Οι επιπτώσεις από την κατάρρευση των SVB και Credit Suisse

Τα τραπεζικά ιδρύματα λόγω του ιδιαίτερου ρόλου τους στις οικονομίες της αγοράς, είναι αναμενόμενο να προκαλούν ανησυχία όταν αντιμετωπίζουν προβλήματα, πολλώ δε μάλλον εάν βρίσκονται σε κίνδυνο κατάρρευσης. Σε αντίθεση με επιχειρήσεις άλλων κλάδων, το ενδεχόμενο πτώχευσης μια τράπεζας έχει διαφορετικά ποσοτικά και κυρίως ποιοτικά χαρακτηριστικά. Κρίσιμο στοιχείο μιας επαπειλούμενης πτώχευσης είναι το φαινόμενο, στις πλείστες των περιπτώσεων, ανατροφοδότησης από την ταχύτατη απώλεια εμπιστοσύνης σε πολλαπλά επίπεδα, η οποία επιτείνει το ενδεχόμενο κατάρρευσης. Τα δύο βασικότερα επίπεδα, είναι η μαζική εκροή καταθέσεων ή/και η μαζική διάθεση πώλησης της μετοχής στο χρηματιστήριο.

Ακόμη και σε ιδανικές συνθήκες, παρόλο που το κανονιστικό τραπεζικό πλαίσιο είναι πολύ αυστηρό, πάντοτε υπάρχει ενδεχόμενο μια τράπεζα να πτωχεύσει λόγω π.χ λανθασμένων επιλογών, κακών χειρισμών κλπ. Ωστόσο, τα ιστορικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι η πιθανότητα πτώχευσης μιας τράπεζας είναι τόσο χαμηλή που την καθιστούν ένα εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο. Ωστόσο, το σχετικά πρόσφατο κύμα πτωχεύσεων είναι ακόμη έντονα χαραγμένο στη συλλογική μνήμη, και ως εκ τούτου είναι λογικό να αναρωτιέται κανείς εάν θα επαναληφθεί η ιστορία. Επιπλέον, η χρονική σύμπτωση δύο περιπτώσεων (SVB, Credit Suisse), παρόλο που είναι εντελώς ασυσχέτιστες αναφορικά με την γεωγραφία, τα χαρακτηριστικά και τα αίτια, είναι δεδομένο να πυροδοτεί ψυχολογικές και οικονομικές επιπτώσεις.

Η περίπτωση της SVB, κατά την εκτίμηση μου θα έχει περιορισμένες επιπτώσεις και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα αποτελεί απλά ένα στατιστικό δεδομένο προς χρήση από τους ερευνητές. Το μεμονωμένο της περίπτωσης, το περιορισμένο πεδίο δραστηριοτήτων της SVB, αλλά κυρίως τα άμεσα ανακλαστικά που επέδειξαν οι εποπτικές αρχές των ΗΠΑ, αποτελούν παράγοντες σύντομης λήξης του συμβάντος.

Η περίπτωση της Credit Suisse, είναι πιο περίπλοκη. Για τους γνώστες του χώρου, τα νέα για την εν λόγω τράπεζα δεν ήρθαν ως κεραυνός εν αίθρια. Η τράπεζα μερικά χρόνια πίσω δέχθηκε ένα μεγάλο πλήγμα (πάνω από 5,5 δις) ως prime broker του Archegos Hedge Fund. Ουσιαστικά έκτοτε δεν έχει καταφέρει να ανακάμψει και σε συνδυασμό με σταθερές εκροές καταθέσεων και κεφαλαίων που διαχειριζόταν, αλλά κυρίως λόγω της έλλειψης αξιόπιστου πλάνου ανάκαμψης έφτασε στο σημερινό σημείο. Η εκτίμηση μου είναι ότι οι ελβετικές εποπτικές αρχές θα συνδράμουν παρεμβατικά και κατά πάσα πιθανότητα θα περιορίσουν το πρόβλημα. Η επόμενη μέρα θα αφήσει έντονα σημάδια στην Credit Suisse αναφορικά με το εύρος των δραστηριοτήτων της, όπου αναμφίβολα κάποιες θα συρρικνωθούν ή θα εγκαταλειφθούν παντελώς. Η μεγαλύτερη ζημιά θα είναι το πλήγμα στην εμπιστοσύνη προς της τράπεζα, η οποία εάν και εφόσον ανακτηθεί θα απαιτήσει πολύ χρόνο και κόπο. Στο εν γένει χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι όποιες επιπτώσεις αναμένεται να μειώνονται με την πάροδο του χρόνου, καθώς οι πρώτες ψυχολογικές αντιδράσεις εξομαλυνθούν.

Ο Κωνσταντίνος Δράκος είναι Καθηγητής στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών