Αποθήκευση CO2: Τα επενδυτικά σχέδια που ετοιμάζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις

Το «road map» για τη  δέσμευση   και αποθήκευση  άνθρακα (Carbon Capture & Storage- CCS) στην Ελλάδα θα παρουσιάσει στις 24 Απριλίου η διοίκηση της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ). Ειδικότερα, ως η αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή για τη γεωλογική αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα (CO₂), καθώς και για την έκδοση αδειών εξερεύνησης και αποθήκευσης CO₂  έχει έτοιμη  τη «λευκή βίβλο» με το κανονιστικό πλαίσιο και τη δομή της αγοράς.

Οι αποθήκες δέσμευσης άνθρακα αναμένεται να παίξουν καίριο ρόλο στην επίτευξη των κλιματικών στόχων της Ελλάδας για μηδενικές εκπομπές, αλλά και στον περιορισμό του κόστους της βιομηχανίας για αγορά δικαιωμάτων εκπομπών CO₂ (διοξειδίου του άνθρακα). Το πρώτο μεγάλης κλίμακας έργο αποθήκευσης   άνθρακα στην Ελλάδα  έχει σχεδιάσει η Energean, το οποίο προωθείται μέσω του «Ελλάδα 2.0» ώστε να  αξιοποιηθεί ο χώρος από το πετρελαϊκό κοίτασμα του Πρίνου ως αποθήκη CO₂, για 10 χρόνια, αρχής γενομένης από τα τέλη του 2025 ή τις αρχές του 2026.

ΚΑΠΕ: Η Γεωλογική Αποθήκευση CO2 «κλειδί» για την κλιματική ουδετερότητα

Η Energean

Σύμφωνα με τη μελέτη που εκπόνησε η εταιρεία Halliburton για λογαριασμό της Energean θα ήταν δυνατό η αποθήκη στον Πρίνο να ξεκινήσει να λειτουργεί με δυναμικότητα αποθήκευσης περί το 1 εκατ. τόνους CO₂  ετησίως από τα τέλη του 2025 και να αυξηθεί δύο χρόνια αργότερα στα 2,5 με 3 εκατ. τόνους.   Είναι αξιοσημείωτο ότι η  εγχώρια βιομηχανία εκπέμπει  9 με 12  εκατ. τόνους CO₂ ετησίως (και περί τα 25 εκατ. τόνους η ηλεκτροπαραγωγή), με το κόστος των δικαιωμάτων εκπομπής CO₂ με το οποίο επιβαρύνονται οι βιομηχανικές δραστηριότητες να κυμαίνεται μεταξύ 80 και 100  ευρώ ανά τόνο (κατά το πρώτο τρίμηνο του 2023).

Η επένδυση της Energean υπολογίζεται περίπου στο  1 δισ. ευρώ, με το έργο να έχει χαρακτηριστεί καταρχήν επιλέξιμο από το Ταμείο Ανάκαμψης, από ένα πακέτο 400 εκατ. ευρώ. Επιπλέον,  για το έργο έχει  υποβληθεί φάκελος από την Energean και τον ΔΕΣΦΑ, προς ένταξη στο καθεστώς των έργων κοινού   ενδιαφέροντος της ΕΕ (Projects of Common Interest- PCI’s). Είναι αξιοσημείωτο ότι ένα έργο που εντάσσεται στη λίστα των  PCI απολαμβάνει εκτός από fast track αδειοδότητηση και άλλα πλεονεκτήματα όπως τη δυνατότητα χρηματοδότησης. Επίσης, η Energean έχει υποβάλλει φάκελο για χρηματοδότηση από το EU Innovation Fund.

Το σχέδιο της Energean είναι η δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις και στη συνέχεια η συμπίεσή του και η μεταφορά του,   είτε μέσω ενός συστήματος αγωγών που θα πρέπει να υλοποιήσει ο ΔΕΣΦΑ, είτε μέσω φορτηγών, τρένων ή πλοίων, στους  γεωλογικούς σχηματισμούς, όπου θα αποθηκεύεται.

Helleniq Energy και Motor Oil

Η τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα προωθείται ως καινοτομία για την ενεργειακή μετάβαση της βιομηχανίας της χώρας, κυρίως για τις τσιμεντοβιομηχανίες, τις εταιρείες λιπασμάτων και διύλισης. Ήδη συνεργασία για ανάπτυξη τεχνολογιών CCS αναζητούν εγχώριοι ενεργειακοί όμιλοι όπως η Mytilineos,  η HelleniqEnergy (ΕΛΠΕ) και η Motor Oil.  Επίσης,  η «Σωληνουργεία Κορίνθου» επεκτείνεται και σε  έργα  αποθήκευσης άνθρακα ενώ διαθέτει σημαντική εμπειρία σε αγωγούς μεταφοράς CO2 στις ΗΠΑ.

Η τεχνολογία  CCS  κερδίζει διαρκώς έδαφος με πολλά έργα υπό ανάπτυξη παγκοσμίως τα οποία αναμένεται να οδηγήσουν σε μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 300 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ανά έτος έως το 2035, αν και ο στόχος που έχει θέσει ο  Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας _  προκειμένου να συγκρατηθεί η αύξηση  της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού _ είναι  στα 4  δισεκατομμύρια τόνους. Σε κάθε περίπτωση, νέα μελέτη της Boston Consulting Group (BCG) καταδεικνύει ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας δέσμευσης δεν είναι πλέον μόνο τεχνικά εφικτή αλλά και οικονομικά βιώσιμη.

Οι περιοχές

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα του 2020 της ΕΔΕΥΕΠ, πέρα από τη λεκάνη του Πρίνου  κατάλληλοι σχηματισμοί για την   αποθήκευση CO2 και φυσικού αερίου (UGS)  εντοπίζονται στη Μεσοελληνική Αύλακα, στη Λεκάνη Φλώρινας, στη Δυτική Θεσσαλονίκη και στις Βασάλτες Βόλου. Επίσης, από τις ερευνητικές εργασίες του ευρωπαϊκού προγράμματος  «Strategy CCUS»  σχετικά με τη δέσμευση, αποθήκευση και αξιοποίηση CO2 προέκυψαν ως υποσχόμενες οι περιοχές Πενταλόφου, Επταχωρίου και Τσοτυλίου της Δυτικής Μακεδονίας  καθώς διαθέτουν μεγάλους γεωλογικούς σχηματισμούς, με καταλληλόλητα προσρόφησης άνθρακα.