Το Σαββατοκύριακο που Αμερικανοί αξιωματούχοι επεξεργάστηκαν σχέδιο για να αποτρέψουν τραπεζική κρίση
Η κατάρρευση της Silicon Valley Bank ώθησε τις ρυθμιστικές αρχές να ανακοινώσουν πακέτο για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού
Λίγες ώρες αφότου η Wall Street άνοιξε για διαπραγμάτευση το πρωί της Παρασκευής, οι αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές είχαν αναλάβει τον έλεγχο της Silicon Valley Bank, η οποία είχε καταρρεύσει υπό την πίεση των καταθετών που έκανα μαζικές αναλήψεις των χρημάτων τους.
Αυτό που αρχικά φαινόταν σαν αποτυχία μιας μοναδικής στο είδος της τράπεζας με βαθείς δεσμούς με τον κλάδο της τεχνολογίας φάνηκε γρήγορα σαν να μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο.
Μέσα σε 48 ώρες, οι ρυθμιστικές αρχές ετοίμασαν ένα πακέτο έκτακτων μέτρων για να καταλαγιάσουν τον πανικό μεταξύ των καταθετών και να αποτρέψουν τη μετάδοση στο υπόλοιπο τραπεζικό σύστημα. Για κάποιους που εργάζονταν σε αυτήν την προσπάθεια, ξύπνησε μνήμες από την απάντηση στην πανδημία του κορωνοϊού το 2020 και τη μεγάλη οικονομική κρίση του 2008.
Μέχρι το απόγευμα της Κυριακής, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι θα εγγυηθεί όλες τις καταθέσεις που διατηρούνται στην SVB και στην τράπεζα κρυπτονομισμάτων Signature Bank, η οποία επίσης έκλεισε από τις ρυθμιστικές αρχές το Σαββατοκύριακο. Η Federal Reserve, εν τω μεταξύ, ξεκίνησε μια δανειακή διευκόλυνση που θα ήταν διαθέσιμη σε πολλές άλλες τράπεζες, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι απαιτήσεις των καταθετών θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν.
«Οι πολιτικές ενέργειες που ελήφθησαν την Κυριακή ήταν στο πολύ επιθετικό άκρο του εύρους των εύλογων επιλογών που είχαν οι αρχές», δήλωσε ο Κρίσνα Γκούχα, πρώην στέλεχος της Fed της Νέας Υόρκης που είναι τώρα αντιπρόεδρος της Evercore ISI.
Η αρχική ανακούφιση που προκάλεσε το σχέδιο διάσωσης των ΗΠΑ σύντομα έδωσε τη θέση του στον φόβο ότι οι ενέργειες της κυβέρνησης θα ήταν ανεπαρκείς για να αποτρέψουν περαιτέρω συνέπειες. Τη Δευτέρα, οι μετοχές της First Republic και αρκετών άλλων περιφερειακών τραπεζών των ΗΠΑ εξακολουθούσαν να βρίσκονται υπό έντονη πίεση πώλησης.
Πράγματι, τα μέτρα που ανακοινώθηκαν την Κυριακή λειτούργησαν ως εκπληκτική υπενθύμιση της ευθραυστότητας των θυλάκων του χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ, ακόμη και αφού οι ρυθμιστικές αρχές πέρασαν 15 χρόνια εφαρμόζοντας ένα τεράστιο νέο κανονισμό στον απόηχο της κρίσης του 2008.
Η ανάγκη για πιο τολμηρή κυβερνητική δράση μετά την κατάρρευση της SVB έγινε εμφανής στις ρυθμιστικές αρχές και τους νομοθέτες των ΗΠΑ λίγες ώρες αφότου η Federal Deposit Insurance Corporation ανέλαβε τον έλεγχο της τράπεζας.
«Καταλάβαινα ότι είχαμε 72 ώρες για να καταλήξουμε σε ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση αυτής της καταστροφής», είπε η Άννα Εσού, μια Δημοκρατική βουλευτής της οποίας η περιφέρεια καλύπτει μεγάλο μέρος της Silicon Valley. Παρομοίασε την κατάρρευση της SVB με έναν οικονομικό «σεισμό» μεγέθους 7,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.
