Μάρτα Ορτέγα: Ποια είναι η κληρονόμος της Inditex

Ηταν φθινόπωρο του 2021 σε μια βραδιά από αυτές που οι δημοσιογράφοι συχνά πλήττουν από το επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Μια εξαιρετική –από κάθε άποψη- διοργάνωση για τα εγκαίνια της συνεργασίας της Charlotte Gainsbourg με τα Zara για σειρά τζιν ρούχων, στο Hôtel Particulier Solférino στο Saint-Germain.

Η βιομηχανία μόδας στα καλύτερά της. Όλη η αφρόκρεμα ήταν εκεί. Κορυφαίοι φωτογράφοι του χώρου, top models και στιλίστες υψηλής ραπτικής, υπό το φως των κεριών.

Αμάνσιο Ορτέγκα: Η αυτοκρατορία του «Mr. Zara» που ξεκίνησε από τον… Ζορμπά και ο «πόλεμος» της μόδας

Τα φώτα φαινόταν να έχουν στραφεί γύρω από μια κομψή, μάλλον «βαριά» τριαντάρα, με ασύμμετρο κοντό καρέ κούρεμα, πυκνά φρύδια. Το όνομά της ήταν Μάρτα Ορτέγα Πέρεζ, κόρη του πατριάρχη της οικογένειας και συνιδρυτή των Inditex και Zara, Αμάνθιο Ορτέγα Γαόνα, του οποίου η προσωπική περιουσία εκτιμάται σε περισσότερο από 77 δισ. δολάρια.

Κάπως έτσι περιγράφει την πρώτη του επαφή με την επιτυχημένη κληρονόμο των Zara ο συντάκτης των FT, ο οποίος τη συνάντησε πρόσφατα για αποκλειστική συνέντευξη.

Λίγες εβδομάδες μετά από εκείνη τη βραδιά, ανακοινώθηκε ότι η Ορτέγα Πέρεζ αναλαμβάνει καθήκοντα νέας μη εκτελεστικής προέδρου στην Inditex, ξεκινώντας τον Απρίλιο του 2022. Αρκετοί προβληματίστηκαν: Παντρεμένη δύο φορές, και πιο γνωστή για τις φωτογραφίες της στα ισπανικά ταμπλόιντ, η Ορτέγα Πέρεζ έχει επικριθεί πολλές φορές από τα συντηρητικά μέσα ενημέρωσης ως μια κοσμική που αγαπάει την ιππασία. Περαιτέρω αντιδράσεις εκφράστηκαν ότι έγινε γνωστό ότι θα κατέφθανε με τον Όσκαρ Γκαρθία Μαθέιρας, έναν νέο και σε μεγάλο βαθμό άγνωστο διευθύνοντα σύμβουλο. Η αγορά ήταν επιφυλακτική για τον δικηγόρο που θα αντικαθιστούσε τον Κάρλος Κρέσπο, ο οποίος είχε διατελέσει διευθύνων σύμβουλος από το 2019.

Ωστόσο, η απόφαση του «πατριάρχη» ήταν ειλημμένη από καιρό. Μιλώντας στον βιογράφο του στο The Man from Zara, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2008, ο Αμάνθιο Ορτέγα είπε για την κόρη του: «Το πρόβλημα της διαδοχής έχει διευθετηθεί, γιατί όλα έχουν ανατεθεί».

«Όταν ήμουν παιδί, η μαμά μου έφτιαχνε τις γυναικείες συλλογές για τα Zara», λέει η Μάρτα Ορτέγα, για τις πρώτες εικόνες που είχε από την επιχείρηση.

Ο συντάκτης των FT την περιγράφει φιλική, διασκεδαστική και ευγενική, με εντυπωσιακή εμφάνιση. Μιλάει γρήγορα και με σιγουριά στα αγγλικά με χαμηλή φωνή. «Προφανώς, ο πατέρας μου δούλευε τον περισσότερο καιρό. Αλλά και η μαμά μου έχει δύο αδερφές και τέσσερα αδέρφια. Και όλη η οικογένεια της μαμάς μου εργάζεται στην εταιρεία…Μιλούσαμε, λοιπόν, πολύ για την εταιρεία».

Οικογενειακή υπόθεση

Η Μάρτα ξεκίνησε να εργάζεται επίσημα στην Inditex πριν από 16 χρόνια, αν και, αναμφισβήτητα, ήταν στην επιχείρηση πριν ακόμη γεννηθεί.

