Οι εκλογές με τα «μάτια των ξένων» – Από το Varoufakis effect το 2015 έως τα Τέμπη

Οσοι ξένοι διπλωμάτες βρέθηκαν να υπηρετούν σε πρεσβείες στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 2015 έχουν να διηγούνται απίστευτες ιστορίες για τον καταιγισμό ενημερώσεων που παρείχαν στα υπουργεία Εξωτερικών των χωρών τους τόσο προεκλογικά όσο κυρίως μετεκλογικά. Βλέπετε, το Varoufakis effect εκείνης της εποχής είχε προκαλέσει ίλιγγο σε όλες τις κυβερνήσεις της ζώνης του ευρώ, που προσπαθούσαν να δουν πώς θα συνεχιζόταν το ελληνικό πρόγραμμα χωρίς να συμβεί κάποιο ατύχημα.

Τι αποτυπώνουν οι δημοσκοπήσεις

Μπορεί το 2023 να μην είναι 2015, ωστόσο όπως και τότε έτσι και σήμερα οι διπλωμάτες που υπηρετούν στην Ελλάδα παρακολουθούν με ενδιαφέρον το πολιτικό σκηνικό μη μπορώντας να κάνουν προβλέψεις για το πώς ακριβώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στην πρώτη κάλπη της απλής αναλογικής. Κάποιες εκ των εύρωστων πρεσβειών τρέχουν και έρευνες γνώμης για να αποτυπώνουν με ασφάλεια τον παλμό της κοινής γνώμης.

Διεθνείς οίκοι: Δημοσκοπήσεις και Τέμπη στο μικροσκόπιο των αναλύσεων για τις εθνικές εκλογές

Η αναφορά που… ενόχλησε το 2019

Η αλήθεια είναι ότι η πλειονότητα των ξένων πρεσβειών είχε αρκετή δουλειά κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του 2019. Εκτιμούσαν βεβαίως ότι την εκλογική αναμέτρηση θα την κέρδιζε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η ΝΔ, πλην όμως δεν γνώριζαν τη διαφορά. Παρά ταύτα ένας press attaché, εύρωστης πρεσβείας από αυτές που σφόδρα ενδιαφέρονται για τα ελληνικά πολιτικά δρώμενα, τηλεγράφησε στο υπουργείο Εξωτερικών της χώρας του μόλις άρχιζε ο προεκλογικός αγώνας ότι η διαφορά ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν περισσότερο από… τρεις ποσοστιαίες μονάδες. Και συμπλήρωνε ότι «δεν είναι παράξενο εάν αυτή η διαφορά καλυφθεί έως τις εκλογές». Επεσε βεβαίως έξω πανηγυρικά, αλλά η χώρα του νόμιζε ότι η διαφορά των τριών μονάδων θα είχε καλυφθεί. Η αναφορά αυτή του ακολούθου Τύπου σφόδρα ενόχλησε τα κόμματα το 2019.

Η αμερικανική «πρόβλεψη» το 1993

Ξένες διπλωματικές αντιπροσωπείες αλλά και υπουργοί Εξωτερικών υπερδυνάμεων είχαν άραγε ποτέ ανάμειξη σε ελληνικές βουλευτικές εκλογές και σε ποιον βαθμό; Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών δεν γνωρίζει εάν συνέβη κάτι τέτοιο. Συνομιλώντας όμως με έλληνες διπλωμάτες, δήλωσαν ότι στα ρεπόρτ τους για τις εκλογές οι πρεσβείες αναφέρουν συχνά δημοσκοπήσεις, τις ίδιες ωστόσο που πραγματοποιούν τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα με διάφορες εταιρείες δημοσκοπήσεων. Υπήρξε όμως «ξένος δάκτυλος» έως τώρα σε ελληνικές βουλευτικές εκλογές;

Μία εμφανέστατη ανάμειξη και μάλιστα αμερικανική συνέβη την άνοιξη του 1993 και προκάλεσε χαμό στην Ελλάδα. Ηταν όταν ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Γουόρεν Κρίστοφερ σε μία αποστροφή των δηλώσεών του κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψής του στην Ελλάδα, ξεστόμισε στους εμβρόντητους δημοσιογράφους τη μαγική φράση «τον Οκτώβριο που θα γίνουν οι εκλογές στην Ελλάδα…». Ηταν (ή μάλλον συνέχιζε να είναι) η εποχή του έντονου αντιαμερικανισμού στην χώρα μας και καθετί προερχόμενο από τις ΗΠΑ φάνταζε ανθελληνικό και εκ του πονηρού. Εκείνη την ημέρα όταν ο Γουόρεν Κρίστοφερ επρόκειτο να συναντήσει τον έλληνα ομόλογό του επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις. Εως ότου να εξηγήσει ο άνθρωπος ότι επρόκειτο για λάθος διατύπωση και μέχρι να πειστούν γι’ αυτό οι δύσπιστοι Ελληνες, ο Κρίστοφερ… επιβεβαιώθηκε. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έπεσε και έγιναν εκλογές τον Οκτώβριο (αντί για τον επόμενο Απρίλιο), όπως προφήτευσε ο Αμερικανός. Η ρετσινιά όμως είχε μείνει: o Kρίστοφερ προανήγγειλε τις ελληνικές εκλογές!

