Silicon Valley: Σε αναζήτηση κεφαλαίων από τη Μέση Ανατολή λόγω στασιμότητας στη Δύση

Πιο κοντά από ποτέ έχουν βρεθεί τα διαφόρων ειδών κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών των ΗΠΑ με τις πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου, καθώς εκπρόσωποι της Silicon Valley περιοδεύουν στη Μέση Ανατολή σε αναζήτηση μακροπρόθεσμων συνεργασιών με κρατικά funds – εν μέσω της χειρότερης κρίσης χρηματοδότησης εδώ και σχεδόν μία δεκαετία.

FT: Πώς το πάθημα των τραπεζικών κρίσεων θα γίνει μάθημα

Όπως αναφέρουν οι Financial Times, κορυφαία VCs έχουν στείλει ομάδες στελεχών τους στη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ τις τελευταίες εβδομάδες, σε έναν κύκλο επισκέψεων που κατέστη επείγουσα ανάγκη αφότου οι παραδοσιακοί βορειοαμερικανοί και ευρωπαίοι χρηματοδότες τους βρέθηκαν σε δυσχέρεια λόγω των οικονομικών αναταράξεων.

Τα καθεστώτα του Κόλπου, από την πλευρά τους, πριμοδοτούν αυτές τις συμπράξεις καθώς επιδιώκουν να διαφοροποιήσουν τις οικονομίες των χωρών της περιοχής, απομακρυνόμενοι από το πετρέλαιο και επενδύοντας σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη. Άλλωστε, όσον αφορά συγκεκριμένα τη Σαουδική Αραβία, τα αμερικανικά VCs χρειάστηκε να «καταπιούν» τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι καθώς και το πάγιο καθεστώς παραβίασης θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που είχε σταθεί εμπόδιο σε αντίστοιχες συμπράξεις στο πρόσφατο παρελθόν.

«Ήρθαμε στο Σαν Φρανσίσκο αναζητώντας τους το 2017. Τώρα … όλοι έρχονται [σε εμάς]», δήλωσε ο Ibrahim Ajami, επικεφαλής των επιχειρήσεων της Mubadala Capital, ενός βραχίονα ύψους 6 δισ. δολαρίων του κρατικού ταμείου πλούτου του Άμπου Ντάμπι, που διαχειρίζεται κεφάλαια 284 δισ. δολαρίων.

Μια νέα «ερωτική σχέση»

Στελέχη από αμερικανικών VCs που μίλησαν στους Financial Times περιέγραψαν μια νέα «ερωτική σχέση» μεταξύ των αμερικανικών επιχειρηματικών κεφαλαίων και των αποθεμάτων ρευστότητας της Μέσης Ανατολής.

Όπως γράφει το βρετανικό έντυπο, μια ομάδα στελεχών της Silicon Valley έλαβε προσωπική πρόσκληση από το γραφείο του Yasir al-Rumayyan, του διοικητή του PIF, του κρατικού ταμείου πλούτου της Σαουδικής Αραβίας που διαχειρίζεται 620 δισ. δολάρια, να παραβρεθούν στο Grand Prix της Formula One της Σαουδικής Αραβίας στην Τζέντα τον περασμένο μήνα.

Μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν και ο συνιδρυτής του κεφαλαίου επιχειρηματικών συμμετοχών Andreessen Horowitz, Ben Horowitz – στο δεύτερο ταξίδι του στη Σαουδική Αραβία σε λιγότερο από έξι μήνες.

Ο επιχειρηματικός βραχίονας της PIF, η Sanabil, αποκάλυψε πρόσφατα τις συνεργασίες της με σχεδόν 40 αμερικανικές εταιρείες επιχειρηματικών συμμετοχών, συμπεριλαμβανομένων των Andreessen Horowitz, Coatue Management, Craft Ventures του David Sacks, Insight Partners και 9Yards Capital, όπου ο πρώην καγκελάριος του Ηνωμένου Βασιλείου George Osborne είναι διευθύνων σύμβουλος. Τα ποσά που επενδύθηκαν στις εταιρείες δεν αποκαλύφθηκαν.

Ο Horowitz, του οποίου η εταιρεία με έδρα το Σαν Φρανσίσκο συγκέντρωσε λίγο πάνω από 14 δισ. δολάρια πέρυσι, έχει καταστεί ένας ιδιαιτέρως ηχηρός υποστηρικτής του ενδιαφέροντος της Σαουδικής Αραβίας για την τεχνολογική καινοτομία.

