Καλλιεργώντας καφέ αντί για κόκα

Ο Γιόχαν Τζάρι Λεντέζμα Αουσέχα είναι, όπως λέει, «υπερήφανος βιοκαλλιεργητής». Ο 33χρονος καλλιεργεί στη φάρμα του «Λα Κολμένα» καφέ, στην περιοχή Κάουσα, στη νοτιοδυτική Κολομβία. Ανήκει σε έναν συνεταιρισμό καφέ στην περιοχή, που ειδικεύεται στη βιολογική γεωργία σε οικογενειακή βάση. «Αισθανόμαστε την κλιματική αλλαγή με πολλούς τρόπους», τονίζει. Τον χειμώνα το έδαφος είναι πολύ υγρό και το καλοκαίρι δεν υπάρχει νερό. Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι αλλάζουν οι συνήθεις εποχές και για τους αγρότες είναι πολύ πιο δύσκολο να εκτιμήσουν πότε ξεκινά ποιο βήμα εργασίας. «Η συγκομιδή μας τα τελευταία χρόνια μειώθηκε κατά 50 ή 60%», λέει.

Η κλιματική αλλαγή προκαλεί προβλήματα στην καλλιέργεια του καφέ, όπως πιστοποιεί και σχετική μελέτη του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών της Ζυρίχης. Σύμφωνα με την έκθεση, εκτιμάται ότι η καλλιέργεια καφέ μπορεί να μειωθεί κατά 54 έως 60 % έως το 2050 λόγω της υγρασίας ή της ξηρασίας στα χωράφια.

Δεν είναι μόνο το κλίμα, αλλά και τα καρτέλ …

Η κλιματική κρίση δεν είναι η μόνη πρόκληση για τους καλλιεργητές καφέ στην Κάουσα. Η περιοχή έχει πληγεί σε μεγάλο βαθμό από τις ένοπλες συγκρούσεις καθώς και από τη διακίνηση ναρκωτικών. Από το 2016 υπάρχει στην Κολομβία μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης και της μεγαλύτερης ομάδας ανταρτών FARC. Για τους αγρότες η περιοχή δεν έγινε όμως πιο ασφαλής από τότε.

Όταν οι αντάρτες FARC πολεμούσαν, τουλάχιστον τα μέτωπα ήταν σαφή στα περισσότερα σημεία. Οι άνθρωποι ήξεραν ποιος ήλεγχε ποια περιοχή. Μετά την ειρηνευτική συμφωνία υπάρχει ένα κενό εξουσίας σε ορισμένα σημεία. Κάποιες φορές τα κενά αυτά γεμίζουν οι παραστρατιωτικές ομάδες.

Η κοκαΐνη καλλιεργείται επίσης στην περιοχή της Κάουσας, λέει η Ρενέ Αουσέσα Σο, από τον συνεταιρισμό καφέ με την επωνυμία Κοσούρκα. «Κάποιες από τις οικογένειές μας συνήθιζαν επίσης να καλλιεργούν κόκα», λέει. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι αγρότες είναι στο έλεος των καρτέλ ναρκωτικών και της τυραννίας τους. Ο συνεταιρισμος στην περιοχή θέλει να δείξει στους αγρότες ότι υπάρχουν εναλλακτικές καλλιέργειες.

Μειωμένη η ζήτηση κόκας

«Έχουμε ήδη καταφέρει να αντικαταστήσουμε 550.000 φυτά κόκας με καφέ και άλλα είδη, λέει η Ρενέ Αουσέσα Σο. Σε αυτό βοηθάει και η αγορά. Η ζήτηση για κόκα είναι μειωμένη. Ένας από τους λόγους είναι ότι τα συνθετικά ναρκωτικά είναι συχνά ευκολότερα στην παρασκευή τους και στη διακίνησή τους στο εμπόριο. Η μειωμένη ζήτηση μειώνει και την τιμή της κόκας τόσο πολύ, που η καλλιέργεια του καφέ είναι συχνά πιο επικερδής.

Στην Κολομβία βρίσκεται στην εξουσία, για πρώτη φορά από τον περασμένο Αύγουστο, αριστερός πρόεδρος. Είναι ο πρώην αντάρτης Γκουστάβο Πέτρο.Η κλιματική κρίση και οι ένοπλες συγκρούσεις είναι τα δύο θέματα που έχει θέσει σε απόλυτη προτεραιότητα. Για να μετριάσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θέλει να μειώσει την αποψίλωση των δασών στην Κολομβία και να προωθήσει την ενεργειακή μετάβαση. Για το λόγο αυτό γίνονται συνομιλίες με διάφορες ένοπλες ομάδες. Τα συμφέροντα άλλωστε δεν είναι ιδεολογικής, αλλά οικονομικής φύσης.

Ο συνεταιρισμός θέλει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής μέσα από τη συλλογική δουλειά και την εκπαίδευση. Οι αγρότες πρέπει να μάθουν για τις συνέπειες των μονοκαλλιεργειών ή της χημικής λίπανσης. Ιδέες, αλλά και διάθεση υπάρχουν για απεξάρτηση από την καλλιέργεια κόκας.

Πηγή: Deutsche Welle/Λίζα Κούνερ (DPA)/Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου