Τα όπλα των Κεντρικών Τραπεζών για να σβήσουν τη φωτιά της κρίσης στην Credit Suisse

«Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι έτοιμη να πράξει όσα απαιτούνται για να διατηρήσει τις τιμές και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ», δήλωσε τη Δευτέρα η Κριστίν Λαγκάρντ. Από το βήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η πρόεδρος της ΕΚΤ διαβεβαίωσε ότι το τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης είναι «ανθεκτικό, με ισχυρές θέσεις κεφαλαίου και ρευστότητας». Διαβεβαίωσε επίσης ότι η ΕΚΤ παρακολουθεί τις αγορές και ότι η εργαλειοθήκη της είναι «πλήρως εξοπλισμένη για να παρέχει στήριξη ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ζώνης του ευρώ, εάν χρειαστεί».

Η Λαγκάρντ τέλος χαιρέτισε την υποστηριζόμενη από την ελβετική κυβέρνηση εξαγορά της Credit Suisse από την UBS, χαρακτηρίζοντάς την ως «κομβική κίνηση για την αποκατάσταση των ομαλών συνθηκών λειτουργίας της αγοράς και για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας».

Λαγκάρντ: Η Ευρώπη είναι «οχυρωμένη» – Επιμένει στο «whatever it takes»

Λίγες ημέρες πριν από την «αλά Ντράγκι» εμφάνιση της Λαγκάρντ ενώπιον των ευρωβουλευτών – και ώρες προτού «σκάσει» η Credit Suisse – η πρόεδρος της ΕΚΤ είχε ανακοινώσει νέα αύξηση των ευρωεπιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης. Έχοντας διαβεβαιώσει ότι η κατάρρευση τριών περιφερειακών τραπεζών στις ΗΠΑ δεν θα επηρέαζε το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα το οποίο είναι «ανθεκτικό, με ισχυρές θέσεις κλπ κλπ».

Η λεοντή του Ντράγκι

Η SVB, η Signature Bank και η Silvergate υπήρξαν η θρυαλλίδα για την κατάρρευση της Credit Suisse που όλοι γνώριζαν ότι είχε μαζέψει αρκετούς σκελετούς στην ντουλάπα της τα τελευταία χρόνια. Εντάξει, η Credit Suisse δεν είναι τράπεζα της Ευρωζώνης. Η Ελβετία δεν μετέχει ούτε καν στην ΕΕ. Αλλά είναι μια ευρωπαϊκή χώρα και επιπλέον διεθνές χρηματοπιστωτικό κέντρο μεγάλης εμβέλειας και επιρροής. Όσο για την Credit Suisse είναι γνωστό ότι διατηρεί σχέσεις με πάμπολλες ευρωπαϊκές τράπεζες, κυρίως γαλλικές και ιταλικές.

Θα παρατηρούσε κανείς ότι η Λαγκάρντ ή ο αμερικανός «ομόλογός» της στη Fed, Τζερόμ Πάουελ, δεν θα μπορούσαν να πουν τίποτε άλλο παρά να καθησυχάσουν τις αγορές για τη νέα τραπεζική αναταραχή που φέρνει στο νου όλων την προηγούμενη παγκόσμια τραπεζική κρίση και ύφεση με την κατάρρευση της Lehman Brothers. Η συμπεριφορά των αγορών τη Δευτέρα με το γενικό ξεπούλημα των τραπεζικών μετοχών δείχνει ότι δυστυχώς η λεοντή του Ντράγκι, την οποία ενδύθηκε η Λαγκάρντ, δεν ήταν πειστική.

Και γιατί να είναι όμως; Το μεγάλο στοίχημα πλέον δεν είναι τι είπε ή τι θα πει η Λαγκάρντ (διότι αυτό που έκανε η πρόεδρος ανεβάζοντας κατά 50 μονάδες βάσης το βασικό επιτόκιο του ευρώ αναμφίβολα συνέβαλε σ’ αυτό που εισπράττουμε σήμερα. Το μεγάλο στοίχημα είναι τι θα πράξει και τι θα πει το βράδυ της επόμενης Τετάρτης ο Πάουελ. Διότι και ο πρόεδρος της Fed προσανατολίζεται σε νέα αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων την επόμενη Τετάρτη. Όχι κατά 50 μονάδες βάσης όπως συνήθιζε, αλλά «μόνο» κατά 25 μονάδες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του 60% των «ανθρώπων της αγοράς».

Έργα, όχι λόγια

Μοιάζει να υπάρχει μια διάσταση, μια αναντιστοιχία έργων και λόγων των Κεντρικών Τραπεζιτών, που από τη μια βεβαιώνουν ότι θα παράσχουν ρευστότητα και «ό,τι άλλο χρειάζεται» για να σώσουν το διεθνές τραπεζικό σύστημα και από την άλλη κλείνουν την κάνουλα της ρευστότητας.

