Ρωσία: Οι offshore επενδύσεις δεκάδων δισ. ανάχωμα στις κυρώσεις

Την ώρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι σύμμαχοί τους προσπαθούν να αυστηροποιήσουν τις κυρώσεις τους προς τη Μόσχα, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μπει στον δεύτερο χρόνο του, η Ρωσία φαίνεται ότι έχει βρει τρόπους για να «στοκάρει τα κέρδη της» σε off shore προορισμούς.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Economics η Ρωσία κατάφερε να μεταφέρει στο εξωτερικό περίπου το ένα τρίτο των απροσδόκητων κερδών 227 δισεκατομμυρίων δολαρίων που κέρδισε πέρυσι από τις εξαγωγές εμπορευμάτων της: έτσι εκτιμάται ότι περίπου 80 δισεκατομμύρια δολάρια έχουν «επενδυθεί» σε μετρητά, ακίνητα και επενδύσεις σε θυγατρικές εταιρείες στο εξωτερικό.

Τα ποσά αυτά αφορούν στα «σκιώδη αποθέματα», ένα υποπροϊόν του πλεονάσματος τρεχουσών συναλλαγών που ανήλθε σε ιστορικά υψηλά και συμβάλλει στην επιβίωση του Κρεμλίνου, εν μέσω κυρώσεων.

Πώς ο Πούτιν «μαγειρεύει» τα νούμερα και κερδίζει τον «πόλεμο της πληροφορίας»

«Λόγω της καθυστέρησης της Ευρώπης να στοχεύσει στον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, το Κρεμλίνο μπόρεσε να συσσωρεύσει ένα από τα μεγαλύτερα πλεονάσματα τρεχουσών συναλλαγών στην ιστορία του», δήλωσε η Maria Shagina, οικονομολόγος στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Αυτό έχει αναιρέσει εκ των πραγμάτων την αποτελεσματικότητα τηςδέσμευσης των περιουσιακών στοιχείων της κεντρικής τράπεζας τον Μάρτιο του 2022, καθώς η Ρωσία θα μπορούσε να ανακτήσει ό,τι έχασε».

«Το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι» – Πόσο «πλήγωσαν» οι κυρώσεις της Δύσης τον Πούτιν και τη ρωσική οικονομία

Ο επόμενος στόχος

Τυχόν νέα κέρδη που συσσωρεύονται στο εξωτερικό θα μπορούσαν να τα καταστήσουν επόμενο στόχο για τους αντιπάλους της Ρωσίας, ειδικά εάν τα κεφάλαια ελέγχονται από το κράτος.

Η  κυβέρνηση είναι μέτοχος πολλών από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς της Ρωσίας που συνέβαλαν στο απροσδόκητο κέρδος του περασμένου έτους, αν και το ερώτημα για το πού κατέληξαν τα χρήματα και ποιος τα ελέγχει έχει πλέον γίνει μεγαλύτερο μυστήριο.

«Η συσσώρευση διεθνών περιουσιακών στοιχείων ήταν αναγκαστική και όχι εσκεμμένη. Οι κυρώσεις ώθησαν τους Ρώσους να μειώσουν τις εισαγωγές, ενώ οι τιμές των εμπορευμάτων αύξησαν τις εξαγωγές. Αν μη τι άλλο, αντί να παρακινήσει τις εταιρείες να δημιουργήσουν ξένα περιουσιακά στοιχεία, η κυβέρνηση της Ρωσίας χαλάρωσε τους κανονισμούς για να βοηθήσει στην αύξηση των εισαγωγών που χρειαζόταν για να σταθεροποιήσει τον εγχώριο πληθωρισμό», σχολίασε στο Bloomberg, o Ρώσος οικονομολόγος Alexander Isakov.

Στο προσκήνιο τα ρωσικά κεφάλαια

Η μοίρα των ρωσικών κεφαλαίων στο εξωτερικό τίθενται ολοένα και πιο επιτακτικά στο επίκεντρο καθώς οι υποστηρικτές της Ουκρανίας, όπως ο Καναδάς και η Γερμανία, διατυπώνουν την ιδέα να χρηασιμοποιηθούν τα δισεκατομμύρια των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για να αποζημιώσουν τη χώρα και να την βοηθήσουν να ανοικοδομηθεί.

Για την κυβέρνηση, τα περιουσιακά στοιχεία που συσσωρεύονται στο εξωτερικό είναι ένας πόρος που μπορεί να αξιοποιηθεί μέσω έκτακτων εισφορών στους εξαγωγείς, σύμφωνα με τον Alexander Knobel στην κρατική Ρωσική Ακαδημία Εξωτερικού Εμπορίου.

«Τέτοια «σκιώδη αποθέματα» μπορούν επίσημα να στραφούν προς όφελος του κράτους με διάφορους τρόπους», είπε ο Knobel.

Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση εξαρτάται λιγότερο από τον ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό, είναι πιθανό τα κεφάλαια στο εξωτερικό να τραβήξουν περισσότερη προσοχή ως πιθανός στόχος κυρώσεων, είπε.

Οικονομικός πνιγμός

Οι πρωτοφανείς περιορισμοί στην κεντρική τράπεζα πέρυσι είχαν ήδη μπλοκάρει περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια των αποθεματικών της, αφήνοντάς της λίγες επιλογές για επενδύσεις εκτός του γιουάν και του χρυσού. Περιουσιακά στοιχεία που κατέχονται από Ρώσους επιχειρηματίες που έχουν υποστεί κυρώσεις έχουν επίσης παγώσει σε ορισμένες δυτικές δικαιοδοσίες, αφήνοντάς τους σε αδιέξοδο.

Με τις χαμηλότερες τιμές των εμπορευμάτων και τους νέους περιορισμούς στις εξαγωγές πετρελαίου που τέθηκαν πρόσφατα σε ισχύ, το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε απότομα. Η Τράπεζα της Ρωσίας προβλέπει ότι θα διαμορφωθεί σε 66 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος, 48 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024 και 41 δισεκατομμύρια δολάρια το 2025.

Ακόμη και αν οι ξένες κυβερνήσεις είναι σε θέση να προσδιορίσουν την ιδιοκτησία νέων ρωσικών κεφαλαίων στο εξωτερικό και να τα συνδέσουν με το κράτος, το σύνολο θα είναι πιθανότατα μικρότερο από τις επίσημες εκτιμήσεις.