Γεννημένη το 1984, είναι η μοναχοκόρη της Φλόρα Πέρεζ, της δεύτερης συζύγου του Αμάνθιο, ο οποίος τότε ήταν ακόμη παντρεμένος με τη Ροσαλία Μέρα. Σήμερα, η Φλόρα Περέζ έχει κατέχει το 60% του μεριδίου της οικογένειας στο διοικητικό συμβούλιο, ενώ πολλά μέλη της οικογένειας εξακολουθούν να συμμετέχουν στην επιχείρηση.

Μεταξύ αυτών, ο δεύτερος σύζυγος της Μάρτα, Κάρλος Τορέτα, στη θέση του επικεφαλής επικοινωνίας της Zara.

Η Inditex είναι κολοσσός. Ο βραχίονας της ένδυσης και υπόδησης απολαμβάνει μερίδιο παγκόσμιας αγοράς 1,6%.

Το 2022, οι πωλήσεις έφτασαν τα 32,6 δισ. ευρώ (αύξηση 17,5% σε σχέση με το 2021).

Ο όμιλος περιλαμβάνει επτά μάρκες, συμπεριλαμβανομένων των Pull&Bear και Bershka, εκ των οποίων η Zara, η μεγαλύτερη, αντιπροσωπεύει το 73% των πωλήσεων. Ως εργοδότης, είναι η ψυχή της πόλης: το 2017, η Inditex ξεπέρασε την αλιεία ως ο κύριος μοχλός του ΑΕΠ της περιοχής όπου εδρεύει.

Ανήκουμε στα Zara – Πάντα έτσι ήταν

Κατά την ξενάγησή του στα κεντρικά της εταιρείας, ο συντάκτης διαπίστωσε ότι δεν είναι σαφή τα όρια της ιεραρχίας. Ενδεικτικό του χαρακτήρα της Μάρτα, το γεγονός ότι το γραφείο της βρίσκεται στη μέση μια σειράς από λευκά υπερυψωμένα τραπέζια όπου βρίσκεται η ομάδας σχεδιασμού, και ξεχωρίζει μόνο από ένα βάζο με λουλούδια.

Η ίδια συνομιλεί … συνωμοτικά με τους υπαλλήλους, πολλοί από τους οποίους βρίσκονται εκεί αρκετές δεκαετίες. Το μόνο που θυμίζει ότι πρόκειται για μια πολυεθνική πολλών δισεκατομμυρίων είναι οι γιγάντιες οθόνες στο στούντιο σχεδιασμού που δείχνουν με ενδείξεις που αναβοσβήνουν τις παγκόσμιες πωλήσεις.

«Πάντα μου αρέσει όταν οι άνθρωποι έρχονται να επισκεφτούν [τον χώρο]», λέει ο Μάρτα Ορτέγα Πέρεζ, «γιατί είναι αδύνατο να γνωρίζεις τι είναι το Zara χωρίς να δεις πραγματικά πώς λειτουργεί από μέσα. Ακούγεται σαν μια τόσο μεγάλη εταιρεία, αλλά καθημερινά δεν αισθάνεται πραγματικά έτσι. Έχουμε μια κουλτούρα του ανήκειν. Πάντα έτσι ήταν», εξηγεί.

Είναι μια κουλτούρα που ενθαρρύνθηκε από τον πατέρα της, ο οποίος, όπως εκείνη, περνούσε τις μέρες του δουλεύοντας στο παροιμιώδες πάτωμα του εργοστασίου. Τώρα στα 87 του, περνάει ακόμα πολύ χρόνο στο γραφείο και μιλάει με την κόρη του σχεδόν κάθε μέρα. «Ο πατέρας μου», λέει, «είναι ιδανικός στο να παίρνει το καλύτερο από όλους… Και νομίζω ότι αυτό είναι το κλειδί, γιατί προφανώς κανείς δεν είναι καλός σε όλα».

