Δεν υπάρχει σαφής ιστορία προέλευσης του πρωταπριλιάτικου αστείου. Ο ανθρωπολόγος Γκούντερ Χίρσφλεντερ από το Πανεπιστήμιο Ρέγκενσμπουργκ μας μεταφέρει μια ευρέως διαδομένη θεωρία: Ο γάλλος μονάρχης Κάρολος ο 9ος μετέφερε την αλλαγή του χρόνου από την 1η Απριλίου στην 1η Ιανουαρίου το 1564. Από τότε όλοι όσοι συνέχιζαν να γιορτάζουν την νέα χρονιά την 1η Απριλίου γίνονταν αποδέκτες πειραγμάτων, κοροϊδιών και διαφόρων αστείων.
Θεωρία του πνεύματος
Από πότε όμως αρχίζουμε να λέμε ψέματα; Απαιτούνται ορισμένες προϋποθέσεις για να γίνει αυτό, εξηγεί ο Φίλιπ Γκέρλαχ καθηγητής γενικής και κοινωνικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένης Επιστήμης Φρεζένιους στο Αμβούργο. «Δεν φθάνει να έχω την πρόθεση να πω ψέματα. Πρέπει να γνωρίζω τι γνωρίζω. Και επίσης να γνωρίζω τι ξέρει ο απέναντί μου». Αυτό ονομάζεται «Θεωρία του πνεύματος»: Περιγράφει την ικανότητα να μπαίνεις στη θέση του άλλου και να βλέπεις τα πράγματα από τη δική του σκοπιά.
Πρωταπριλιά: Οι φάρσες που έχουν γράψει ιστορία
Μια φορά το χρόνο τα ψέματα είναι αποδεκτά
Άσπρα και μαύρα ψέματα
Η διαδικασία του ψέματος διαφέρει. Η διαφορά εντοπίζεται στην πρόθεση: «Υπάρχουν λογιών-λογιών ψέματα. Στα αγγλικά χωρίζονται σε «λευκά» και «μαύρα» ψέματα», λέει ο καθηγητής Ανθρωπολογίας Φίλιπ Γκέρλαχ και εξηγεί: «Τα μαύρα είναι τα κακόβουλα ψέματα, αυτά με τα οποία γίνονται σε βάρος ενός άλλου ατόμου. Σε αντίθεση, τα λευκά ψέματα είναι στην ουσία κοινά αποδεκτές αναλήθειες. Για παράδειγμα: Μετά από μια δύσκολη μέρα στο γραφείο η γυναίκα μου πάει κομμωτήριο και στη συνέχεια έρχεται σπίτι. Εννοείται ότι δεν θα της πως ότι δεν μου αρέσει το χτένισμα. Λες, λοιπόν, ένα ψεματάκι για να βοηθήσεις έναν άνθρωπο».
Πρωταπριλιά ή Fake News;
Στο διαδίκτυο τα ψέματα δίνουν και παίρνουν. Ο ψυχολόγος Τίλο Χάρτμαν θέτει την πρωταπριλιά σε ένα πολιτιστικό πλαίσιο, το οποίο κατ’ εξαίρεση δικαιολογεί το συνειδητό ψέμα: «Αν δεν λέμε συνέχεια και καθημερινά ψέματα και συμφωνούμε ότι μια μέρα του χρόνου μπορούμε να κάνουμε ένα αστείο και να γελάσουμε εις βάρος κάποιου χωρίς να τον πληγώσουμε τότε νομίζουμε ότι μπορούμε να αποδεχθούμε αυτή τη συνθήκη». Ο γερμανός επιστήμονας ωστόσο προειδοποιεί ότι: «όποιος όμως λέει συστηματικά ψέματα δεν γίνεται πια πιστευτός. Με άλλα λόγια: Θέτεις εν αμφιβόλω την φήμη και την αξιοπιστία σου για να πετύχεις βραχυπρόθεσμα κάτι».
Το πρωταπριλιάτικο αστείο ήταν δημοφιλές μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα. Στις εποχές όμως των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα αστεία αυτά μοιάζουν εν μέρει απαρχαιωμένα. Ο ανθρωπολόγος Γκούντερ Χίρσφλεντερ προβλέπει ότι «τα πρωταπριλιάτικα αστεία είτε θα αλλάξουν τα χρόνια, είτε θα εξαλειφθούν. Το σίγουρο πάντως είναι ότι όπως και οτιδήποτε άλλο στον πολιτισμό δεν μπορεί να παραμείνει ως έχει».
Deutsche Welle
Λούκας Φόρτκορντ, dpa
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος
Latest News
Στο «κόκκινο» το δημογραφικό στη Ρωσία - Καλεί... μετανάστες για να αναπτυχθεί
Η Ρωσία υιοθέτησε στις 12 Νοεμβρίου νόμο που απαγορεύει την προώθηση ενός τρόπου ζωής χωρίς παιδιά, ως απάντηση στο δημογραφικό
Ο «χορός» των υποψήφιων καγκελάριων και τα στραβοπατήματα του Όλαφ Σολτς
Εσωκομματική φαγωμάρα και δημοσκοπική καθίζηση για τον καγκελάριο Σολτς και τους κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες στη Γερμανία
Ουκρανία: Ρωσία και ΗΠΑ μάχονται για το πλεονέκτημα ενόψει της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ
Μάχη χαρακωμάτων στο έδαφος και για το τραπέζι ενδεχόμενων συνομιλιών για την Ουκρανία - Πόσο πραγματική είναι η πυρηνική απειλή του Βλαντίμιρ Πούτιν
Ποια είναι η εκλεκτή του Τραμπ για το υπουργείο Δικαιοσύνης
Αφού εγκατέλειψε τα καθήκοντά της στη Φλόριντα το 2019, η κυρία Μπόντι, 59 ετών, πρώην εισαγγελέας, εντάχθηκε στην ομάδα συνηγόρων του Ντόναλντ Τραμπ
Ισχυροί άνεμοι και βροχές την Παρασκευή – Τσουχτερό κρύο το Σαββατοκύριακο
Ο καιρός το Σαββατοκύριακο θα μας αναγκάσει να βρούμε τα μπουφάν μας – Δείτε αναλυτικά την πρόγνωση της ΕΜΥ
Οι «φουρτούνες» του Μητσοτάκη, ο καημός της Moody’s, το «τυράκι» στα νησιά, η αεικίνητη Σδούκου, υψηλές πτήσεις Τιτάνα, φως στο τούνελ για τις ΑΕΕΑΠ
«Φουρτουνιασμένος» ο Μητσοτάκης
Ουκρανία: Κατάρρευση του μετώπου από την επίθεση της Ρωσίας – Τι αναφέρει το BBC
Πώς χαρακτηρίζουν εμπειρογνώμονες την εισβολή της Ουκρανίας στη συνοριακή με τη Ρωσία περιοχή Κουρσκ
Πιστόριους: Δεν θα είμαι υποψήφιος καγκελάριος του SPD
Με βίντεο στα social media ο δημοφιλής υπ. Άμυνας Πιστόριους ανακοινώνει ότι δεν θα θέσει υποφιότητα για την καγκελαρία. Ανοίγει ο δρόμος για τον Σολτς παρά τις ενστάσεις;
Φοροελαφρύνσεις ως το 2027 στη μεσαία τάξη - Τι είπε ο Μητσοτάκης
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ότι το 2027 το οικονομικό αποτέλεσμα της κυβερνητικής πολιτικής θα είναι ορατό σε όλους
Πούτιν: Ο πόλεμος στην Ουκρανία μετατρέπεται σε παγκόσμιο
Ο Πούτιν είπε ότι η Δύση κλιμακώνει τη σύρραξη στην Ουκρανία, επιτρέποντας στο Κίεβο να χτυπήσει τη Ρωσία με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, και ότι ο εκεί πόλεμος μετατρέπεται σε παγκόσμιο