Κλιματική κρίση: Ο εφιάλτης των αεροπορικών ρύπων

Φτάνοντας στο σημείο μηδέν για την κλιματική κρίση, για να μπορέσει ο πλανήτης να φτάσει το στόχο του net zero το 2050 θα πρέπει να μπουν επειγόντως στην εξίσωση οι αεροπορικές εταιρείες.

Ο χειρότερος εφιάλτης των εταιρειών έγκειται στο ότι οι κυβερνήσεις που αναζητούν γρήγορες λύσεις για την κλιματική κρίση μπορεί να μπουν στον πειρασμό να θεσπίσουν κανόνες που θα πλήξουν τα ταξίδια με αεροπλάνο, που ευθύνονται για περίπου το 2,5%των παγκόσμιων εκπομπών CO₂, σύμφωνα με τους Financial Times.

Ακραία καιρικά φαινόμενα: Κίνδυνος για «σούπερ Ελ Νίνιο» μέχρι το τέλος του έτους

Οι αεροπορικές κέρδισαν μια μάχη αλλά όχι τον πόλεμο

Τον προηγούμενο μήνα, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ανέβασε τη «θερμοκρασία» όταν είπε ότι η τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή έδειξε ένα «κβαντικό άλμα» στη δράση για το κλίμα  και ότι είναι πλέον απαραίτητο να μειωθεί η θερμοκρασία του πλανήτη κατά 1,5 βαθμό κελσίου.

Υπήρξε ένας τεράστιος αναστεναγμός ανακούφισης από τις αεροπορικές εταιρείες όταν η ολλανδική κυβέρνηση έχασε τη νομική της μάχη την περασμένη εβδομάδα για να περιορίσει τις πτήσεις στο αεροδρόμιο Schiphol του Άμστερνταμ, σε μια προσπάθεια να μειώσει τον θόρυβο και τη ρύπανση. Μία από τις πιο επιθετικές προσπάθειες αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της αεροπορίας φάνηκε να έχει αποτύχει.

Η απόφαση βασίστηκε σε μια τεχνική πτυχή και η κυβέρνηση δεν έχει πει ακόμη επίσημα ότι θα εγκαταλείψει την προσπάθειά της.

Την προηγούμενη μέρα, ίσως με την ελπίδα να αποφευχθούν τα χειρότερα, το κρατικό αεροδρόμιο ανακοίνωσε τους δικούς του περιορισμούς. Η Schiphol θα απαγορεύσει τις νυχτερινές πτήσεις, τα ιδιωτικά τζετ και τα θορυβώδη αεροσκάφη και έχει αναφέρει ότι θα βάλει στοπ στα σχέδια για την κατασκευή ενός νέου διαδρόμου.

Αλλά ορισμένοι στον κλάδο ανησυχούν ότι ακόμη και αυτή η εθελοντική συρρίκνωση δεν θα είναι αρκετή. «Θα είναι πολύ δύσκολο να αποφευχθεί η διαχείριση της ζήτησης», λέει ένας βετεράνος  της αεροπορικής βιομηχανίας. «Οι λύσεις μας είναι μεσοπρόθεσμες έως μακροπρόθεσμες. Η απόλυτη ταχύτητα της κλιματικής αλλαγής είναι τέτοια που. . . πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές πολύ πιο δραστικά από ό,τι πιστεύαμε».

Δύσκολα ο μηδενικός άνθρακας το 2050

Είναι ολοένα και πιο προφανές ότι οι οδικοί χάρτες απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές του κλάδου, οι οποίοι βασίζονται στην ευρεία χρήση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων, στην επιχειρησιακή απόδοση και στις τεχνολογικές ανακαλύψεις, θα δυσκολεύονται να αποδώσουν καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050.

Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο για τις Καθαρές Μεταφορές, μόνο υπό το πιο αισιόδοξο σενάριο οι εκπομπές CO₂ σταθεροποιούνται σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα έως το 2050. «Για να φτάσουμε στους 1,5 βαθμούς Κελσίου, οι ενέργειες για τον άμεσο περιορισμό στην αύξηση της κυκλοφορίας είναι απαραίτητη», δήλωσε η ICCT πέρυσι. Η Επιτροπή Κλιματικής Αλλαγής του Ηνωμένου Βασιλείου κατέληξε επίσης σε παρόμοιο συμπέρασμα.

Η συζήτηση κορυφώνεται, καθώς τα αεροπορικά ταξίδια επιστρέφουν μετά τα lockdown από την πανδημία. Ο κίνδυνος για τις αεροπορικές έγκειται στο γεγονός ότι, καθώς τα αεροσκάφη επιστρέφουν στους ουρανούς και οι ανησυχίες για το κλίμα κορυφώνονται, η βιομηχανία θα βρεθεί υπό ακόμη μεγαλύτερο έλεγχο.

Σε ορισμένες χώρες, αυτό συμβαίνει ήδη. Την προηγούμενη εβδομάδα, ο υπουργός Μεταφορών της Γαλλίας πρότεινε αύξηση κατά 70% του φόρου καυσίμων στα ιδιωτικά τζετ. Ασκεί επίσης πιέσεις για μια πιο σκληρή προσέγγιση σε ολόκληρη την ΕΕ για τα ιδιωτικά αεροσκάφη, τα οποία είναι σημαντικά πιο ρυπογόνα ανά επιβάτη από τα εμπορικά, αν και αντιπροσωπεύουν ένα σχετικά μικρό μερίδιο των συνολικών εκπομπών της αεροπορίας.

Σύμφωνα με το ICCT, το πλουσιότερο 2%  του παγκόσμιου πληθυσμού πραγματοποιεί το 40% όλων των πτήσεων.

Να κάτσουν όλοι μαζί στο ίδιο τραπέζι

Αυτές και άλλες πρωτοβουλίες, όπως η τιμολόγηση του άνθρακα, είναι όλες μορφές διαχείρισης της ζήτησης, καθιστώντας τα αεροπορικά εισιτήρια πιο δαπανηρά. Αλλά οι γνώστες του κλάδου κατανοούν ότι η ζήτηση δεν μπορεί να συνεχίσει να αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι ο κλάδος μπορεί να μειώσει τις εκπομπές. Ο Augustin de Romanet, διευθύνων σύμβουλος της γαλλικής εταιρείας αεροδρομίων Aéroports de Paris, παραδέχτηκε ανοιχτά ότι η αύξηση της ζήτησης πρέπει να επιβραδυνθεί για κάποιο χρονικό διάστημα.

Το ερώτημα τώρα είναι πώς θα γίνει αυτό.

Η αεροπορία μπορεί να αγνοήσει την απειλή της διαχείρισης της ζήτησης. Αυτό θα ήταν λάθος. Η καλύτερη επιλογή για τον κλάδο, τους επιβάτες και το κλίμα θα ήταν να συμμετάσχουν σε μια εποικοδομητική συζήτηση σχετικά με το πόσο η ανάπτυξη είναι συμβατή με τις φιλοδοξίες για πτήσεις χωρίς ρύπανση.