Ιταλία: Η βιομηχανία σκι επιστρατεύει… κανόνια κατά της κλιματικής αλλαγής

Το Monte Cimone, ένα δημοφιλές χιονοδρομικό κέντρο στα Απέννινα Όρη της Ιταλίας, επένδυσε 5 εκατομμύρια ευρώ στην τεχνητή παραγωγή χιονιού πριν από τη χειμερινή περίοδο, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Τα χρήματα αυτά σε μεγάλο βαθμό δεν έπιασαν τόπο.

Το κανόνι χιονιού αποδείχθηκε άχρηστο επειδή οι σταγόνες νερού που εκτοξεύονται στον αέρα χρειάζονται παγωμένο καιρό για να πέσουν στο έδαφος ως χιόνι, και μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου η θερμοκρασία δεν έπεσε ποτέ κάτω από τους 0 βαθμούς Κελσίου.

«Τα λιφτ του σκι έκλεισαν, οι εκπαιδευτές σκι και οι εποχικοί εργαζόμενοι δεν είχαν τίποτα να κάνουν και χάσαμε το 40% των εσόδων μας για όλη τη σεζόν», δήλωσε ο Luciano Magnani, επικεφαλής της τοπικής κοινοπραξίας φορέων τουρισμού σκι.

ΕΕ: Οι κλιματικοί στόχοι για το 2040

«Ήταν η πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια που ήμασταν κλειστοί για τις διακοπές των Χριστουγέννων».

Η άνοδος της θερμοκρασίας απειλεί τη βιομηχανία του σκι παγκοσμίως, αλλά η Ιταλία, με τα πολλά σχετικά θέρετρα χαμηλού υψομέτρου στα Απέννινα καθώς και στις Άλπεις, πλήττεται ιδιαίτερα σοβαρά.

Περίπου το 90% των πιστών της Ιταλίας βασίζονται σε τεχνητό χιόνι, σε σύγκριση με το 70% στην Αυστρία, το 50% στην Ελβετία και το 39% στη Γαλλία, σύμφωνα με στοιχεία του ιταλικού Green Lobby Legambiente.

Οι επιπτώσεις απειλούν το περιβάλλον, την οικονομία και τα τοπικά μέσα διαβίωσης.

Εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού για χιόνι

Η άνοδος της θερμοκρασίας στην Ευρώπη φέρνει ξηρασία και η Ιταλία δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά τα εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού που χρησιμοποιεί κάθε χρόνο για να κάνει χιόνι.

Ο Legambiente υπολογίζει ότι η ετήσια κατανάλωση νερού στις αλπικές πίστες της Ιταλίας μπορεί σύντομα να φτάσει σε μια πόλη ενός εκατομμυρίου ανθρώπων, όπως η Νάπολη.

Η ενέργεια που καταναλώνεται από την διαρκώς αυξανόμενη χρήση μηχανισμών εκτόξευσης τεχνητού χιονιού είναι επίσης υπερβολική.

Η ενέργεια που απαιτείται για την παροχή τεχνητού χιονιού σε όλα τα θέρετρα των Άλπεων της Ευρώπης θα ισοδυναμούσε με την ετήσια κατανάλωση 130.000 οικογενειών τεσσάρων ατόμων, δήλωσε ο Mario Tozzi, γεωλόγος και οικολόγος.

Αντίσταση ή αλλαγή;

Ο κλάδος του σκι αντιμετωπίζει ένα σκληρό δίλημμα: μάχη με την ελπίδα ότι η τεχνολογική πρόοδος μπορεί να ξεπεράσει την επίδραση της αύξησης της θερμοκρασίας ή αλλαγή στο επιχειρηματικό μοντέλο και αναζήτηση εναλλακτικών πηγών τουριστικών εσόδων;

Ενώ οι κλιματολόγοι, ακόμη και η Τράπεζα της Ιταλίας προτείνουν τη δεύτερη πορεία δράσης, οι περισσότερες επιχειρήσεις στον κλάδο του σκι είναι αρνητικοί.

«Χωρίς σκι, οι ορεινές κοινότητες θα χάσουν την οικονομική τους βάση και οι άνθρωποι θα φύγουν», δήλωσε η Valeria Ghezzi, επικεφαλής της ένωσης επιχειρήσεων σκι της Ιταλίας (Anef), η οποία περιλαμβάνει 300 εταιρείες και καλύπτει το 90% της αγοράς.

Το οικονομικό διακύβευμα είναι υψηλό. Ο κλάδος του σκι της Ιταλίας απασχολεί άμεσα ή έμμεσα 400.000 άτομα και δημιουργεί κύκλο εργασιών 11 δισεκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της Anef, ίσο με περίπου το 0,5% της εθνικής παραγωγής.

Η Ιταλία διαθέτει περίπου 220 χιονοδρομικά κέντρα με τουλάχιστον πέντε αναβατήρες, κατατάσσοντάς την τρίτη στον κόσμο πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γαλλία, σύμφωνα με τη Διεθνή Έκθεση του 2022 για τον Τουρισμό στο Χιόνι και τον Ορεινό Τουρισμό. Δέχεται επίσης τον τρίτο μεγαλύτερο αριθμό ξένων τουριστών πίσω από την Αυστρία και τη Γαλλία.

Η Ιταλία άρχισε να αναπτύσσει μηχανές τεχνητού χιονιού γύρω στο 1990 μετά από δύο σχεδόν χωρίς χιόνι χρόνια στις Άλπεις. Είναι πλέον παγκόσμιος ηγέτης. Ένας από τους κύριους παραγωγούς της, η TechnoAlpin, προμήθευσε τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2022 στο Πεκίνο.

«Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 κανείς δεν μιλούσε για την κλιματική αλλαγή, αλλά αντί να απελπιζόμαστε, δείξαμε την πρώτη και μεγαλύτερη μορφή αντίστασης, αρχίσαμε να κατασκευάζουμε κανόνια χιονιού», είπε ο Ghezzi.

Η τεχνολογία κατασκευής σκι βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη. Το πιο πρόσφατο μηχάνημα της TechnoAlpin μπορεί να παράγει χιόνι στους 10 βαθμούς Κελσίου. Δοκιμάζει τη συσκευή σε πλαγιές παιδικών σταθμών στο Μπολμπένο, το χαμηλότερο θέρετρο της Ιταλίας σε υψόμετρο μόλις 600 μέτρων.

Ο δήμαρχος του Μπολμπένο Τζόρτζιο Μαρκέτι είπε ότι το χιόνι που παράγει ήταν «υπέροχο» και παρέμεινε στο έδαφος ακόμη και σε υψηλές θερμοκρασίες.

Η Ιταλία απέχει πολύ από το να είναι μόνη που κάνει σχεδόν κάθε προσπάθεια για να διατηρήσει το χειμερινό της σκι.

Τον Δεκέμβριο οι αρχές στο ελβετικό θέρετρο Gstaad χρησιμοποίησαν ελικόπτερα για να εναποθέσουν χιόνι σε μια στρατηγική αλλά γυμνή πίστα που συνδέει τις χιονοδρομικές περιοχές του Zweisimmen e Saanenmoser, οι οποίες ήταν εφοδιασμένες με τεχνητό χιόνι από κανόνι.

Διαμαρτυρίες

Αλλά οι ολοένα και πιο απέλπιδες προσπάθειες για τη διατήρηση της βιομηχανίας του σκι προκαλούν διαμαρτυρίες από τους περιβαλλοντολόγους.

Τον περασμένο μήνα ακτιβιστές με σημαίες και πανό συγκεντρώθηκαν στο Pian del Poggio, στα Απέννινα της Ιταλίας, για να διαμαρτυρηθούν για την τοποθέτηση κανονιού χιονιού στο θέρετρο που βρίσκεται σε υψόμετρο 1.300 μέτρων.

Πέντε ισπανικές περιβαλλοντικές ομάδες ασκούν πιέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να εμποδίσει τη χρήση 26 εκατομμυρίων ευρώ από χρήματα της ΕΕ για τη χρηματοδότηση ενός έργου για την ένωση δύο χιονοδρομικών κέντρων στην οροσειρά των Πυρηναίων που θερμαίνεται γρήγορα.

Ορισμένοι οικονομολόγοι και κλιματολόγοι υποστηρίζουν ότι η προσπάθεια διατήρησης των χιονοδρομικών κέντρων χαμηλού υψομέτρου είναι προορισμένη να αποτύχει και η δημιουργία χιονιού απλώς καθυστερεί το αναπόφευκτο.