Ασφαλώς υπάρχει ένα «μπαζούκα μέτρων» πέρα από την επιτοκιακή πολιτική που δημιουργούν ρευστότητα στην αγορά. Αλλά δεν είναι οξύμωρο από τη μια πλευρά να ανοίγει κανείς έναν κρουνό σε μια στέρνα και ταυτόχρονα να αφαιρεί την τάπα από κάτω; Ή για να το πούμε διαφορετικά, δεν είναι σαν να προσπαθούν οι Λαγκάρντ και Πάουελ να σβήσουν με βενζίνη τη φωτιά που ξέσπασε στο διεθνή τραπεζικό κλάδο και τις αγορές;

«Οι εξελίξεις μεγεθύνουν ένα πρόβλημα που διογκωνόταν εδώ και καιρό. Και φέρνουν τη Fed ενώπιον της βαθύτερης αποστολής που καλείται να φέρει εις πέρας με την πολιτική της. Υπό το πρίσμα αυτό καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική η απόφαση που θα λάβει την εβδομάδα αυτή για την περαιτέρω επιτοκιακή πολιτική των ΗΠΑ», γράφει ο διάσημος πρώην μεγαλοεπενδυτής και νυν πρόεδρος του Queens’ College του Κέιμπριτζ και σύμβουλος της Allianz Μοχάμεντ Ελ Εριάν.

«Η θωράκιση των μικρομεσαίων τραπεζών (σ.σ. λειτουργούν συνολικά περί τις… 4.000 τράπεζες στις ΗΠΑ) είναι μία μόνο πλευρά του ζητήματος. Οι νέες καταρρεύσεις των τραπεζών αντανακλούν επίσης και την κακή διαχείριση του συστήματος καθορισμού των επίτοκίων στις ΗΠΑ», γράφει σε ανάλυσή του ο Ελ Εριάν.

Τρίλημμα η Fed, δίλημμα η ΕΚΤ

Ο διάσημος οικονομολόγος εξήγησε ότι αφού έμεινε για καιρό παρατηρητής χαρακτηρίζοντας τον πληθωρισμό ως «προσωρινό», η Fed «πάτησε απότομα τα φρένα της ρευστότητας».

Αν και αναγνωρίζει ότι μετά την κατάρρευση της SVB η αμερικανική Κεντρική Τράπεζα αντέδρασε γρήγορα για να

ανοίξει ένα παράθυρο χρηματοδότησης του τραπεζικού τομέα για αντισταθμίσουν την απαξίωση των ομολόγων τους στην ανοικτή αγορά (που η Fed είχε εξάλλου προκαλέσει), ο Ελ Εριάν σημειώνει ότι η Fed αντιμετωπίζει σήμερα ένα τρίλημμα: πώς θα καταφέρει ώστε ταυτόχρονα να μειώσει τον πληθωρισμό, να διατηρήσει την χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να ελαχιστοποιήσει τη ζημιά που προκαλεί η νέα τραπεζική κρίση στην ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας και την αγορά εργασίας.

Παρατηρεί κανείς ότι τις ίδιες και σε ακόμα πιο επιτακτικό βαθμό προκλήσεις αντιμετωπίζει η Ευρωτράπεζα. Διότι αν καθυστέρησαν ο Πάουελ και η Fed να αρχίσει να ανεβάζει τα επιτόκια για να περιορίσει τις πληθωριστικές πιέσεις και μετά το έριξε στις «ορθοπεταλιές» για να καλύψει το χαμένο έδαφος (ξέσπασαν και ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση για να αναφλεγεί το σύμπαν…), η Λαγκάρντ και η ΕΚΤ καθυστέρησαν πολύ περισσότερο!

Ο Πάουελ ξεκίνησε να κλείνει την στρόφιγγα της ρευστότητας στις αρχές του 2022 και η Λαγκάρντ μέσα στο κατακαλόκαιρο. Την άνοιξη ακόμα η πρόεδρος εκτιμούσε ως «πρόσκαιρες» τις πληθωριστικές πιέσεις στην Ευρωζώνη. Βέβαια – δυστυχώς για τους Ευρωπαίους πολίτες – η πρόεδρος της ΕΚΤ έχει εν προκειμένω να αντιμετωπίσει ένα δίλημμα και όχι ένα τρίλημμα, όπως ο Τζερόμ Πάουελ: καταστατική υποχρέωση της Λαγκάρντ είναι να εξασφαλίζει την σταθερότητα μόνο των τιμών και όχι ταυτόχρονα και την καλή λειτουργία της αγοράς εργασίας, όπως είναι υποχρέωση της Fed.

Σταθερότητα σε τι;

«Οι Κεντρικές Τράπεζες πρέπει να αποφασίσουν τι επιθυμούν. Χρηματοοικονομική σταθερότητα ή σταθερότητα των τιμών;», σημείωνε τη Δευτέρα και ο Πέτερ Ορζάγκ, γενικός διευθυντής του Οικονομικού

Συμβουλίου της επενδυτικής τράπεζας Lazard Ltd. Ο Ορζάγκ προτείνει ευθέως στη Fed να κάνει μια παύση. Την ΕΚΤ δεν την πρόλαβαν οι συμβουλές των ειδικών, αλλά αυτή την ώρα το πρόβλημα είναι τα αμερικανικά επιτόκια που έχουν φτάσει στο 4,50% με μια ταχύτητα που προκάλεσε ιλίγγους στην αγορά.

Ο Ορζάγκ, ο Ελ Εριάν και άλλοι οικονομολόγοι, καθηγητές και τραπεζίτες διεθνούς εμβέλειας θεωρούν ότι στις παρούσες συνθήκες οι Κεντρικές Τράπεζες πρέπει να δώσουν επείγουσα προτεραιότητα στη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος. Όχι στην σταθεροποίηση των τιμών. Διότι η πληθωρισμοφοβία όταν εξελίσσεται σε εμμονή, «τυφλώνει». Και ο μονεταρισμός σε υπερβολικές δόσεις γίνεται (αυτο)κατατροφικός.