Η ίδια είναι αρκετά ξεκάθαρη για τα πράγματα στα οποία είναι καλή: «γενικά δεν μου αρέσουν πολύ οι αριθμοί», εξομολογείται. «Προφανώς, με τα χρόνια, το γνωρίζεις». Αλλά το προϊόν είναι η δουλειά της. «Η ενέργειά μου είναι στο προϊόν και στο πώς παρουσιάζεται – αυτή είναι η ψυχή της εταιρείας μας και αυτό στο οποίο μπορώ να προσφέρω τη μεγαλύτερη αξία. Γνωρίζω τα οικονομικά, αλλά έχω μια πολύ έμπειρη ομάδα κοντά μου που είναι εξ ολοκλήρου επικεντρωμένη σε αυτά. Προσπαθούμε να συμπεριφερόμαστε σαν μια μικρή εταιρεία και να μην παρασυρόμαστε από μεγάλους αριθμούς. Η εμπορική επιτυχία προέρχεται, πιστεύω, από την εστίαση στις μικρές λεπτομέρειες από κάθε άτομο στην εταιρεία».

«Η Μάρτα ζει και αναπνέει τη δουλειά της», λέει για εκείνη ο συνεργάτης της βρετανός στυλίστας μόδας Καρλ Τέμπλερ. «Είναι πολύ διαισθητική και παίρνει αποφάσεις γρήγορα. Πάντα θέλει να τα πάει ακόμα καλύτερα και ανυπομονεί για το τι θα μπορούσε να ακολουθήσει».

«Η Μάρτα δεν είναι μόνο γενναιόδωρη και περιποιητική, είναι επίσης μια σπουδαία επιχειρηματίας. Είναι σχολαστική. Έχει μάτι – για εμφάνιση και τέχνη. Και είναι προσγειωμένη», λέει ο Vincent Van Duysen σχεδιαστής εσωτερικών χώρων ο οποίος έχει συνεργαστεί μαζί της.

Βιωσιμότητα

Όσον αφορά την τιμή των προϊόντων, σε μια εποχή που οι καταναλωτές είναι πιο ευαίσθητοι στις τιμές από ποτέ, η Μάρτα Ορτέγα Πέρεζ που ηγείται μιας εταιρείας που η επιτυχία της βασίζεται στην προσιτή και ποιοτική κομψότητα, όπως ήταν ο στόχος του ιδρυτή της, γνωρίζει καλά τους ανταγωνιστές της όπως η Shein. Αλλά είναι απρόθυμη να κάνει παραλληλισμούς μεταξύ της Inditex και του κινεζικού γίγαντα της fast-fashion. «Η γρήγορη μόδα προτείνει έναν συμβιβασμό στην ποιότητα, ο οποίος είναι εντελώς αντίθετος από αυτό που αναζητούμε», λέει. «Περισσότερο από το 40% εκατό των ανθρώπων που εργάζονται στην ομάδα είναι απλώς αφοσιωμένοι στο προϊόν. Έχουμε περισσότερους από 250 σχεδιαστές στο Zara, το ίδιο και σχεδιαστές πατρόν. Επίσης, ακόμη φτιάχνουμε μοτίβα. Κάνουμε συναρμολόγηση σε ζωντανά μοντέλα».

Το ζήτημα της βιωσιμότητας είναι βασικό, ειδικά σε μια εταιρεία που παράγει τόσο τέτοιους όγκους (μόνο η Zara παράγει περίπου 450 εκατομμύρια ενδύματα ετησίως, με 20.000 νέα στυλ κάθε χρόνο).

Στο τέλος του 2022, η Inditex λειτουργούσε 5.815 καταστήματα σε 213 αγορές. Και ενώ ο όμιλος είναι περήφανος που το 50% τα παραγωγής του προέρχεται από γειτονικές χώρες – Ισπανία, Πορτογαλία, Μαρόκο και Τουρκία (το υπόλοιπο προέρχεται από την Ασία) – μια έκθεση της Société Générale το 2022 εκτιμά ότι λιγότερο από το 20% της παραγωγής της Inditex είχε οποιαδήποτε επαφή με τις εγκαταστάσεις παραγωγής τους.

«Δεν αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας σε αυτό που αποκαλούν “γρήγορη μόδα”, επαναλαμβάνει η Ορτέγα, η οποία τονίζει ότι αυτό συνδέεται με τις μεγάλες ποσότητες απούλητων και χαμηλής ποιότητας ρούχων. Η Inditex, υποστηρίζει, βασίζεται σε ένα επιχειρηματικό μοντέλο το οποίο εστιάζει στην υπάρχουσα ζήτηση. «Προμηθεύουμε και διανέμουμε με αυτή τη νοοτροπία, έτσι ώστε πραγματικά να ελαχιστοποιούμε το υπολειπόμενο απόθεμα που έχουμε, το οποίο είναι αμελητέο, λιγότερο από 2%».

