Πετρέλαιο: Η συμμαχία ΗΠΑ – Σαουδικής Αραβίας καταρρέει καθώς η Ρωσία παίρνει το πάνω χέρι

Μόλις πριν από τρία χρόνια, όταν οι πετρελαϊκοί γίγαντες του ΟΠΕΚ+ δέχθηκαν πλήγμα, οι ΗΠΑ βρέθηκαν να παίζουν τον ρόλο του ειρηνοποιού. Τώρα εμφανίζεται ως ο βασικός στόχος.

Όπως μεταδίδει το Bloomberg, η πετρελαϊκή συμμαχία Ριάντ – Μόσχας έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει κάθε είδους προβλήματα στην οικονομία των ΗΠΑ — ακόμη και στην εκστρατεία επανεκλογής του προέδρου Τζο Μπάιντεν. Η απόφαση του ΟΠΕΚ+ να μειώσει την παραγωγή αργού, για δεύτερη φορά από τότε που ο Μπάιντεν επισκέφθηκε τη Σαουδική Αραβία το περασμένο καλοκαίρι επιδιώκοντας αύξηση της παραγωγής, μπορεί να είναι μόνο η αρχή.

Ποιοι θα «καούν» με το πετρέλαιο στα 100 δολάρια

Η «λεία» του Πούτιν

Η ανακοίνωση της 2ας Απριλίου οδήγησε σε αύξηση των τιμών πετρελαίου κατά περίπου 5 δολάρια το βαρέλι. Οι προβλέψεις του ΟΠΕΚ δείχνουν ότι οι περικοπές θα διευρύνουν το έλλειμμα προσφοράς – ζήτησης αργότερα μέσα στη χρονιά. Αυτό σημαίνει ότι ο πληθωρισμός θα είναι υψηλότερος και οι κίνδυνοι ύφεσης ακόμη μεγαλύτεροι, επειδή οι καταναλωτές θα ξοδεύουν περισσότερα στην ενέργεια και θα έχουν λιγότερα μετρητά για άλλα πράγματα. Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, εν τω μεταξύ, θα έχει μεγαλύτερη «λεία» για να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ακόμη πιο σημαντικό είναι αυτό που σηματοδοτεί η κίνηση του ΟΠΕΚ+ για την πιθανή πορεία των τιμών του πετρελαίου τα επόμενα χρόνια.

Σε έναν κόσμο μεταβαλλόμενων γεωπολιτικών συμμαχιών, η Σαουδική Αραβία φεύγει από την τροχιά της Ουάσιγκτον. Οι Σαουδάραβες όρισαν τα επίπεδα παραγωγής πετρελαίου σε συντονισμό με τη Ρωσία. Όταν ήθελαν να αμβλύνουν τις εντάσεις με έναν περιφερειακό αντίπαλο όπως είναι το Ιράν, στράφηκαν στην Κίνα για να μεσολαβήσουν σε μια συμφωνία – με τις ΗΠΑ και πάλι να μένουν εκτός παιχνιδιού. Η δυτική επιρροή στο καρτέλ πετρελαίου, με άλλα λόγια, βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων δεκαετιών.

Και τα μέλη του ΟΠΕΚ+ έχουν όλα τις δικές τους προτεραιότητες, από τα φιλόδοξα σχέδια του Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν να επανεκκινήσει την οικονομία του, μέχρι τον πόλεμο του Πούτιν. Οποιαδήποτε πρόσθετα έσοδα μέσω του πετρελαίου είναι ευπρόσδεκτα.

Ερωτηθείς για τις ανησυχίες των ΗΠΑ ότι ο ΟΠΕΚ+ επέλεξε δύο φορές να μειώσει την παραγωγή μετά την επίσκεψη του Προέδρου Μπάιντεν στη Σαουδική Αραβία, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε ότι η κυβέρνηση επικεντρώνεται στη συγκράτηση των εγχώριων τιμών ενέργειας και στη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας των ΗΠΑ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν τις περικοπές στην παραγωγή ως ακατάλληλες, δεδομένης της συνεχιζόμενης αστάθειας της αγοράς, αλλά θα περιμένουν να δουν ποιες ενέργειες θα λάβει τελικά ο ΟΠΕΚ+, δήλωσε ο εκπρόσωπος.

Εν τω μεταξύ, η απειλή του ανταγωνισμού από τα σχιστολιθικά κοιτάσματα των ΗΠΑ, αποτρεπτικός παράγοντας για τις αυξήσεις των τιμών στο παρελθόν, έχει υποχωρήσει. Και ενώ υπάρχει μια παγκόσμια προσπάθεια για τη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων – και οι υψηλότερες τιμές θα επιταχύνουν αυτήν την προσπάθεια – η γεωτρητική δραστηριότητα τον τελευταίο χρόνο δείχνει ότι η οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα παραμένει περισσότερο μακροπρόθεσμη φιλοδοξία παρά βραχυπρόθεσμη.

Στο πλαίσιο αυτό, οι περισσότεροι αναλυτές αναμένουν τιμές πάνω από 80 δολάρια το βαρέλι τα επόμενα χρόνια – πολύ πάνω από τη μέση τιμή των 58 δολαρίων το βαρέλι μεταξύ 2015 και 2021.

Το σοκ του αργού

Εδώ και 18 μήνες οι αγορές του αργού πετρελαίου ήταν ασταθείς, με τρεις κύριες φάσεις.

Εν όψει της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία – και ακόμη περισσότερο αμέσως μετά – οι τιμές εκτινάχθηκαν στα ύψη, αγγίζοντας περίπου τα 120 δολάρια το βαρέλι τον Ιούνιο του 2022.
Στη συνέχεια, η τάση κινήθηκε αντίστροφα. Οι ανησυχίες για μια ύφεση στην Ευρώπη, η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ και οι περιορισμοί Covid της Κίνας συνδυάστηκαν για να ωθήσουν την τιμή σε περίπου 75 δολάρια τον Δεκέμβριο.

Η ζήτηση άρχισε να αυξάνεται στις αρχές του 2023, κυρίως λόγω της επαναλειτουργίας στην Κίνα – τον μεγαλύτερο εισαγωγέα στον κόσμο. Η τραπεζική αναταραχή του περασμένου μήνα σταμάτησε το ράλι – αλλά είχε ξαναρχίσει ακόμη και πριν από την ανακοίνωση μείωσης της παραγωγής του ΟΠΕΚ+, η οποία ανέβασε τις τιμές στα 85 δολάρια το βαρέλι.

Για την παγκόσμια οικονομία μια χαμηλότερη προσφορά πετρελαίου και υψηλότερες τιμές είναι κακά νέα. Βέβαια, οι μεγάλοι εξαγωγείς είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι. Για τους εισαγωγείς, όπως οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η πιο ακριβή ενέργεια είναι διπλό πλήγμα — επιβραδύνει την ανάπτυξη ακόμη και όταν αυξάνεται ο πληθωρισμός.

Οι ΗΠΑ είναι κάπου στη μέση. Ως μεγάλος παραγωγός, επωφελείται όταν οι τιμές αυξάνονται. Αλλά αυτά τα κέρδη δεν μοιράζονται δίκαια. Σύμφωνα με το μοντέλο SHOK του Bloomberg Economics, για κάθε αύξηση 5 δολαρίων στις τιμές του πετρελαίου, ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ θα αυξάνεται κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες — όχι μια δραματική αλλαγή, αλλά σε μια εποχή που η Federal Reserve αγωνίζεται να θέσει τις τιμές υπό έλεγχο, σίγουρα όχι ευπρόσδεκτη.