Μαστίχα: Εκτοξεύεται η ζήτηση για τον λευκό θησαυρό της Χίου

Ιδιαίτερη δυναμική καταγράφει ο θησαυρός της Χίου, η μοναδική μαστίχα, που εκκρίνεται σε σχήμα δακρύων από τον κορμό και τα μεγάλα κλαδιά του μαστιχόδενδρου. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα προϊόν θρύλος συνυφασμένο με παραδόσεις αλλά και με μοναδικές ευεργετικές και θεραπευτικές ιδιότητες.

Η ζήτηση υπερβαίνει την παραγωγή, καθώς είναι ένα από τα ελληνικά προϊόντα που αναγνωρίζεται διεθνώς. Μάλιστα, το 80% της παραγωγής μαστίχας ταξιδεύει στις ΗΠΑ, στη Νότια Κορέα αλλά και στη Σαουδική Αραβία.

Αγροτικά προϊόντα: Κληρονομιά τα ΠΟΠ και ΠΓΕ – Ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο

Ανοδική η πορεία και στην παραγωγή

Χρόνο με το χρόνο η παραγωγή της μαστίχας αυξάνεται. Όπως λέει στον ΟΤ ο πρόεδρος της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου κ. Γιώργος Τούμπος, η σοδειά του 2020 ήταν στους 215 τόνους, το 2021 έφτασε τους 213 ενώ φέτος λόγω μίας βροχόπτωσης τον Αύγουστο, την περίοδο της συγκομιδής, η παραγωγή αναμένεται να φτάσει τους 200 τόνους.

«Τα τελευταία 30 χρόνια οι παραγωγές μας ήταν από 90 έως 150 τόνους. Όμως, τα τελευταία χρόνια η φήμη του προϊόντος στις διεθνείς αγορές και η εκτόξευση της ζήτησης οδήγησε στην αύξηση των τιμών», τονίζει ο κ. Τούμπος.

Οι νέες φυτεύσεις

Έτσι, πολλοί νέοι παραγωγοί αλλά και υφιστάμενοι μαστιχοπαραγωγοί στράφηκαν σε νέες φυτεύσεις δέντρων, μπήκαν πιο οργανωμένα στο χωράφι και εκμεταλλεύτηκαν χρηματοδοτικά εργαλεία του ΠΑΑ όπως το πρόγραμμα των νέων αγροτών και τα σχέδια βελτίωσης.

Πλέον, ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού της Χίου ασχολείται αποκλειστικά με την μαστιχοκαλλιέργεια, ενώ γεωργικές εκμεταλλεύσεις που είχαν αφεθεί την δεκαετία του ’60 «αυτή την στιγμή αναβιώνουν και σιγά σιγά μπαίνουν και αυτές στην παραγωγή, ενώ οι παραγωγοί απολαμβάνουν ένα καλό εισόδημα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μία παραγωγή των 150 τόνων να φτάσει τους 215 τόνους και εκτιμούμε και ελπίζουμε ότι την επόμενη 5ετία η παραγωγή να φτάσει τους 250 με 280 τόνους».

Αυξημένες τιμές

Το νησί έχει αυτή τη στιγμή 1.200.000 δέντρα και το αξιοσημείωτο είναι πως το κάθε δέντρο παράγει γύρω στα 200 -250 γραμμάρια μαστίχα. Ποσότητα δηλαδή μικρή, αλλά όπως αποδεικνύεται, ιδιαίτερα κερδοφόρα για τον παραγωγό.

Την τελευταία 5ετία την ίδια δυναμική με την παραγωγή καταγράφει και η τιμή της μαστίχας.

Η μέση τιμή που δόθηκε από την Ένωση στους μαστιχοπαραγωγούς, μαζί με το πλεόνασμα έφτασε τα 87 ευρώ/κιλό, ενώ όπως εκτιμά ο πρόεδρος, η τιμή αυτή αναμένεται να αυξηθεί.

Τα μυστικά του μαστιχόδεντρου

Το μικροκλίμα, ο ευγονισμός και το εμπορικό δαιμόνιο, συνδυάστηκαν ώστε να ταυτιστεί τελικά η μαστίχα με τη νότια Χίο. Το παράδοξο ότι ενώ σχίνοι υπάρχουν σε όλη τη Μεσόγειο, μόνο στη νότια Χίο καλλιεργούνται συστηματικά και παράγουν μαστίχα που πιθανόν να οφείλεται στα τρία παραπάνω μυστικά.

Το μαστιχόδενδρο ή σχίνος, είναι θάμνος αειθαλής ύψους 2-3 μέτρων που αναπτύσσεται αργά και παίρνει την πλήρη ανάπτυξή του μετά από 40-50 χρόνια φτάνοντας μέχρι και τα 5 μέτρα στα ηλικιωμένα φυτά.

Ζει πάνω από 100 χρόνια και η παραγωγή της μαστίχας δεν είναι δυνατή παρά μόνο μετά τον πέμπτο ή έκτο χρόνο φύτευσης του. Η απόδοση του φτάνει στο μέγιστο μετά τον δέκατο πέμπτο χρόνο. Από τα 70 χρόνια και μετά η απόδοση του πέφτει σημαντικά. Η μέση ετήσια απόδοση ανά δένδρο είναι 150-180 γραμμάρια μαστίχας ενώ υπάρχουν και σπάνιες περιπτώσεις δένδρων που παράγουν δύο κιλά αλλά και δένδρα που βγάζουν μόνο 10 γραμμάρια. Καλλιεργούνται κυρίως οι αρσενικοί, επειδή είναι πιο παραγωγικοί. Στην αποδοτικότητα σημαντικό ρόλο παίζουν οι καλλιεργητικές φροντίδες και το έδαφος.

Νέες φυτείες προέρχονται από κλαδιά παλιών δένδρων (μοσχεύματα) και οι παλιές ανανεώνονται με καταβολάδες ή παραφυάδες. Κόβουν μόσχευμα από φυτό αποδεδειγμένα καλό και το τοποθετούν στο χώμα, αφήνοντας έξω μόνο μερικά φύλλα στην κορυφή. Αν τα μοσχεύματα «πιάσουν», μετά δεν χρειάζονται πλέον ιδιαίτερες καλλιεργητικές φροντίδες.