Τον Οκτώβριο μίλησε στο συνέδριο «Νταβός στην έρημο» στο Ριάντ και γευμάτισε με την πριγκίπισσα Reema bint Bandar al-Saud, πρέσβειρα της Σαουδικής Αραβίας στις ΗΠΑ. Σε συνέδριο που διοργάνωσε η PIF τον περασμένο μήνα στο Μαϊάμι, εξήρε το βασίλειο ως «χώρα νεοφυών επιχειρήσεων» και παρομοίασε τον πρίγκιπα διάδοχό του, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, με ιδρυτή εταιρείας.

Αλλαγή κλίματος

Πριν από ένα χρόνο, τα ταξίδια του Horowitz στη Σαουδική Αραβία θα αποτελούσαν μια ανωμαλία μεταξύ των VCs που ήταν γεμάτα μετρητά και ήθελαν να αποφύγουν τα ηθικά ζητήματα που προέκυπταν από την ενασχόληση με κράτη που διαβόητα για την παραβίαση των ατομικών δικαιωμάτων. Τώρα, ο πλούσιος σε πετρέλαιο Κόλπος, ο οποίος απολάμβανε πέρυσι μια απροσδόκητη εισροή πετροδολαρίων, σφύζει από αμερικανικούς επενδυτές νεοφυών επιχειρήσεων, σύμφωνα με πολλούς ανθρώπους που έχουν επισκεφθεί φέτος την περιοχή.

Αυτή η προθυμία για επιχειρηματικές δραστηριότητες στην περιοχή έχει οδηγήσει σε κάποιες επικρίσεις. Ο εταίρος του Founders Fund, Keith Rabois, ο οποίος δήλωσε το 2018 ότι η Silicon Valley ήταν υποκριτική επειδή δεχόταν χρήματα από τη Σαουδική Αραβία, είπε: «Δεν αλλάζω τις αξίες και τις αρχές μου επειδή ένα περιβάλλον χρηματοδότησης είναι δύσκολο».

Όμως ο ιδρυτής της Lead Edge Μίτσελ Γκριν, ο οποίος πραγματοποίησε επενδύσεις σε επιχειρηματικά κεφάλαια στην Alibaba και την Uber, δήλωσε ότι πέρασε τις τελευταίες εβδομάδες «χτίζοντας μακροχρόνιες σχέσεις» με ανθρώπους και εταιρείες στον Κόλπο. «Πιστεύουμε ότι θα γίνει μια όλο και πιο σημαντική περιοχή του κόσμου κατά την επόμενη δεκαετία. Μας θυμίζει την επίσκεψή μας στην Κίνα το 2003».

Ο εταίρος της Tiger Global Scott Shleifer μίλησε επίσης στο συνέδριο του Ριάντ τον Οκτώβριο και η εταιρεία επιδιώκει επενδύσεις από το βασίλειο στο πλαίσιο της τελευταίας άντλησης κεφαλαίων ύψους 6 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Μια ομάδα από την IVP, μια από τις παλαιότερες εταιρείες επιχειρηματικών συμμετοχών της Silicon Valley, με επικεφαλής τον εταίρο Somesh Dash, πραγματοποίησε επίσης περιοδεία στην περιοχή, σύμφωνα με ένα άτομο με γνώση του ταξιδιού.

Εκτόξευση και αδυναμίες

Το επιχειρηματικό κεφάλαιο των ΗΠΑ έχει εκτοξευθεί σε μέγεθος τα τελευταία χρόνια, εν μέρει τροφοδοτούμενο από την έκρηξη των αποτιμήσεων της τεχνολογίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού. Τα μεγάλα κεφάλαια που κάποτε εκτιμούσαν την αποκλειστικότητα, όπως η Sequoia Capital και η Andreessen Horowitz, έχουν συγκεντρώσει κεφάλαια ύψους 5 δισ. δολαρίων, έως και 9 δισ. δολαρίων. Η αλλαγή αυτή έχει ενταθεί από τους μεγάλους εισερχόμενους στην αγορά, όπως η ιαπωνική SoftBank και η Tiger Global, που έχουν διαθέσει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε νεοφυείς επιχειρήσεις.

«Αυτοί οι τύποι έχτισαν τα μοντέλα τους σε επενδυτές μεγάλου όγκου και υψηλής ταχύτητας – τώρα είναι αιχμάλωτοι του κύκλου του κεφαλαίου», δήλωσε εταίρος σε venture fund με περισσότερα από 4 δισ. δολάρια υπό διαχείριση.