Ωστόσο στο υπουργείο Εξωτερικών συνέβη και ένα άλλο περίεργο επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου. Οταν ο στρατηγός Ρότζερς του ΝΑΤΟ επρόκειτο να επισκεφθεί το υπουργείο Εξωτερικών συνέβη το εξής: τον αμερικανό στρατηγό συνόδευαν ένστολοι αμερικανοί πεζοναύτες, δύο εξ αυτών είχαν σκυλιά και μύριζαν εάν υπήρχαν στον χώρο εκρηκτικά. Ηταν η εποχή που οι σχέσεις ΗΠΑ – Λιβύης βρίσκονταν στο χειρότερο σημείο τους. Οταν οι πεζοναύτες πλησίασαν την κεντρική είσοδο του υπουργείου τα σκυλιά άρχισαν να γαβγίζουν. Ο διπλωμάτης που βγήκε στην είσοδο για να υποδεχθεί τον στρατηγό, για να διασκεδάσει τις εντυπώσεις (και τον φόβο) από το δυνατό γάβγισμα των σκυλιών ρώτησε τον δίμετρο πεζοναύτη τι τα ταΐζει. Ο πεζοναύτης κοίταξε προς το μέρος των δημοσιογράφων και είπε «Λίβυους», με αποτέλεσμα να υπάρξει πάλι μπαράζ διαμαρτυριών ότι οι Αμερικανοί αναμειγνύονται και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο στις σχέσεις Ελλάδας και Λιβύης.

Οι «πληροφορίες» για ρωσική ανάμειξη

Ωστόσο ανάμειξη ξένων πρεσβειών για αλλοίωση εκλογικού αποτελέσματος στην Ελλάδα εμφανώς δεν υπήρξε. Μόνον επισημάνσεις προφανώς, ίσως για να πάρουμε τα κατάλληλα μέτρα. Ηταν άλλωστε νωπή η παρέμβαση των Ρώσων στις αμερικανικές εκλογές (με τον Τραμπ) και ο τότε πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ βγαίνει ξαφνικά στον AΝΤ1 δηλώνοντας ότι φοβάται ενδεχόμενη ανάμειξη της Ρωσίας στις επερχόμενες ελληνικές εκλογές, ξεκαθαρίζοντας πάντως ότι δεν έχει στοιχεία που να αποδεικνύουν κάτι τέτοιο. Στα ελληνικά ΜΜΕ διαδόθηκε η είδηση πως ο Πάιατ έχει αποδείξεις για τη ρωσική ανάμειξη, με αποτέλεσμα η αμερικανική πρεσβεία και ο ίδιος ο Πάιατ να τοποθετηθούν και να τονίσουν πως μεταφέρθηκαν λάθος τα όσα είπε.

Περίπτωση Παρέμβασης

Τα Σκόπια με αντάλλαγμα τις συντάξεις

Υπήρξε σαφέστατη και ίσως προκλητικότατη περίπτωση παρέμβασης (και ξεκάθαρη όσον αφορά τα κίνητρά της) στα εκλογικά πράγματα της χώρας σε μια άλλη υπόθεση. Στα ελληνικά ΜΜΕ γράφτηκε χωρίς ποτέ να διαψευσθεί ότι η Γερμανία ευχαρίστως θα μας εξασφάλιζε παράταση έξι μηνών στην ημερομηνία περικοπής των συντάξεων που προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου, αν η κυβέρνηση υπέγραφε εγκαίρως τη συμφωνία για το όνομα των Σκοπίων. Επρόκειτο για καραμπινάτη παρέμβαση στην εκλογική διαδικασία. Ουδείς τότε είπε το παραμικρό, ούτε η γερμανική πρεσβεία.

Αλλά ο Αλ. Τσίπρας δεν θα ήθελε με τίποτε να πάει στις εκλογές έχοντας κόψει για μία ακόμη φορά τις συντάξεις. «Δεν είμαστε αφελείς να πάμε με αυτό το βάρος στις εκλογές» είχε δηλώσει ο κυβερνητικός εταίρος του, Πάνος Καμμένος. Ομως με την παράταση που τους έδινε το Βερολίνο θα μπορούσαν να πάνε σε εκλογές τον Μάιο, αντί του Σεπτεμβρίου του 2019, χωρίς να έχουν βάψει κι άλλο τα χέρια τους με το «αίμα» των συνταξιούχων.

Ερωτήματα για την υπόθεση κατασκοπείας

Για την ιστορία υπάρχει και το προξενείο της Κομοτηνής. Η φιλοτουρκική δράση ενός εκ των 16 μετακλητών εκπαιδευτικών που έχει τοποθετηθεί στο «Τζαλάλ Μπαγιάρ» απασχολούσε έντονα τις ελληνικές αρχές με την προώθηση των στόχων της Αγκυρας για τη δημιουργία ενός δικτύου εντός της μειονότητας, με σχέσεις με το ΑΚΡ και με στενές επαφές με ακραίες οργανώσεις.

Μεσούσης της παρούσας προεκλογικής περιόδου έσκασε και υπόθεση κατασκοπείας τύπου «Κόκκινο Σπουργίτη». Ουδείς γνωρίζει από πού ελάμβανε οδηγίες και σε ποια υπηρεσία στη Μόσχα έστελνε τις πληροφορίες της η ρωσίδα κατάσκοπος Ιρίνα Αλεξάντροβνα-Σμίρεβα, που δρούσε για χρόνια στην Ελλάδα με το «κλεμμένο» όνομα «Μαρία Τσάλλα». Οπως και να έχει το πράγμα, μια υπόθεση κατασκοπείας μια ανάσα πριν από τις εκλογές ποτέ δεν πρέπει κανείς να την αφήνει να περνά απαρατήρητη…

Εντυπη έκδοση το ΒΗΜΑ