Δίνοντας το στίγμα του οράματός της για τον πολυεθνικό κολοσσό που διοικεί, η Μάρτα δηλώνει: «Η εστίασή μου είναι αποκλειστικά στο προϊόν και σε όλα όσα ενισχύουν την καλύτερη δυνατή διάθεσή του. Και πάντα βελτιώνοντας την εμπειρία αγορών, τόσο στα φυσικά καταστήματα όσο και στο διαδίκτυο, και μεγιστοποιώντας την ενοποίηση μεταξύ των δύο. Και βασιζόμαστε στο έργο μας για τη βιωσιμότητα, το οποίο ενσωματώνεται όλο και περισσότερο σε κάθε διαδικασία της εταιρείας, καθώς και επηρεάζοντας και μοιραζόμενοι τις βέλτιστες πρακτικές με τον κλάδο γενικότερα. Εν ολίγοις, στόχος μου είναι να διατηρήσω και να ενισχύσω την ποιότητα σε κάθε πτυχή της εταιρείας».

Επιλέγει απλές γραμμές και φορέματα

Ως μητέρα ενός 10χρονου γιου και μιας τρίχρονης κόρης, η Μάρτα Ορτέγα Πέρεζ παρακολουθεί το ενδιαφέρον των παιδιών της για τη μόδα. «Είναι εντελώς μανιακός με τα ρούχα και τις ετικέτες», δηλώνει για τον ενθουσιασμό του γιου της για τις ετικέτες.

Όσο για την ίδια, δηλώνει πως φοράει κυρίως Zara ή Massimo Dutti» και ότι «προφανώς» και της αρέσουν τα παπούτσια.

Τείνει να επιλέγει για την εμφάνισή της απλές γραμμές και «λατρεύει τα φορέματα».

Στον γάμο της με την Toρέτα, το 2018, φόρεσε υψηλή ραπτική Valentino με ψηλό λαιμό. «Έχω ένα μείγμα», λέει για τον συνδυασμό ρούχων σχεδιαστών και high-street που συνθέτουν τη σύγχρονη επαγγελματική γκαρνταρόμπα. «Και έχω και πράγματα από τη μαμά μου. Οπότε, ναι, έχει γίνει μεγάλη η γκαρνταρόμπα μου. Όταν ο γιος της τη ρωτάει «γιατί έχεις τόσα ρούχα;» του απαντά ότι απλώς τα κρατάει πολλά χρόνια.

Όσο για τη δημοσιότητα, η ίδια φαίνεται να νιώθει αρκετά άνετα με αυτό, ωστόσο διευκρινίζει ότι δεν της αρέσει να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής, δεν είναι του γούστου της τα πάρτι μόδας, αλλά πηγαίνει σε εκδηλώσεις που σχετίζονται με τη δουλειά της.

Μαθήματα ζωής από την ιππασία

Αξιοσημείωτο είναι ότι για τον τρόπο που εργάζεται έχει πάρει μαθήματα από την ιππασία: «Το θέμα με το showjumping είναι ότι τις περισσότερες φορές χρειάζεται τόση δουλειά, και όταν πραγματικά αγωνίζεσαι, είναι δύο λεπτά. Και τις περισσότερες φορές χάνεις. Νομίζω λοιπόν ότι μαθαίνεις ότι πρέπει να συνεχίσεις να προσπαθείς και να εργάζεσαι σκληρά για να πετύχεις στόχους. Μαθαίνεις για την ομαδική εργασία. Γιατί ακόμα κι ενώ το showjumping είναι ένα ατομικό άθλημα, έχεις μια ομάδα γύρω σου που το κάνει δυνατό. Και είναι πολύ μακροπρόθεσμο, γιατί ο χρόνος που αφιερώνεις από το να ξεκινήσεις με ένα άλογο μέχρι να είναι έτοιμο να αγωνιστεί, είναι αρκετός».

Υπομονή, προσαρμοστικότητα και ομαδική δουλειά, λοιπόν; Γνέφει με αυτόν τον σοβαρό, συνειδητό τρόπο της. «Νομίζω ότι είναι κάτι που μπορεί να εφαρμοστεί όχι μόνο στη δουλειά, αλλά στη ζωή γενικότερα, υποθέτω».