Ρουμπινί: Αυτά τα περιουσιακά στοιχεία θέλουν μεγάλη προσοχή

Τον κώδωνα του κινδύνου για την επόμενη πρόκληση που απειλεί να τινάξει την παγκόσμια οικονομία κρούει ο άνθρωπος που προέβλεψε τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η άποψη του οποίου πάντα έχει μια ιδιαίτερη βαρύτητα.

Ο άνθρωπος που έχει χαρακτηρισθεί ως «Dr. Doom», ο Νουριέλ Ρουμπινί ομότιμος καθηγητής στο Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, προειδοποιεί ότι μια κατηγορία περιουσιακών στοιχείων θέτει σε κίνδυνο τον χρηματοπιστωτικό κλάδο: τα «υποβρύχια» ομόλογα όπως ονομάζει τα επισφαλή ομόλογα. Επίσης όπως προσθέτει τα συνταξιοδοτικά ταμεία, οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων και άλλοι μεγάλοι επενδυτές βρίσκονται σε κίνδυνο.

Ρουμπινί: Μετά την «τέλεια καταιγίδα» η «απότομη προσγείωση»

Οι αγορές βρίσκονται σε αναβρασμό μετά την κατάρρευση της Silicon Valley Bank την περασμένη Παρασκευή, συνιστώντας τη μεγαλύτερη τραπεζική χρεοκοπία από το 2008. Οι αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές είναι η αλήθεια ότι προσπάθησαν να περιορίσουν τη ζημιά, ωστόσο οι μετοχές των τραπεζών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού πληγώθηκαν βάναυσα. Σαν να μην έφτανε αυτό, ήρθαν και τα προβλήματα με την ελβετική Credit Suisse, για την οποία χρειάσθηκε να παρέμβει Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα.

Η γενεσιουργός αιτία

Ο Ρουμπίνι θέλησε να επικεντρωθεί στη γενεσιουργό αιτία του προβλήματος. Η SVB είχε δημιουργήσει ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο με ομόλογα ενώ τα επιτόκια βρίσκονταν σχεδόν στο μηδέν. Όταν τα επιτόκια άρχισαν να αυξάνονται η αξία αυτών των ομολόγων άρχισε να υποχωρεί και το νεοεκδοθέν χρέος έγινε πολύ πιο ελκυστικό για τους επενδυτές. Τα παλιά ομόλογα άρχισαν να καθίστανται ασύμφορα.

Όταν τα προβλήματα στον κλάδο της τεχνολογίας ανάγκασαν τους καταθέτες της SVB να προβούν σε μεγάλες αναλήψεις, η τράπεζα αναγκάστηκε να πουλήσει τα ομόλογα από το χαρτοφυλάκιό της σε μια δυσμενή συγκυρία. Αυτές οι «μη πραγματοποιηθείσες απώλειες» έγιναν εντέλει πραγματικές ζημίες ύψους 1,8 δισ. δολαρίων για τη SVB, οδηγώντας την τράπεζα σε κατάρρευση.

Οποιοδήποτε άλλο σοκ θα μπορούσε να έχει προκαλέσει το φαινόμενο του ντόμινο, όπως υποστηρίζει ο Ρουμπίνι. «Τα επίσημα στοιχεία της FDIC (US Federal Deposit Insurance Corporation) υποδεικνύουν ότι υπάρχουν 620 δισ. δολάρια σε μη πραγματοποιηθείσες ζημίες και με τα κεφάλαια των αμερικανικών τραπεζών στα 2,2 τρισ. δολάρια για τη μέση αμερικανική τράπεζα περίπου το ένα τρίτο των Tier 1 κεφαλαίων της βρίσκεται σε κίνδυνο», επισημαίνει στο Politico, αναφερόμενος στον δείκτη που υποδεικνύει πόσο εύκολα μια τράπεζα μπορεί να απορροφήσει τις ζημιές στα οικονομικά της.

