Ευρωζώνη: Δύσκολη εξίσωση για τις κυβερνήσεις οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα

Φορολογικές περικοπές, ανώτατα όρια τιμών, αυστηρότερος έλεγχος. Η μάχη της Ευρώπης με τη χειρότερη κρίση κόστους ζωής μιας γενιάς απέχει πολύ από το τέλος της και τα τρόφιμα είναι τώρα στο μάτι του κυκλώνα.

Παρά το γεγονός ότι ο γενικός πληθωρισμός μειώνεται, η ανοδική πίεση στις τιμές των τροφίμων παραμένει σταθερή. Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος των δαπανών των νοικοκυριών όπως είναι οιε βδομαδιαίες αγορές στο σούπερ μάρκετ γίνονται όλο και πιο ακριβές. Ενδεικτικά, μόνο η ζάχαρη, που χρησιμοποιείται σε αμέτρητα προϊόντα, εκτινάχθηκε την προηγούμενη εβδομάρα σε υψηλό δεκαετίας.

Ανάγκη για λήψη μέτρων

Οι κυβερνήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με την επείγουσα ανάγκη να αναλάβουν δράση, δεδομένου του πώς εξαιτίας του πληθωρισμού πολλές οικοφένειες δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα, πυροδοτώντας απεργίες και διαμαρτυρίες σε όλη την Ευρώπη από τους εργαζομένους που διεκδικούν αυξήσεις στους μισθούς τους.

Σε ορισμένες χώρες της ευρωζώνης, οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται με ρυθμό που δεν έχει παρατηρηθεί στη μεταπολεμική ιστορία, σύμφωνα με την ανώτερη οικονομολόγο της Rabobank, την οποία επικαλείται το Bloomberg. Τα στοιχεία της περασμένης εβδομάδας έδειξαν ότι ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη υποχώρησε στο 6,9% τον Μάρτιο. Στη Γαλλία επιβραδύνθηκε στο 6,6%. Ωστόσο, η άνοδος των τιμών στα τρόφιμα επιταχύνθηκε κατά 16%. Στη Γερμανία, μάλιστα, ο πληθωρισμός των τροφίμων είναι πάνω από 20%.

Αυτό ωθεί περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να εντείνουν τα μέτρα για να περιορίσουν τον ρυθμό των αυξήσεων, πολιτικές που συνήθως ακολουθούν χώρες με χαμηλότερο εισόδημα. Η Πορτογαλία κατάργησε τους φόρους στα είδη πρώτης ανάγκης, ενώ η Γαλλία ζήτησε από τα σούπερ μάρκετ να συγκρατήσουν τα περιθώρια κέρδους και η Σουηδία ενίσχυσε τον έλεγχο των σούπερ μάρκετ.

«Δεν πιστεύετε ότι θα συμβεί σε ένα μέρος όπως η Ευρώπη, αλλά με τις τιμές των τροφίμων να αυξάνονται κατά 15-20%, για ορισμένα τρόφιμα ακόμη περισσότερο, οι κυβερνήσεις γίνονται όλο και πιο νευρικές», δήλωσε ο Angel Talavera, επικεφαλής ευρωπαϊκών οικονομικών στην Oxford Economics. ;«Ο πληθωρισμός των τροφίμων είναι πραγματικά επιζήμιος και ειδικά με τις εκλογές που έρχονται, εξοργίζει πραγματικά τους ανθρώπους».

Η αντιμετώπιση του πληθωρισμού των τροφίμων είναι πιο περίπλοκη από τις παρεμβάσεις σε πιο ρυθμιζόμενες αγορές ενέργειας. Πολλοί παράγοντες οδήγησαν τις τιμές υψηλότερα, από ξηρασίες και διαταραχές του εμπορίου μέχρι το κόστος των λιπασμάτων και ασθένειες όπως η γρίπη των πτηνών. Επιπλέον, το υψηλότερο κόστος ενέργειας και εργασίας πιέζει τους παραγωγούς και τους καλλιεργητές τροφίμων.

Ενώ η παρέμβαση μέχρι στιγμής είναι μικρή σε σύγκριση με την τεράστια κλίμακα της ενεργειακής υποστήριξης, εξακολουθεί να σηματοδοτεί αυξανόμενο άγχος.

Ακολουθούν τα κύρια μέτρα στόχευσης των τιμών των τροφίμων που έλαβαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις τους τελευταίους μήνες:

Φορολογικές ελαφρύνσεις

Η Πορτογαλία, όπου οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται περισσότερο από 20% σε ετήσια βάση, θα εξαλείψει προσωρινά τον ΦΠΑ σε ένα καλάθι βασικών ειδών διατροφής. Είναι η τελευταία χώρα που έλαβε τέτοια μέτρα μετά από χώρες όπως η Πολωνία και η Ισπανία.

Στην Ισπανία, τα φορολογικά μέτρα κάλυψαν βασικά προϊόντα όπως το ψωμί και το ελαιόλαδο. Αλλά δεν ήταν αρκετά για να ανακόψουν την αμείλικτη άνοδο των τιμών.

Ανώτατα όρια τιμών

Τα ανώτατα όρια τιμών των τροφίμων είναι μια επιθετική παρέμβαση, που πολλές κυβερνήσεις δεν επιθυμούν να εφαρμόσουν και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να αποτύχουν, αν η Ουγγαρία είναι κάποιος οδηγός. Εισήγαγε ανώτατα όρια στις αρχές του 2022, αλλά ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων έχει επιταχυνθεί έκτοτε σε σχεδόν 50%.

Το ανώτατο όριο σήμαινε ότι οι λιανοπωλητές έπρεπε να πουλήσουν ορισμένα αγαθά με ζημία, αλλά για να αποζημιώσουν αύξησαν τις τιμές σε άλλα προϊόντα.

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι το μέτρο βοήθησε, αλλά αναγνώρισε ότι δημιουργούν αναταραχή στις προμήθειες, γιατί πρόκειται για τεχητή παρέμβαση.

Το ΔΝΤ από την πλευρά του επέκρινε τον περασμένο μήνα τα μέτρα που περιορίζουν τη διέλευση των αυξήσεων τιμών ως «υποβέλτιστα» επειδή έχουν κόστος και ωφελούν ακόμη και εκείνους που δεν το χρειάζονται πραγματικά. Η στοχευμένη οικονομική βοήθεια με μετρητά είναι ο «πιο οικονομικός τρόπος για να μετριαστεί το βάρος στα ευάλωτα νοικοκυριά», ανέφεραν οι οικονομολόγοι της σε έγγραφο εργασίας.