Ενεργειακή εξοικονόμηση: Η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει το… τρένο

Αν και από το 2011 έχουν προκηρυχθεί έξι προγράμματα «Εξοικονομώ» συνολικού ύψους 4 δις. ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, εντούτοις η χώρα δεν πιάνει τους στόχους της ενεργειακής εξοικονόμησης…

Η ενεργειακή εξοικονόμηση αποτελεί δομικό στοιχείο του  ενεργειακού σχεδιασμού της ΕΕ και βασικό «εργαλείο» για να επιτευχθεί τόσο η στρατηγική της ενεργειακής μετάβασης σε μια οικονομία μηδενικού άνθρακα, όσο και η ασφάλεια εφοδιασμού, η ανάσχεση του κύματος της ενεργειακής φτώχειας και η μείωση του κόστους της ενέργειας.

Έρχονται τρία νέα «Εξοικονομώ» πριν τις εκλογές – Οι επιδοτήσεις και οι δικαιούχοι

Οι στόχοι

Ωστόσο, η Ελλάδα,  όπως αναφέρει μιλώντας στον «ΟΤ» ο κ. Βλάσιος Οικονόμου από το Ινστιτούτο Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ενέργειας και Κλίματος ( Institute for European Energy and Climate Policy- IEECP) δεν έπιασε τους αρχικούς στόχους εξοικονόμησης για την περίοδο 2014-2020,  ενώ εκείνοι που έχουν τεθεί στο ισχύον Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), όπως και οι προτεινόμενοι στόχοι έως το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας στο υπό αναθεώρηση ΕΣΕΚ, υπολείπονται των νέων αυξημένων ευρωπαϊκών στόχων που έθεσε προ ημερών η Κομισιόν.

Καταρχάς, η Ελλάδα είχε δεσμευθεί να επιτύχει σωρευτική  εξοικονόμηση  ενέργειας ίση με 3,333 mtoe (εκατομμύρια τόνους ισοδυνάμου πετρελαίου) κατά την περίοδο 2014-2020 (βάσει της Ευρωπαϊκής Οδηγίας Ενεργειακής Αποδοτικότητας),  δηλαδή μείωση 0,8% ετησίως της τελικής  κατανάλωσης ενέργειας.  Όμως, με την υλοποίηση των διαφόρων  προγραμμάτων εξοικονόμησης που εκπονήθηκαν η χώρα μας τα τελευταία χρόνια κατάφερε να πετύχει εξοικονόμηση  2,45 mtoe, δηλαδή έχασε τον εθνικό στόχο κατά 26%.

Η αναθεωρημένη οδηγία

Την ίδια ώρα, οι νέοι στόχοι που έθεσε προ ημερών η  Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή αποδοτικότητα  γίνονται ακόμη πιο φιλόδοξοι. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον κ. Οικονόμου, «προτάθηκε μείωση κατά  11.7% στην τελική κατανάλωση ενέργειας  έως το 2030, συλλογικά στην Ευρώπη και ο στόχος επιμερίζεται ανά κράτος με μεθοδολογία». Για την Ελλάδα, όπως εξηγεί, «αν δεν αλλάξει κάτι θα τεθεί στόχος 11%-11.7% συνολικά έως το τέλος της δεκαετίας».

Επίσης, σύμφωνα με τον ίδιο,  οι νέες ετήσιες εξοικονομήσεις τελικής ενέργειας θα πρέπει, βάσει της αναθεωρημένης ευρωπαϊκής οδηγίας,  να ξεκινούν από το 1,5% και θα φτάνουν σταδιακά στο 1,9% για το διάστημα από το 2024 ως το 2030. Η σύγκριση της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας θα γίνεται με βάση τις προβλέψεις που έγιναν το 2020 και αφορούν τις καταναλώσεις κατά τη συγκεκριμένη επταετία.

Το ΕΣΕΚ

Ωστόσο, ακόμα και στο υπό αναθεώρηση ΕΣΕΚ, το οποίο παρουσίασε η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) τον Φεβρουάριο,  «ο στόχος  της ενεργειακής αποδοτικότητας προτείνεται να τεθεί στο -7% έως το 2030, οπότε από τελική κατανάλωση ενέργειας  15,21 mtoe το 2021 θα πρέπει να μειωθεί   στα  15,09 mtoe το 2030», σημειώνει ο κ. Οικονόμου. Και προσθέτει: «Με τον νέο στόχο του 11,7% που θέτει η ΕΕ, η τελική κατανάλωση  από 15,21 mtoe το 2021 θα πρέπει να πέσει στα 14 mtoe με 14,2 mtoe το 2030».

Με άλλα λόγια, η ετήσια υποχρέωση εξοικονόμησης ενέργειας για την περίοδο 2024 – 2030 διπλασιάζεται από την υφιστάμενη (από 0,8% σε 1,5%) και όπως υπογραμμίζει ο ερευνητής του IEECP,  για να επιτύχει η Ελλάδα νέες εξοικονομήσεις  ενέργειας στα κτίρια, στη βιομηχανία και στις μεταφορές χρειάζεται πιο φιλόδοξα προγράμματα επιδοτήσεων τύπου «Εξοικονομώ» για τα κτίρια, τις επιχειρήσεις, τη βιομηχανία κλπ.

Τα ορυκτά καύσιμα

Κι αυτό διότι  η νέα αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή αποδοτικότητα απορρίπτει ουσιαστικά τις εξοικονομήσεις που γίνονται με ορυκτά καύσιμα σαν επιλέξιμες για τον εθνικό στόχο από το 2026 κι έπειτα. Με άλλα λόγια, οι αλλαγές καυστήρων σε φυσικό αέριο (οι οποίες προβλέπονται και στον Εθνικό Κλιματικό Νόμο) και οι όποιες επεμβάσεις σχετίζονται με το αέριο, ουσιαστικά  δεν θα   συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου μείωσης κατά 1,5% της ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας.

«Επιπλέον, και υφιστάμενα προγράμματα, όπως π.χ. το «ΗΛΕΚΤΡΑ» για παρεμβάσεις σε δημόσια κτίρια, ουσιαστικά δεν υλοποιούνται, δεν σχεδιάστηκαν προγράμματα για τον τριτογενή τομέα, δεν ορίστηκαν ενεργειακοί υπεύθυνοι στα δημόσια κτίρια, ενώ έως το τέλος του 2022 δεν υπήρχε το νομοθετικό πλαίσιο για την εφαρμογή του Καθεστώτος Επιβολής Ενεργειακής Απόδοσης στους παρόχους ενέργειας», καταλήγει ο κ. Οικονόμου.