Τεκμήρια: Οι παγίδες και τα μυστικά για να τις αποφύγετε

Στον ασφυκτικό κλοιό των τεκμηρίων θα βρεθούν φέτος χιλιάδες φορολογούμενοι που κατοικούν σε μισθωμένη ή ιδιόκτητη κατοικία, αλλά και όσοι απέκτησαν ακίνητα το 2022.

Οσοι αγόρασαν κατοικία θα πρέπει πριν από την υποβολή της φορολογικής τους δήλωσης να πάρουν χαρτί, μολύβι και κομπιουτεράκι για να υπολογίσουν τα ποσά που έχουν δαπανήσει. Και αυτό γιατί τεκμήριο αποτελεί το άθροισμα του τιμήματος, του φόρου μεταβίβασης ακινήτων, των συμβολαιογραφικών εξόδων, καθώς και λοιπών εξόδων και φόρων, που καταβλήθηκαν το 2022 για την αγορά ακινήτων.

Εισοδήματα 6 δισ. ευρώ αποκάλυψαν τα τεκμήρια – 3 στους 10 φορολογούμενους πέφτουν στην παγίδα τους

Στο τεκμήριο απόκτησης του ακινήτου, δηλαδή στα χρήματα που διατέθηκαν για την αγορά, θα έρθει να προστεθεί και το τεκμήριο διαβίωσης το οποίο υπολογίζεται από το πρώτο τετραγωνικό μέτρο. Μάλιστα λαμβάνονται υπόψη και οι βοηθητικοί χώροι όπως η αποθήκη ή το γκαράζ. Αν τα τεκμαρτά ποσά δεν καλύπτονται από τα εισοδήματα οι φορολογούμενοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με την επιβολή έξτρα φόρου.

Τι πρέπει να γνωρίζετε

Οι φορολογούμενοι που απέκτησαν ακίνητο το 2022 θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:

Στην αγορά ακινήτων ως ποσό τεκμαρτής δαπάνης λαμβάνεται το ποσό της συνολικής επιβάρυνσης, όπως προκύπτει από τα οικεία πωλητήρια συμβόλαια, εκτός εάν από έλεγχο προκύπτει μεγαλύτερο ποσό, οπότε λαμβάνεται υπόψη αυτό.

Κρίσιμος χρόνος για να υπολογιστεί το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης είναι ο χρόνος σύνταξης του συμβολαίου μεταβίβασης του ακινήτου εφόσον καταβληθεί ολόκληρο το τίμημα και παραδοθεί η χρήση και η κυριότητα του ακινήτου διαφορετικά, το ποσό της δαπάνης θα κατανέμεται στα φορολογικά έτη που καταβάλλονται οι δόσεις, όπως αυτό προκύπτει από σχετικά παραστατικά πληρωμής. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση σύνταξης προσυμφώνου αγοράς.

Σε ανέγερση οικοδομής εφόσον η ανέγερση διαρκέσει περισσότερο του ενός έτους, σε κάθε έτος ως ποσό δαπάνης θα ληφθεί το αντίστοιχο του κόστους ανέγερσης στο ίδιο έτος, εκτός εάν χρόνος καταβολής έχει ορισθεί διαφορετικά (π.χ. ο χρόνος αποπεράτωσης της οικοδομής).

Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για επισκευή και συντήρηση κατοικίας δεν υπολογίζονται ως δαπάνη απόκτησης περιουσιακού στοιχείου. Αν όμως πρόκειται για προσθήκες, επεκτάσεις, τότε τίθεται θέμα δαπάνης απόκτησης.

Σε περίπτωση αγοράς ακινήτου με συνιδιοκτησία ή σε περίπτωση που περισσότεροι από κοινού ανεγείρουν οικοδομή, σε κάθε έναν αναλογεί ποσό δαπάνης όσο το ποσοστό συμμετοχής του.

Σε περίπτωση που από διαφορετικό πρόσωπο αγοράζεται η ψιλή κυριότητα και από άλλο η επικαρπία ακινήτου, σε καθέναν θα υπολογισθεί ποσό δαπάνης απόκτησης που του αναλογεί επιμεριστικά κατά το ποσοστό που προβλέπεται από τη φορολογία κληρονομιών. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ανεγείρεται οικοδομή σε οικόπεδο στο οποίο άλλο πρόσωπο είναι ψιλός κύριος και άλλο επικαρπωτής, δηλαδή η δαπάνη ανέγερσης επιμερίζεται στους δύο κατά τα ποσοστά που προβλέπονται από τη φορολογία κληρονομιών ανεξάρτητα σε ποιου το όνομα εκδίδεται η άδεια ανέγερσης οικοδομής.

Οταν το ακίνητο αποκτάται από πλειστηριασμό ως αξία αγοράς ακινήτου που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της δαπάνης απόκτησης, είναι το ποσό του εκπλειστηριάσματος και κάθε άλλο ποσό (π.χ. φόρος μεταβίβασης, συμβολαιογραφικά) που πραγματικά κατέβαλε ο υπερθεματιστής. Σε ιδιωτικό πλειστηριασμό για τον προσδιορισμό της δαπάνης λαμβάνεται το τίμημα που πραγματικά καταβλήθηκε.

Τεκμήριο διαβίωσης

Το τεκμήριο διαβίωσης για τις κατοικίες υπολογίζεται φέτος με τις νέες αντικειμενικές αξίες, που σημαίνει ότι για ορισμένους φορολογούμενους θα προκύψουν επιβαρύνσεις, για άλλους ελαφρύνσεις, ενώ οι περισσότεροι δεν θα δουν καμία αλλαγή.

Το τεκμήριο υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνεια της κατοικίας, ενώ για τους βοηθητικούς χώρους της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό 40 ευρώ το τ.μ., ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας.

Για τις ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρηθείσες δευτερεύουσες κατοικίες το τεκμήριο ορίζεται στο 50% του τεκμηρίου της κύριας κατοικίας μαζί με τον βοηθητικό χώρο της. Αν η κατοικία μισθώνεται ορισμένους μήνες μέσα στο έτος, τα ετήσια ποσά του τεκμηρίου τόσο για την κύρια όσο και για τη δευτερεύουσα κατοικία θα επιμερίζονται με βάση τους μήνες που διαρκεί η μίσθωση. Επίσης:

• Δεν υπολογίζεται τεκμήριο στις περιπτώσεις των κενών κατοικιών.
• Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας του ακινήτου, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης υπολογίζεται με βάση τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας και στη συνέχεια γίνεται ο επιμερισμός της, μεταξύ των συνιδιοκτητών, με βάση τα ποσοστά συνιδιοκτησίας τους.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΤΑ ΝΕΑ»