Σύμφωνα με τον ίδιο, στην Ευρώπη οι μη πραγματοποιηθείσες απώλειες στα χαρτοφυλάκια ομολόγων θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο σοβαρές. Η Ευρώπη και συγκεκριμένα η Ελβετία, είναι μεταξύ των πρώτων στον κόσμο που προχώρησαν με τα αρνητικά επιτόκια, κάτι που σημαίνει ότι τα χαρτοφυλάκια με ομόλογα είναι πιο ευαίσθητα στην αύξηση των επιτοκίων. Η κερδοφορία των τραπεζών στη Γηραιά Ήπειρο είναι επίσης πολύ χαμηλότερη, μια συνθήκη που ασκεί περαιτέρω πίεση στα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας και κατ’ επέκταση, στην αξία των τραπεζικών μετοχών.

Ασυνήθιστη έκθεση;

Μια μη πραγματοποιηθείσα ζημιά είναι μια ιδιαίτερη συνθήκη για ένα χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο, όπου μπορεί να αξίζει είτε ακριβώς αυτό που πληρώνει κάποιος για αυτό συν τους τόκους, είτε πολύ λιγότερο εάν αναγκασθεί να το πουλήσει πριν από την ημερομηνία λήξης του.

Για παράδειγμα, έστω ότι κάποιος εκταμιεύει ένα δάνειο για να ξεκινήσει μια επιχείρηση, βάζοντας το σπίτι του ως εγγύηση. Εάν η αγορά των ακινήτων συρρικνωθεί κατά το ήμισυ δεν υπάρχει πρόβλημα καθώς θα μπορεί να αποπληρώνει το δάνειό του δίχως να κινδυνεύει το σπίτι του. Όμως στην περίπτωση που όλα πάνε στραβά και πρέπει να πουληθεί το σπίτι σε μικρότερη αξία, τότε ο δυνάμει επιχειρηματίας δεν μπορεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του και χρεοκοπεί.

Στην περίπτωση της Silicon Valley Bank η εξασφάλιση ήταν τα ομόλογα η αξία των οποίων μειώθηκε αισθητά πέρυσι, καθώς οι κεντρικές τράπεζες στη Δύση αύξησαν επιθετικά τα επιτόκια. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον Ρουμπίνι, η αξία των ομολόγων  που διακρατούν οι τράπεζες δεν φθάνει για να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους εάν πρέπει να πραγματοποιήσουν μια γρήγορη χρηματοδότηση. Αυτό σημαίνει ότι οποιοδήποτε σοκ θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια πλήρη τραπεζική κρίση -ακριβώς αυτό που είχαν σκοπό να αποτρέψουν οι μεταρρυθμίσεις μετά το 2008.

Από ρυθμιστικής σκοπιάς, ο Ρουμπίνι υποστηρίζει ότι το σύστημα εθελοτυφλούσε αναφορικά με τη σοβαρότητα του ζητήματος επειδή οι τράπεζες, σε αντίθεση με άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα -και παρά τις ρυθμίσεις μετά την κρίση- δεν χρειάστηκε ποτέ να αναφέρουν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία στην παρούσα αξία τους, γνωστή ως «εύλογη αξία». Μια μεγάλη ρυθμιστική αποτυχία σύμφωνα με τον Ρουμπινί.

«Κυκλοφορούν αμερικανικά κρατικά ομόλογα ύψους 20 τρισ. δολαρίων στο σύστημα αυτή τη στιγμή, επομένως αυτές οι απώλειες εμφανίζονται κατά κάποιο τρόπο επειδή οι τράπεζες δεν χρειάζεται να υπολογίζουν την εύλογη αξία», είπε.

Ωστόσο υπάρχει και η αντίθετη άποψη. Ο οίκος αξιολόγησης S&P αντέκρουσε την άποψη του Ρουμπινί, λέγοντας ότι θεωρεί τους κινδύνους από τις μη πραγματοποιηθείσες ζημίες ως διαχειρίσιμους σε αυτό το στάδιο για τις τράπεζες που αξιολογεί. Η Credit Suisse, η ευρωπαϊκή τράπεζα που δέχεται τις περισσότερες πιέσεις, αρνήθηκε σήμερα ότι έχει την οποιαδήποτε έκθεση στα επισφαλή ομόλογα.

Στο παρελθόν ο Dr. Doom έχει κάνει το ίδιο λάθος επανειλημμένως: κάνει λόγο για πολλές καταστροφές που δεν συνέβησαν. Η αντίδραση της παγκόσμιας οικονομίας θα δείξει αν οι ρυθμιστικές αρχές έπρεπε να τον είχαν ακούσει αυτή τη φορά.