Η περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας

Η Σαουδαραβική PIF – συνεχίζουν οι Financial Times – διείσδυσε σταδιακά στην αμερικανική τεχνολογία μέσω των επενδύσεών της κατά την τελευταία δεκαετία. Το 2016 συνεισέφερε 45 δισεκατομμύρια δολάρια στο ταμείο SoftBank Vision Fund ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Έχει πραγματοποιήσει μεγάλες άμεσες επενδύσεις σε αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης μιας επένδυσης ύψους 3,5 δισ. δολαρίων στην Uber το 2016 και πάνω από 1 δισ. δολαρίων στην εταιρεία κατασκευής ηλεκτρικών αυτοκινήτων Lucid Motors το 2018. Την ίδια χρονιά, ο Ίλον Μασκ δήλωσε ότι βρισκόταν σε συνομιλίες με το PIF για να τον βοηθήσει να χρηματοδοτήσει μια συμφωνία ύψους 72 δισ. δολαρίων για τον πλήρη έλεγχο της Tesla – μια συμφωνία που δεν υλοποιήθηκε.

Στον απόηχο της δολοφονίας του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι από Σαουδάραβες πράκτορες στα τέλη του 2018, πολλές δυτικές επιχειρήσεις υψηλού προφίλ, συμπεριλαμβανομένων πολλών επενδυτών τεχνολογίας, σταμάτησαν να συνεργάζονται δημοσίως με τη χώρα.

Αυτό συνεχίστηκε μέχρι την πρόσφατη οικονομική ύφεση, η οποία σήμαινε ότι οι δεξαμενές κεφαλαίων που ήταν διαθέσιμες για τα επιχειρηματικά κεφάλαια σε μεγάλα δυτικά ιδρύματα στέρεψαν. Η άντληση κεφαλαίων από εταιρείες επιχειρηματικών κεφαλαίων έφτασε σε χαμηλό εννέα ετών στα τέλη του 2022, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Preqin.

Η επιστροφή στον Κόλπο

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι FT, τα VCs κάθονται πάνω σε ένα ρεκόρ 300 δισ. δολαρίων «ξηρής σκόνης» – δηλαδή χρημάτων που έχουν συγκεντρωθεί αλλά δεν έχουν ακόμη τοποθετηθεί. Πολλές όμως δυσκολεύονται να βρουν προσοδοφόρες επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις και δεν θα μπορέσουν να συγκεντρώσουν νέο κεφάλαιο επιχειρηματικών συμμετοχών.

Σύμφωνα με τον πάροχο δεδομένων Crunchbase, τα μετρητά που τοποθετούν τα VCs σε νεοφυείς επιχειρήσεις έπεσαν πάνω από 50% τους τελευταίους 12 μήνες.

Ως αποτέλεσμα, πολλοί έχουν δελεαστεί να επιστρέψουν στον Κόλπο, που θεωρείται η περιοχή με την υψηλότερη ρευστότητα στον πλανήτη αυτή τη στιγμή. Είναι ενδεικτικό ότι η Αρχή Επενδύσεων του Κατάρ δήλωσε ότι το 2019 θα αυξήσει τις επενδύσεις στις ΗΠΑ από 30 δισ. δολάρια σε 45 δισ. δολάρια, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας.

Για ορισμένους επενδυτές, πάντως, η εμπλοκή με τα κεφάλαια του κόλπου παραμένει μια δύσκολη ηθική συζήτηση. «Οι ΗΠΑ αγοράζουν πετρέλαιο από τη Σαουδική Αραβία, εμείς τους πουλάμε μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πού τραβάς τη γραμμή;», δήλωσε ένας επενδυτής επιχειρηματικών κεφαλαίων, ο οποίος παραδέχθηκε ότι μετατοπίστηκαν από τη στάση να μην δέχονται ποτέ χρήματα από τη Σαουδική Αραβία σε πιο ανοιχτή θέση, καθώς η άντληση κεφαλαίων είχε στερέψει.

Για άλλους, ιδίως για εκείνους που ελέγχουν μικρότερα κεφάλαια και επομένως ήταν ακόμη σε θέση να αξιοποιήσουν κεφάλαια από δυτικά συνταξιοδοτικά ταμεία και κληροδοτήματα, το ζήτημα τίθεται με πιο απόλυτο τρόπο:

«Βρίσκομαι στην Κοιλάδα [του Πυριτίου] εδώ και 20 χρόνια και απογοητεύομαι όλο και περισσότερο από τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε», δήλωσε ένας ανώτερος τραπεζίτης που χειρίζεται συμφωνίες για εταιρείες επιχειρηματικών συμμετοχών. «Αν είστε πραγματικά καλοί σε αυτό που κάνετε, πηγαίνετε στη Νορβηγία [για να συγκεντρώσετε χρήματα]».