Ο Πύργος του Άιφελ και οι αντιδράσεις των Παριζιάνων όταν τον πρωτοαντίκρισαν

Έχουν περάσει 134 χρόνια από τις 31 Μαρτίου 1889, την ημέρα που εγκαινιάστηκε ο Πύργος του Άιφελ. Όταν κατασκευάστηκε είχε ύψος 300 μέτρα, ενώ με τις διαδοχικές προσθήκες κεραίας φτάνει σήμερα στα 330 μέτρα.

Μπορεί βέβαια σήμερα, ο σιδερένιος αυτός πύργος, ύψους 300 μέτρων, να είναι το αδιαμφισβήτητο σήμα κατατεθέν της πόλης του Παρισιού, και της Γαλλίας γενικότερα, όμως η πρώτη εντύπωση που προκάλεσε, μόνο θετική δεν ήταν.

Για την ακρίβεια, ο πύργος και ο σχεδιαστής του δεν κατάφεραν να «πείσουν» ούτε καν τον άνθρωπο από τον οποίο τελικά το μεγάλο αυτό κτίσμα θα αποκτούσε το όνομά του.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 8.5.1983, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Όπως αναφέρει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 8ης Μαΐου 1983 ο ελβετός μηχανικός Μωρίς Κέχλιν «μετανάστευσε, το 1877, στη Γαλλία, όπου εργάστηκε για ένα διάστημα στην Εταιρεία Σιδηροδρόμων της Ανατολής.

»Τα ενδιαφέροντά του, όμως, ήταν ευρύτερα, έτσι κατάφερε να γίνει προϊστάμενος του γραφείου ερευνών της οικοδομικής εταιρίας του Γουστάβου Άιφελ.

Το πρώτο σχέδιο του Πύργου του Άιφελ από τον Μορίς Κέχλιν

Η πρώτη απόρριψη

»Όταν παρουσίασε στον Άιφελ ένα πρώτο σχέδιο “ενός πυλώνα 300 μέτρων”, o γάλλος μηχανικός τον ρώτησε έκπληκτος αν οι Ελβετοί τρελάθηκαν. Και φυσικά, απέρριψε το σχέδιο.

»Αργότερα, όμως, αναθεώρησε την απόφασή του, γιατί σκέφτηκε ότι ένα τέτοιο κατασκεύασμα, αν και εντελώς άχρηστο, θα του χάριζε την αιωνιότητα και μια θέση στην Ιστορία. Όπως, άλλωστε, έγινε».

Η κατασκευή του Πύργου του Άιφελ στο πρώτο της στάδιο, 7 Δεκεμβρίου 1887

Νέες αντιδράσεις

Ο Γουστάβος Άιφελ, λοιπόν, εγκρίνει τα σχέδια του νέου πύργου και ξεκινά την κατασκευή του.

Όμως το 1887, δύο χρόνια πριν τα εγκαίνια, δημοσιεύεται στον γαλλικό Τύπο το κείμενο της «Διαμαρτυρίας των καλλιτεχνών» ενάντια στον Πύργο του Άιφελ.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 5.7.1987, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Σύμφωνα με  «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 5 Ιουλίου 1987 το κείμενο της διαμαρτυρίας ανέφερε τα εξής:

«Εμείς οι συγγραφείς, οι ζωγράφοι, οι αρχιτέκτονες, οι παθιασμένοι λάτρεις της ομορφιάς διαμαρτυρόμεθα με όλες μας τις δυνάμεις, με όλη μας την αγανάκτηση, στο όνομα της γαλλικής τέχνης και της γαλλικής ιστορίας που απειλούνται, εναντίον της ανέγερσης, στην καρδιά της πρωτεύουσάς μας, του άχρηστου και τερατώδους πύργου του Άιφελ, τον οποίο η δημώδης θυμοσοφία, συχνά σφραγισμένη με λογική και πνεύμα δικαιοσύνης, έχει ήδη βαπτίσει με το όνομα “Πύργος της Βαβέλ”.

26 Δεκεμβρίου 1888

Ανάμεσα στους υπογράφοντες ήταν οι ζωγράφοι Λεόν Μπονά, Ερνέστ Μεσονιέ, Γουίλιαμ Μπουγκερώ, ο μουσουργός Σαρλ Γκουνώ, ο αρχιτέκτονας της Όπερας του Παρισιού Σαρλ Γκαρνιέ, οι συγγραφείς Φρανσουά Κοπέ, Αλέκανδρος Δουμάς υιός, Λεκόντ ντε Λιλ, Γκυ ντε Μωπασάν, Συλύ – Πρυντόμ, Βικτοριέν Σαρντού, ο αρχαιολόγος Αλέξανδρος Λενουάρ.

15 Μαρτίου 1889

Η απάντηση του Άιφελ

«Στη διαμαρτυρία των καλλιτεχνών», γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ», «ο εμπνευστής και δημιουργός του έργου, μηχανικός Γουσταύος Άιφελ απάντησε μ’ ένα άλλο κείμενο, στο οποίο υποστήριζε την αισθητική και τη χρησιμότητα του “Πύργου” του».

Μάλιστ ο Άιφελ δεν δίστασε να συγκρίνει τον Πύργο του Αίφελ

“Ο πύργος θα είναι το πιο ψηλό οικοδόμημα που ανήγειρε ποτέ ο άνθρωπος. Επομένως δεν θα είναι μεγαλοπρεπής με τον δικό του τρόπο; Και γιατί εκείνο το οποίο είναι θαυμαστό στην Αίγυπτο θα πρέπει να είναι ειδεχθές και γελοίο στο Παρίσι; Ψάχνω και ομολογώ ότι δεν βρίσκω απάντηση.

Γελοιογραφία της επόχης με αφορμή το παραπάνω σχόλιο του Άιφελ

(…)

Όχι μόνο ο πύργος υπόσχεται ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις για την αστρονομία, τη μετεωρολογία και τη φυσική, όχι μόνον εν καιρώ πολέμου θα επιτρέψει στο Παρίσι να βρίσκεται συνδεδεμένο με την υπόλοιπη Γαλλία, αλλά επίσης ο πύργος θα αποτελεί μία εκθαμβωτική απόδειξη των επιτευγμάτων της τέχνης των μηχανικών του αιώνα μας”.

Όπως τελικά αποδείχθηκε, οι αντιδράσεις δεν στάθηκαν ικανές να ματαιώσουν την κατασκευή του Πύργου του Άιφελ, που ανυψώθηκε στο Παρίσι στις 31 Μαρτίου 1889,  με αφορμή τη Διεθνή Έκθεση της πόλης, και σήμερα είναι αδύνατον να την φανταστείς χωρίς αυτόν.

Όσο για τον «τρελό» ελβετό μηχανικό Κέχλιν , «Ο Άιφελ δεν ήταν αχάριστος: του πρόσφερε τη θέση του διευθυντή της εταιρίας του. Ο μεγαλοφυής Ελβετός έζησε ικανοποιημένος μέχρι τα 90 του χρόνια».

Η Διεθνής Έκθεση Παρισίου του 1889

Πηγή: tovima.gr