Κάθε ναυτιλιακή εταιρεία είναι μια πολυεθνική με έδρα τη χώρα μας

Οικονομία και ναυτιλία είναι διαχρονικά άρρηκτα συνδεδεμένες «έννοιες», με τη συνεισφορά της ναυτιλίας στο ΑΕΠ να παραμένει, παραδόξως, στην «αθέατη πλευρά» του οικονομικού γίγνεσθαι αυτής της χώρας,. Όπως στην αθέατη πλευρά παραμένει και η δυναμική των ναυτιλιακών επιχειρήσεων που εδρεύουν στην Ελλάδα με χαρακτηριστικά πολυεθνικών επιχειρήσεων δεδομένου ότι διαθέτουν παραρτήματα σε άλλα σημαντικά ναυτιλιακά κέντρα ανά τον κόσμο, πέρα από τον Πειραιά στα οποία απασχολείται συνολικά ένας εξαιρετικά μεγάλος αριθμός εργαζόμενων.

Ο Πειραιάς, ως το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, αποτελεί τον γεωγραφικό πυρήνα της ελληνικής και της ελληνόκτητης ναυτιλίας όπου αναπτύσσονται οι δραστηριότητες των ναυτιλιακών φορέων και των άμεσα συνδεδεμένων κλάδων της οικονομίας. Σε συνδυασμό με το άρτια καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό που υπηρετεί τους τομείς αυτούς, δημιουργείται ένας ενιαίος και ισχυρός μηχανισμός ανάπτυξης οικονομικών συνεργειών που συνθέτει το ελληνικό ναυτιλιακό πλέγμα. Στην Ελλάδα λειτουργούν περισσότερες από 1.400 εγκατεστημένες ναυτιλιακές εταιρίες στη χώρα του αρ. 25 ν.27/75 και περισσότερες από 3.700 ναυτικές εταιρείες του ν. 959/79, οι οποίες παρέχουν άμεση απασχόληση σε άνω των 16.000 εξειδικευμένων στελεχών, αναδεικνύοντας τον Πειραιά σε ναυτιλιακό κέντρο παγκόσμιας εμβέλειας και βάση τεχνογνωσίας στην τεχνική και εμπορική διαχείριση πλοίων.

Η δύναμη των αριθμών που απεικονίζουν την ελληνόκτητη ναυτιλία λειτουργεί ως έναυσμα για συζητήσεις που έχουν επίκεντρο τον Πειραιά αλλά και τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν ώστε το πρώτο λιμάνι της χώρας να παράσχει ολιστικές υπηρεσίες προς αυτές τις επιχειρήσεις για να καταστεί παράλληλα μαγνήτης για την έλευση και άλλων ναυτιλιακών εταιριών που σήμερα είναι εγκατεστημένες σε άλλα μεγάλα ναυτιλιακά κέντρα τα οποία αποκομίζουν σημαντικά οφέλη για τις οικονομίες των χωρών τους αλλά και τον λόγο που αυτές αρθρώνουν στα παγκόσμια ναυτιλιακά δρώμενα.

Σήμερα οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την δυναμική της ναυτιλίας των Ελλήνων, της ελληνόκτητης ναυτιλίας όπως είναι γνωστή. Οφείλουμε να την απαλλάξουμε από ιδεοληψίες που κυριάρχησαν στο παρελθόν σε κοινωνικό αλλά ακόμη και σε πολιτικό επίπεδο γεγονός που απεδείχθη επιζήμιο για μια μεγάλη περίοδο για την οικονομία της χώρας, και όχι μόνο. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι κάθε ελληνόκτητη ναυτιλιακή είναι μια πολυεθνική εταιρία με έδρα την χώρα μας και λειτουργεί στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον. Η ναυτιλία των Ελλήνων παραμένει ένας από τους πυλώνες της ελληνικής οικονομίας αλλά και από τους ακρογωνιαίους λίθους της παγκόσμιας οικονομίας. Η συμβολή της ναυτιλιακής βιομηχανίας στην ελληνική οικονομία είναι σημαντικά ευρύτερη από τη συνεισφορά της στο ισοζύγιο πληρωμών υπηρεσιών. Η ελληνική ναυτιλία αποτελεί τον πυρήνα ενός ταχέως αναπτυσσόμενου ναυτιλιακού πλέγματος, το οποίο δημιουργεί επενδύσεις και ευκαιρίες απασχόλησης στη χώρα.

Οι θαλάσσιες μεταφορές συνεισφέρουν περισσότερο από το 3% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας και ανέρχονται συνολικά περίπου στο 7% του ΑΕΠ προσφέροντας σχεδόν 200.000 θέσεις εργασίας. Παρέχουν επίσης σημαντικές καθαρές εισροές στην ελληνική οικονομία. Το 2021, οι εισροές στο ελληνικό ισοζύγιο πληρωμών από τις θαλάσσιες μεταφορές, όχι μόνο ξεπέρασαν τα επίπεδα του 2019, μετά την ύφεση που προκλήθηκε το 2020 από την πανδημία, αλλά επίσης είναι οι υψηλότερες που έχουν καταγραφεί μετά το 2008 και ανέρχονται σε πάνω από 17 δις ευρώ. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι η ναυτιλία των Ελλήνων παρέχει αυτές τις εισροές στην Ελλάδα από διάφορες περιοχές του κόσμου. Το μερίδιο των εισπράξεων από θαλάσσιες μεταφορές στο ΑΕΠ της χώρας είναι σημαντικό. Την περίοδο 2015-2021 ήταν 7,5% του ΑΕΠ, ενώ το 2021 ανήλθε σε 9,4% του ΑΕΠ. Την περίοδο 2015-2021 οι εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές αποτέλεσαν άνω του 40% των εξαγωγών υπηρεσιών και περίπου το 21% των συνολικών εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, αναδεικνύοντας τον αποφασιστικό τους ρόλο στην προώθηση της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας».

