων από τις συνέπειες της δικής τους ανοησίας να τοποθετήσουν τόσα πολλά χρήματα σε μία μόνο τράπεζα, πράγμα που είναι εξοργιστικό – ειδικά επειδή τόσοι πολλοί τεχνολογικοί τύποι ήταν φανατικοί ελευθεριακοί μέχρι που οι ίδιοι χρειάστηκαν διάσωση.

Πράγματι, πιθανότατα τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχε συμβεί αν η S.V.B. και άλλοι στον κλάδο δεν είχαν ασκήσει με επιτυχία πιέσεις στην κυβέρνηση Trump και το Κογκρέσο για χαλάρωση των τραπεζικών κανονισμών, μια κίνηση που δικαίως καταδικάστηκε τότε από την Lael Brainard, η οποία μόλις έγινε η κορυφαία οικονομολόγος της κυβέρνησης Biden.»

Δεν είναι καθόλου σαφές, γράφει ο Κρούγκμαν, ότι η S.V.B. ήταν πραγματικά αφερέγγυα- αυτό που δεν μπορούσε να κάνει ήταν να συγκεντρώσει αρκετά μετρητά για να αντιμετωπίσει την ξαφνική έξοδο των καταθετών. Μόλις σταθεροποιηθούν τα πράγματα, τα περιουσιακά της στοιχεία θα αξίζουν πιθανότατα αρκετά, ή σχεδόν αρκετά, για να εξοφλήσει τους καταθέτες χωρίς την εισροή πρόσθετων κεφαλαίων.

Και τότε θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε στο κανονικό πρόγραμμα κρίσης, καταλήγει.