Πληθωρισμός: Ο «εφιάλτης» με τις τιμές στα τρόφιμα

Με υψηλούς ρυθμούς συνεχίζουν να «τρέχουν» οι τιμές των τροφίμων, προκαλώντας μεγάλη ανησυχία στους καταναλώτες οι οποίοι «βλέπουν» τα εισοδήματά τους να μειώνονται. Όπως έδειξαν τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν χθες από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, ο πληθωρισμός στα τρόφιμα είναι τριπλάσιος και πλέον σε σύγκριση με την αύξηση του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή. Η κατάσταση έχει γίνει αφόρητη κατά τους τελευταίους μήνες, καθότι  ο δείκτης στην ομάδα «διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» από το 13,5% του Σεπτεμβρίου έφτασε στο 14,8% τον Οκτώβριο του 2022, άγγιξε το 15% τον Νοέμβριο, για να κορυφωθεί στο 15,5% τον Δεκέμβριο, ενώ τον Ιανουάριο βρέθηκε στο 15,4%. Τον Φεβρουάριο «έπεσε» λίγο στο 14,8% για να διαμορφωθεί τον Μάρτιο στο 14,3%. Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η ανεπαίσθητη αποκλιμάκωση δε σημαίνει κάτι για τους καταναλωτές, καθότι πρόκειται για μεγάλες αυξήσεις τιμών, οι οποίες έρχονται να προστεθούν στις προηγούμενες.

Οι αυξήσεις τιμών

Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά είχαν τον Μάρτιο αύξηση 23,1%, ήτοι 5 φορές πάνω από τον μέσο πληθωρισμό. Τον Φεβρουάριο η αύξηση που κατέγραφε η ΕΛΣΤΑΤ για τα ίδια προϊόντα ήταν 25,2%, τον Ιανουάριο 25% και τον Δεκέμβριο 25,6%.

Το ψωμί και τα δημητριακά, οι τιμές των οποία εκτοξεύτηκαν σημείωσαν αύξηση τον Μάρτιο 15,6%, έναντι αύξησης 16,8% τον Φεβρουάριο, 18,6% τον Ιανουάριο και 18,7% τον Δεκέμβριο του 2022.

Νωρίς για πανηγυρισμούς στη μάχη με την ακρίβεια

Τα βρώσιμα λίπη και τα έλαια εμφάνισαν αύξηση τιμών τον Μάρτιο κατά 17,5%, έναντι αύξησης 22,9% τον Φεβρουάριο, 23,1% τον Ιανουάριο και 21,7% τον Δεκέμβριο του 2022.

Παράλληλα, οι τιμές των κρεάτων σημείωσαν αύξηση της τάξης του 19,8% τον Μάρτιο έναντι αύξησης 20% το Φεβρουάριο, 19,3% τον Ιανουάριο και 17,8% τον Δεκέμβριο.

Πόσο πλήττονται οι καταναλωτές

Το πλέον σημαντικό ζήτημα είναι τα απανωτά πλήγματα τα οποία δέχονται οι πολίτες εξαιτίας των ανατιμήσεων. Είναι χαρακτηριστικό πως η έρευνα της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας της ΓΣΕΕ που δημοσιεύτηκε στα τέλη Μαρτίου αποτυπώνει ότι οι καταναλωτές μείωσαν την αγορά τροφίμων και τα λοιπά βασικά είδη πρώτης ανάγκης (55,6% και 65,10% αντίστοιχα), κόβοντας από άλλες βασικές ανάγκες, όπως η μετακίνηση, η αναψυχή (6 στους 10 αδυνατούν να κάνουν ακόμα και μία εβδομάδα διακοπές τον χρόνο, ενώ 3 στους 10 δηλώνουν ότι δεν έχουν κάνει διακοπές εδώ και χρόνια!) αλλά και η θέρμανση (86,8% δηλώνουν ότι την περιόρισαν σε σημαντικό βαθμό). Σε ό,τι αφορά δε το «καλάθι», πάνω από το 70% δηλώνει ότι δεν συμβάλλει καθόλου στη μείωση των τιμών, ενώ το 80% δηλώνει ότι δεν το αξιοποιεί.

Οι καταναλωτές έχουν αλλάξει συνήθειες, όπως αποτυπώνουν οι μελέτες, και αγοράζουν λιγότερα προϊόντα, ενώ ωθούνται στην επιλογή φθηνότερων λύσεων. Στρέφονται στο «καταφύγιο» των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, το μερίδιο των οποίων σημείωσε νέο ρεκόρ στη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών με 17,7%, όσο ήταν δηλαδή και στην εποχή της βαθιάς οικονομικής κρίσης, το 2012. Σημειώνεται ότι το μερίδιό τους αυξήθηκε κατά 21,3%.

«Πέφτει» το βιοτικό επίπεδο

Αποτέλεσμα των υψηλών τιμών είναι η χειροτέρευση του βιοτικού επιπέδου. Για παράδειγμα, τον Σεπτέμβριο του 2022 τα φτωχότερα νοικοκυριά θα έπρεπε να αυξήσουν την κατανάλωσή τους στο 171% του διαθέσιμου εισοδήματός τους προκειμένου να διατηρήσουν το βιοτικό επίπεδο που είχαν το 2021. Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο πλαίσιο του project του Eteron-Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή για την Οικονομική Δικαιοσύνη, το 1/4 αυτής της επιπλέον κατανάλωσης επιδοτήθηκε από την κυβέρνηση, πράγμα που σημαίνει ότι, λαμβάνοντας υπόψη τα αντισταθμιστικά μέτρα, στην πραγματικότητα αυτή η εισοδηματική ομάδα επιβαρύνθηκε από την κατακόρυφη άνοδο των τιμών κατά 13%.

Πρόβλεψη

Αξίζει να σημειωθεί ότι έρυσι ο εθνικός δείκτης έκλεισε στο 9,6% και ο εναρμονισμένος στο 9,3%, ποσοστό που διαμορφώθηκε κατά 4,47 ποσοστιαίες μονάδες από τις αυξήσεις στην ενέργεια, κατά 2,30 μονάδες από τις αυξήσεις στα είδη διατροφής και κατά 2,53 μονάδες από τις αυξήσεις στις δύο βασικές συνιστώσες του πυρήνα του πληθωρισμού, ήτοι υπηρεσίες και μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά. Πλέον, τον τόνο στον πληθωρισμό και στην ακρίβεια αναμένεται να δώσουν οι τιμές των ειδών διατροφής, των υπηρεσιών και των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών, με το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να εκτιμά ότι οι ανατιμήσεις θα συνεχιστούν κατά τους επόμενους μήνες, όπως διατύπωσε και δημόσια ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.