Δημοσιονομική πολιτική: Τι αλλάζει στην Ελλάδα με την επαναφορά των αυστηρών κανόνων από το 2024

Σε φρένο στις αλόγιστες παροχές αλλά και επαναφορά των αυστηρών κανόνων δημοσιονομικής πολιτικής από το 2024 προσανατολίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χωρίς ωστόσο να υπάρχει ζήτημα, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές του υπουργείου Οικονομικών, να επανέλθει η χώρα μας σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας.

Εχει αναγνωριστεί και από το Eurogroup και από το συμβούλιο Ecofin ότι μετά τη σημαντική πτώση των τιμών ενέργειας και τις παρεμβάσεις στις αγορές ενέργειας δεν υπάρχει αναγκαιότητα να συνεχιστούν τα έκτακτα μέτρα που έχουν λάβει σε δημοσιονομικό επίπεδο τα κράτη-μέλη για την ελάφρυνση του κόστους ενέργειας των νοικοκυριών.

EcoFin: Το σχέδιο για ελλείμματα και χρέος και η νέα «ρήτρα διαφυγής»

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την ανακοίνωσή της για την οικονομική διακυβέρνηση της Ε.Ε., προτείνει να μην ισχύσει η ρήτρα διαφυγής για το 2024. Το 2023 θα είναι η τελευταία χρονιά που παρέχεται στα κράτη-μέλη ευελιξία για την άσκηση της δημοσιονομικής τους πολιτικής.

Ωστόσο, παρότι καταργείται η εφαρμογή της ρήτρας διαφυγής, οι διαδικασίες για την παρακολούθηση των δημοσιονομικών των κρατών-μελών μέσω της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος θα εφαρμοστεί από την άνοιξη του 2024.

Αρα δεν υπάρχει θέμα έως την άνοιξη του 2024 για κανένα κράτος-μέλος να εφαρμόσει τις διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος.

Εθνικά μεσοπρόθεσμα σχέδια

Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω της ανακοίνωσης του Νοεμβρίου του 2022 για την οικονομική διακυβέρνηση, δίνει τις γενικές κατευθύνσεις για την αναθεώρηση του όλου πλαισίου της οικονομικής πολιτικής με την αναθεώρηση των αυστηρών δημοσιονομικών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Με βάση τα εθνικά μεσοπρόθεσμα σχέδια που θα υποβάλλονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάθε κράτος-μέλος θα έχει τη δυνατότητα να προτείνει τους δικούς του δημοσιονομικούς μεταρρυθμιστικούς και επενδυτικούς στόχους καθώς και μία πορεία μείωσης του δημόσιου χρέους που θα συμφωνείται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχοντας σχετική ευελιξία.

Σημειώνεται ότι τα εθνικά μεσοπρόθεσμα σχέδια θα μπορούν να καλύπτουν περίοδο έως 5 έτη.

Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι τα βασικά κριτήρια του Μάαστριχτ, δηλαδή το όριο του 3% για το πρωτογενές έλλειμμα και του 60% για το δημόσιο χρέος, θα εξακολουθήσουν να ισχύουν, όμως η υποχρεωτική ετήσια μείωση του χρέους (κατά 1/20) παύει να ισχύει και παρέχεται σε κάθε κράτος-μέλος χωριστά η δυνατότητα να προτείνει τη δική του διαδρομή μείωσης του χρέους μέσω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων αλλά ταυτόχρονα και με πολυμερή έλεγχο από όλα τα κράτη-μέλη μέσω των διαδικασιών που ακολουθεί το Eurogroup και το συμβούλιο Ecofin.

Τροποποίηση του Συμφώνου Σταθερότητας

Με βάση τα παραπάνω, αναμένεται η υποβολή της νομοθετικής πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα τροποποιεί το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Οι σχετικές προτάσεις αναμένεται να κατατεθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης άμεσα και να υιοθετηθούν έως τα τέλη του 2023. Αρα τα κράτη-μέλη θα μπορούν να ακολουθούν μία πιο σταδιακή δημοσιονομική προσαρμογή με ισορροπία μεταξύ μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων.

Πάντως, πολύς λόγος έχει γίνει για το αν υπάρχει ο κίνδυνος να επιστρέψει η χώρα μας σε ένα καθεστώς επιτήρησης μέσω της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος. Σύμφωνα με τη μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία που θα υπάρξει ακόμη και με τους νέους κανόνες που θα υιοθετηθούν, αρμόδιοι παράγοντες από το υπουργείο Οικονομικών αλλά και από τις Βρυξέλλες επισημαίνουν ότι δεν τίθεται θέμα για την Ελλάδα να βρεθεί και πάλι υπό αυστηρές διαδικασίες επιτήρησης.

Αξιολόγηση των κυβερνητικών εξαγγελιών

Είναι προφανές αν κρίνει κανείς από τις πρόσφατες αποφάσεις της κυβέρνησης όπου απέφυγε να προχωρήσει σε μία γενικευμένη ρύθμιση χρεών έως 120 δόσεις ή σε περαιτέρω μείωση του ΦΠΑ ή αποκλιμάκωση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης στα καύσιμα, ότι δεν επιθυμεί να προκαλέσει την αντίδραση των Βρυξελλών.

Αν προχωρήσει η κυβέρνηση σε αλόγιστες παροχές και μειώσεις φόρων και τελών, τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αντιδράσει μέσω των διαδικασιών του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου με αυστηρότερες συστάσεις.

Σε κάθε περίπτωση επειδή η χώρα μπαίνει στην τελική ευθεία της προεκλογικής περιόδου θεωρείται δεδομένο ότι οι Βρυξέλλες θα αξιολογούν και θα κοστολογούν τις όποιες εξαγγελίες γίνονται από κυβέρνηση και αντιπολίτευση και είναι βέβαιο ότι αν εκτιμήσουν ότι μέσω αυτών υπάρχει κίνδυνος να ξεφύγουν οι δημοσιονομικοί στόχοι θα προκληθεί αντίδραση.

ΠΗΓΗ: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟ ΒΗΜΑ