Ίσως είναι απαραίτητο να προστρέχουμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα στα στοιχεία για να κατανοούμε αλλά και να φρεσκάρουμε την μνήμη μας γιατί η ελληνόκτητη ναυτιλία θεωρείται από τους ακρογωνιαίους λίθους της παγκόσμιας οικονομίας. Το 21% του παγκόσμιου στόλου, σε όρους χωρητικότητας, και το 59% της κοινοτικής ναυτιλίας κατέχει η Ελλάδα. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες, με 5.514 πλοία, συνεχίζουν να επενδύουν σταθερά σε πλοία με μεγαλύτερη αποδοτικότητα και περιβαλλοντικά οφέλη. Το 2022 επένδυσαν πάνω από 5 δις δολάρια για την αγορά 228 πλοίων, ενώ  δέσμευσαν πάνω από 3 δις δολάρια σε ναυπηγικά συμβόλαια. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν το 31,78% του παγκόσμιου στόλου πετρελαιοφόρων, το 25,01% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου, το 22,35% μεταφοράς Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG), το 15,60% μεταφοράς χημικών & προϊόντων πετρελαίου, το 13,85% μεταφοράς Υγροποιημένου Αερίου Πετρελαίου (LPG) και το 9,33% μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων H μέση ηλικία του ελληνόκτητου στόλου στα 9,99 έτη είναι χαμηλότερη από τον παγκόσμιο μέσο όρο των 10,28 ετών. Σύμφωνα με έκθεση της Ε.Ε.Ε., πάνω από το 1/3 των πετρελαιοφόρων και σχεδόν ένα στα έξι πλοία μεταφοράς LNG, που ναυπηγούνται αυτή τη στιγμή στον κόσμο, θα παραδοθούν σε Έλληνες πλοιοκτήτες.

Η ελληνική ναυτιλία τον τελευταίο καιρό έχει στραμμένο το βλέμμα στην Ελβετία καθώς η Credit Suisse ήταν ο μεγαλύτερος χρηματοδότης των εγχώριων πλοιοκτητών. Η εξαγορά από την τράπεζα UBS, χωρίς σημαντική εμπειρία στη ναυτιλία, γεννά ερωτηματικά για τον αντίκτυπο της εξαγοράς στο ναυτιλιακό χαρτοφυλάκιο της Credit Suisse και για την επόμενη ημέρα μετά την εξέλιξη αυτής της ενοποίησης. Με βάση τα τελευταία στοιχεία η Credit Suisse ήταν ο μεγαλύτερος χρηματοδότης της ελληνικής ναυτιλίας με χαρτοφυλάκιο 5,6 δις δολαρίων που καταλαμβάνει το 10,65% της συνολικής χρηματοδότησης των Ελλήνων πλοιοκτητών. Η έκθεση της τράπεζας στη διεθνή ναυτιλιακή βιομηχανία ξεπερνά τα 10 δις δολάρια, ως δέκατη μεγαλύτερη δανειοδότρια του κλάδου. Άρα, οι χρηματοδοτήσεις προς τις ελληνικές εταιρείες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το μισό του συνολικού χαρτοφυλακίου της τράπεζας στη ναυτιλία. Η UBS δεν είναι μία γνωστή ναυτιλιακή τράπεζα, αλλά κατανοεί πως η ναυτιλιακή χρηματοδότηση της Credit Suisse ήταν συνδεδεμένη με τις καταθέσεις των πελατών και τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια σε περιοχές τις οποίες γνωρίζει καλά και θέλει να τις διατηρήσει. Άρα η UBS εκτιμάται πως θα διατηρήσει το παραδοσιακό μοντέλο της Credit Suisse προσφέροντας δάνεια σε πελάτες της ναυτιλίας με αντάλλαγμα ιδιωτικές επενδύσεις στο τμήμα διαχείρισης πλούτου και περιουσιακών στοιχείων του ενιαίου πλέον τραπεζικού ομίλου.

Η ανάλυση των πρόσφατων στοιχείων σχετικά με το μέγεθος και τα βασικά χαρακτηριστικά του στόλου των ναυτιλιακών επιχειρήσεων που βρίσκονται στον Πειραιά επιβεβαιώνει ότι ο Πειραιάς και το 2022 αποτέλεσε σημαντικό διαχειριστικό κέντρο της παγκόσμιας ναυτιλίας και κύριο επιχειρηματικό hub του ελληνόκτητου στόλου. Στην εκτίμηση τέλος της επιρροής του Πειραιά θα πρέπει κανείς να λάβει υπόψη ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρήσεων που χαρακτηρίζονται και ως «παραναυτιλιακές», οι οποίες παρέχουν τις υπηρεσίες τους και υποστηρίζουν τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις, είναι επίσης εγκατεστημένες στον Πειραιά αποτελώντας κρίκους του cluster για μια σειρά μικρότερων επιχειρήσεων που είναι διάσπαρτες στον ευρύτερο Πειραϊκό χώρο».