Στη 1 το μεσημέρι της Παρασκευής, αφού εμφανίστηκε για να καταθέσει ενώπιον του Κογκρέσου, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν επικοινώνησε με τους αξιωματούχους που θα ήταν επιφορτισμένοι να διατυπώσουν μια απάντηση, σύμφωνα με ένα άτομο που ενημερώθηκε για τη συνομιλία. Ο πρόεδρος της Fed Τζέι Πάουελ ήταν στη γραμμή, μαζί με τον επικεφαλής της FDIC Μάρτιν Γκρούνμπεργκ, τον εν ενεργεία ελεγκτή του νομίσματος Μάικλ Χσου και την πρόεδρο της Fed του Σαν Φρανσίσκο Μέρι Ντέιλι.
Μέχρι το Σάββατο η συζήτηση είχε γίνει πιο έντονη. Η Γέλεν, ο Πάουελ και ο Γκρούνμπεργκ μίλησαν ξανά και έβαλαν στη συζήτηση τον Μάικλ Μπαρ, τον αντιπρόεδρο της Fed υπεύθυνο για την εποπτεία. Οι τέσσερις αξιωματούχοι συζήτησαν τρεις επιλογές: την εύρεση αγοραστή για την SVB, τη δημιουργία νέας διευκόλυνσης της Fed για όλες τις τράπεζες και την επίκληση εξαίρεσης «συστημικού κινδύνου» για την SVB και την Signature.
Αυτή η τελευταία επιλογή θα σήμαινε ότι οι αξιωματούχοι θα μπορούσαν να αντιμετωπίζουν τους σχετικά μικρούς δανειστές σαν να ήταν συστημικά σημαντικοί, ανοίγοντας το δρόμο για να προσφέρουν εγγύηση σε όλους τους καταθέτες – ακόμη και σε αυτούς με υπόλοιπο πάνω από το όριο των 250.000 δολαρίων ομοσπονδιακής ασφάλισης.
Αρχικά, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και οι νομοθέτες επικεντρώθηκαν όχι στη διάσωση αλλά μάλλον στην πώληση της SVB. «Η κορυφαία προτεραιότητά μου, και την μοιράστηκε η επιτροπή, ήταν να βρεθεί αγοραστής — αλλά είχαμε ένα πολύ, πολύ περιορισμένο παράθυρο για αυτό», τόνισε η Εσού.
Η προσπάθεια του FDIC να δημοπρατήσει το SVB ήταν τρύπα στο νερό. Οι ανταγωνιστές γρήγορα κατάλαβαν ότι κινδύνευαν να επωμιστούν σημαντικές απώλειες εάν πραγματοποιούσαν μια συμφωνία. Ένας τραπεζικός λομπίστας είπε ότι το FDIC κινήθηκε πολύ αργά. «Δεν ήταν προφανές σε κανέναν ότι συγκέντρωναν» τις πληροφορίες που θα χρειάζονταν οι πιθανοί αγοραστές για να κάνουν μια μελετημένη προσφορά, πρόσθεσε.
Οι πιθανοί αγοραστές ήθελαν η κυβέρνηση να παράσχει εγγυήσεις, αλλά σε μια εμφάνισή της σε ειδησεογραφική εκπομπή της Κυριακής, η Γέλεν φάνηκε να αποκλείει την άμεση βοήθεια προς τις τράπεζες, ενώ υπαινίχθηκε μια διάσωση για τους καταθέτες.
Το FDIC κάλεσε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να υποβάλουν προσφορά για την χρεωκοπημένη τράπεζα, συμπεριλαμβανομένων των PNC Financial Services και Royal Bank of Canada, και παρέτεινε την αρχική προθεσμία για να τους επιτρέψει να ρίξουν μια πιο προσεκτική ματιά στα βιβλία της SVB, σύμφωνα με άτομα που ενημερώθηκαν για τις διαπραγματεύσεις. Και οι δύο τράπεζες αποφάσισαν ότι μια συμφωνία δεν είχε νόημα και αποχώρησαν.
Καθώς πλησίαζε το απόγευμα της Κυριακής, γινόταν σαφές ότι η FDIC ήταν απίθανο να βρει αγοραστή.
Εν μέσω φόβων ότι η κυβέρνηση ήταν έτοιμη να αφήσει την SVB και τους ανασφάλιστους καταθέτες της να πέσουν στον γκρεμό, οι επιχειρηματίες κεφαλαίων ξεκίνησαν μια συντονισμένη προσπάθεια επιρροής (λόμπι). Υποστήριξαν ότι δεν θα είχε μόνο μεγάλες οικονομικές επιπτώσεις, με τις εταιρείες να δυσκολεύονται να πληρώσουν μισθούς, αλλά και ότι μια πλήρης αποτυχία θα είχε γεωπολιτικές επιπτώσεις.
«Το πλαίσιο που τέθηκε ήταν: «Αυτή δεν είναι τράπεζα», είπε ένα άτομο που συμμετείχε στην εκστρατεία επιρροής. «Αυτή είναι η οικονομία της καινοτομίας. Αυτό είναι ΗΠΑ εναντίον Κίνας. Δεν μπορείς να σκοτώσεις αυτές τις καινοτόμες εταιρείες».
Σύμφωνα με τον Μπραντ Σέρμαν, έναν Δημοκρατικό βουλευτή από την Καλιφόρνια στην επιτροπή χρηματοοικονομικών υποθέσεων της Βουλής, η κυβέρνηση πείστηκε ότι έπρεπε να λάβει επιθετικά μέτρα για να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη μετά την αποτυχία της Signature. «Ένας μαύρος κύκνος είναι μαύρος κύκνος. Δύο μαύροι κύκνοι είναι ένα κοπάδι», είπε. «Μόλις έκλεισε μια δεύτερη περιφερειακή [τράπεζα], αυτό έγινε συστημικό».
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν πέρασε το Σαββατοκύριακο στο σπίτι του στο Γουίλμινγκτον του Ντέλαγουερ. Αξιωματούχος του Λευκού Οίκου είπε ότι από την Παρασκευή λάμβανε τακτικές ενημερώσεις για την εκτυλισσόμενη κατάσταση από δύο κορυφαίους βοηθούς που μόλις είχαν αναλάβει νέους ρόλους στον Λευκό Οίκο: τον Λάελ Μπρέιναρντ, πρώην αντιπρόεδρο της Fed που έγινε πρόσφατα διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου, και τον Τζεφ Ζάιεντς, επικεφαλής του προσωπικού του προέδρου.
Ο Μπάιντεν μίλησε επίσης με τον Γκάβιν Νιούσομ, τον κυβερνήτη της Καλιφόρνια, το Σάββατο, είπε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, «για τις προσπάθειες αντιμετώπισης της κατάστασης».
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Κυριακής, όταν η Γέλεν ενημέρωσε τους Μπάιντεν, Μπρέιναρντ και Ζάιεντς, ωθώντας τον πρόεδρο να εγκρίνει το σχέδιο για να επικαλεστεί τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης και να εφαρμόσει τη διάσωση. Η Γέλεν ήρθε στη συγκέντρωση οπλισμένη με συστάσεις από τη Fed και την FDIC. Λίγες ώρες αργότερα, λίγο μετά τις 6 το απόγευμα, τα μέτρα ανακοινώθηκαν στο κοινό με κοινή ανακοίνωση των ρυθμιστικών αρχών.
«Σήμερα λαμβάνουμε αποφασιστικά μέτρα για να προστατεύσουμε την οικονομία των ΗΠΑ ενισχύοντας την εμπιστοσύνη του κοινού στο τραπεζικό μας σύστημα», ανέφεραν οι ρυθμιστικές αρχές.
Αργότερα το ίδιο βράδυ, ένας ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών επέμεινε ότι το πακέτο διάσωσης δεν ισοδυναμούσε με μια διάσωση όπως αυτή που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2008: οι μέτοχοι και οι ομολογιούχοι δεν βοηθήθηκαν. Στους καταθέτες, ακόμη και σε αυτούς με μεγάλες καταθέσεις, είχαν δοθεί εγγυήσεις επειδή δεν υπήρχε αρκετός χρόνος για να βρεθεί αγοραστής. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι ορισμένες τράπεζες είχαν παρόμοια χαρακτηριστικά με την SVB. Και τα bank run σε άλλες τράπεζες έπρεπε να αποτραπούν.
Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης στον τραπεζικό κλάδο ήταν ένα πράγμα, αλλά η προστασία της κυβέρνησης Μπάιντεν από τις κατηγορίες ότι διέσωσε δύο τράπεζες ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό. Το κρίσιμο είναι ότι τα μέτρα δεν αφορούσαν τη χρήση χρημάτων των φορολογουμένων για την προστασία των μετόχων, των κατόχων ομολόγων ή των πλούσιων καταθετών. Οποιεσδήποτε απώλειες στο ταμείο ασφάλισης καταθέσεων θα «ανακτηθούν με ειδική αξιολόγηση για τις τράπεζες», ανέφεραν οι ρυθμιστικές αρχές στην ανακοίνωση.
«Πιστεύαμε ότι αυτός ήταν ένας αποτελεσματικός τρόπος για να σταματήσουμε την κρίση χωρίς να εξοργίσουμε την κοινή γνώμη. . . Κανείς δεν θέλει να κατηγορηθεί για τη διάσωση των τραπεζικών λογαριασμών πλουσίων ανθρώπων με τα χρήματα των φορολογουμένων», δήλωσε ένα άτομο κοντά στην κυβέρνηση Μπάιντεν.
Αντίθετα, η βασική αρχή ήταν ότι ο τραπεζικός κλάδος θα ξεκαθάρισε de facto το δικό του χάλι, είπε ένα άλλο άτομο που συμβουλεύει την κυβέρνηση για το πώς να δομήσει το backstop.
Μετά την ανακοίνωση του πακέτου, το Υπουργείο Οικονομικών συγκάλεσε βιαστικά μια κλήση Zoom με εκατοντάδες νομοθέτες, δίνοντάς τους μόλις 15 λεπτά ειδοποίησης πριν από την έναρξη της εικονικής συνάντησης, δήλωσε ο Τζεφ Τζάκσον, ένας Δημοκρατικός βουλευτής από τη Βόρεια Καρολίνα.
«Κανείς δεν εξέφρασε καμία διαφωνία με τη θεμελιώδη απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών να αποκαταστήσει τους καταθέτες», έγραψε ο Τζάκσον στο ιστολόγιό του στο Substack. «Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκράτες». . . έκανε κάποια εκδοχή της ίδιας ερώτησης: «Θα είναι αρκετό αυτό;»».
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα παραμένει ασαφής. Οι επενδυτές εξακολουθούν να κάνουν ντάμπινγκ τραπεζικών μετοχών και οι καταθέτες μετακινούν κεφάλαια, αλλά μέχρι στιγμής το πακέτο έκτακτης ανάγκης φαίνεται να έχει περάσει τα περισσότερα σημαντικά τεστ: από το απόγευμα της Δευτέρας, καμία άλλη τράπεζα δεν είχε πτωχεύσει.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα περάσει τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες σε κατάσταση συναγερμού για να βεβαιωθεί ότι αυτό θα συνεχίσει να ισχύει. Μιλώντας από τον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα, ο πρόεδρος άφησε να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να υπάρξει περισσότερη κυβερνητική παρέμβαση εάν η κατάσταση επιδεινωθεί.
«Η ουσία είναι η εξής: οι Αμερικανοί μπορούν να είναι σίγουροι ότι το τραπεζικό μας σύστημα είναι ασφαλές. Οι καταθέσεις σας είναι ασφαλείς», υπογράμμισε. «Δεν θα σταματήσουμε σε αυτό. Θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί».
«Τι επιλογή έχουν;»: Οι CEO της Αμερικής προσκυνούν τον Ντόναλντ Τραμπ
Ακόμη και οι εταιρικοί αντίπαλοι του εκλεγμένου προέδρου σπεύδουν να τον αγκαλιάσουν στο Mar-a-Lago
Η εκπληκτική επιτυχία των προγραμμάτων διάσωσης της Ευρωζώνης - Το παράδειγμα της Ελλάδας
Καθώς το κόστος δανεισμού της Ελλάδας πέφτει στα γαλλικά επίπεδα, η «περιφέρεια» του μπλοκ δείχνει την αξία της σταθερής μεταρρύθμισης
Τα οφέλη και τα όρια των ιδιωτικοποιήσεων
Μπορούμε να αντλήσουμε σημαντικά διδάγματα από την ποικίλη εμπειρία του Ηνωμένου Βασιλείου
Γιατί οι «εξαιρετικές οικονομίες» απαιτούν και μια... εξαιρετική ευελιξία
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να προσαρμόσουν τις προσεγγίσεις τους, μεταξύ άλλων μέσω προληπτικών διαπραγματεύσεων με την κυβέρνηση Τραμπ