ΙΕΝΕ: Πώς οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι υπονομεύουν την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο

Εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου από την πίσω πόρτα… κάνουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Και αυτή είναι το LNG, το οποίο μετά το ξέσπασμα του πολέμου φτάνει σωρηδόν στις αγορές της Γηραιάς Ηπείρου, με την τάση αυτή να προκαλεί πονοκέφαλο στις Βρυξέλλες.

Αποκαλυπτική αυτής της πρακτικής είναι ανάλυση του ΙΕΝΕ, η οποία επικαλείται ενεργειακούς αναλύτες και δημοσιεύματα διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων.

Oλλανδία: Προς τερματισμό των εισαγωγών LNG από τη Ρωσία

Η αύξηση εισαγωγών ρωσικού LNG

Σύμφωνα με το ΙΕΝΕ «καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να εξασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια, αλλά και να απεξαρτηθεί πλήρως από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, στρέφεται αποφασιστικά σε περισσότερες προμήθειες LNG. Σε αυτή την κατεύθυνση, επιβλήθηκαν κυρώσεις στις θαλάσσιες εισαγωγές πετρελαίου καθώς και στις εισαγωγές άνθρακα από την Ρωσία, ενώ παράλληλα επήλθε δραστική μείωση των ροών φυσικού αερίου την περασμένη χρονιά», περιγράφει και συνεχίζει: «Την ίδια στιγμή, όμως, τα κράτη μέλη αύξησαν τις συνολικές εισαγωγές τους σε ρωσικό LNG, υπονομεύοντας εκ των πραγμάτων το στόχο για πλήρη απεξάρτηση έως το 2027».

Οι χώρες

Ειδικότερα, όπως εκτιμούν ενεργειακοί αναλυτές, σχεδόν οι μισές εξαγωγές ρωσικού LNG τους πρώτους 10 μήνες από την έναρξη του πολέμου, κατευθύνθηκαν προς την Ευρώπη, αντιστοιχώντας σε έσοδα περίπου 14 δισ. δολ. Επιπλέον, σύμφωνα με Ευρωπαίους αναλυτές, οι εισαγωγές αυξήθηκαν σε 22 bcm το 2022, ενώ το 2021 ήταν 16 bcm. Πρόκειται για πολύ μικρότερους όγκους σε σχέση με τα 155 bcm που εισήγαγε η Ευρώπη ετησίως από τη Ρωσία, ωστόσο σε αρκετές χώρες παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Για παράδειγμα, το Βέλγιο και η Ισπανία σχεδόν διπλασίασαν τις εισαγωγές τους. Παρά τις προσπάθειες να τερματιστεί η εξάρτηση της Γηραιάς Ηπείρου, η αυξημένη αβεβαιότητα και ο κίνδυνος νέας ανόδου των τιμών, επιδρούν ανασταλτικά στην λήψη αποφάσεων για τον τρόπο που αυτό θα επιτευχθεί. Πρόσφατα η Επίτροπος ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, κάλεσε τα κράτη μέλη να σταματήσουν την εισαγωγή ρωσικού LNG, χαρακτηρίζοντας την αύξηση των εισαγωγών δυσφήμιση για την ΕΕ.

Κυρώσεις στο ρωσικό LNG

Η ανάλυση του ΙΕΝΕ αναφέρει και τις προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι των Βρυξελλών για κυρώσεις στο ρωσικό LNG.

Όπως σχολίασε η Ισπανίδα υπουργός Ενέργειας, Τερέσα Ριμπέρα, δεν θα πρέπει να υπογραφούν νέα συμβόλαια από τις ευρωπαϊκές εταιρείες, αλλά μια διακοπή των υφιστάμενων συμβολαίων θα μπορούσε να επιφέρει πρόστιμα. «Νομίζω ότι πρέπει να συζητήσουμε ένα πακέτο κυρώσεων, διαφορετικά η κατάσταση δεν έχει λογική», υπογράμμισε.

Μάλιστα κάποια κράτη μέλη κατέθεσαν σχετική πρόταση για την νομοθέτηση μέτρων που θα απαγορεύουν στη Ρωσία να δεσμεύει χώρο σε υποδομές LNG στην Ευρώπη, κάτι που αναμένεται να συζητηθεί στο Ευρωκοινοβούλιο.

Δίκοπο μαχαίρι

Ωστόσο, αξιωματούχοι εκτιμούν ότι είναι δύσκολο τα κράτη μέλη να καταλήξουν σε συμφωνία. Παράλληλα, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, η απαγόρευση των εισαγωγών είναι «δίκοπο μαχαίρι». Αυτό γιατί θα μπορούσε να ανεβάσει τις ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου, χωρίς απαραίτητα να μειώσει τα έσοδα της Ρωσίας, καθώς οι εξαγωγές της μπορούν εύκολα να ανακατευθυνθούν σε αγορές της Ασίας, οι οποίες δεν έχουν επιβάλλει κυρώσεις.

Η ανησυχία

Πάντως στην ανάλυση του το ΙΕΝΕ περιγράφει και τις ανησυχίες της αγοράς για τον επόμενο χειμών.

Το Ινστιτούτο επικαλείται το πρακτορείο Bloomberg, το οποίο αναφέρει ότι «η αγορά φυσικού αερίου της Ευρώπης δείχνει σημάδια εντεινόμενης ανησυχίας για τα αποθέματα του επερχόμενου χειμώνα, μολονότι η άμεση διαταραχή έχει ξεκάθαρα υποχωρήσει.

Ειδικότερα, την ώρα που τα βραχυπρόθεσμα συμβόλαια παραμένουν χαμηλά, ενώ ο καιρός γίνεται ολοένα και θερμότερος, τα συμβόλαια Δεκεμβρίου – τα πλέον ακριβά για το υπόλοιπο του έτους – έχουν σημειώσει άνοδο 9% τις τελευταίες εβδομάδες. Το γεγονός δείχνει την ανησυχία για τον δεύτερο χειμώνα της Ευρώπης χωρίς φυσιολογικές ροές από τον πάλαι ποτέ μεγαλύτερο προμηθευτή της, τη Ρωσία. Τα υψηλά αποθέματα και η χαμηλή ζήτηση κρατούν χαμηλά τις τιμές προσώρας»

Η πιθανή ανάκαμψη

Ωστόσο, οι traders παρακολουθούν από κοντά μια πιθανή «ανάκαμψη» στις ανταγωνιστικές της Ευρώπης ασιατικές αγορές, καθώς και την πιθανότητα μεγαλύτερης χρήσης του καυσίμου για την παραγωγή ενέργειας ή για την τροφοδοσία εργοστασίων. Οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη να αναμένεται να αυξηθούν το επόμενο διάστημα, μολονότι ο Απρίλιος ξεκίνησε με αρκετά «δροσερούς» τόνους. Η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ αναμένεται να κερδίσει πόντους σε διάφορα σημεία της ηπείρου, με τη μετεωρολογική υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου να έχει εκδώσει προειδοποίηση για ισχυρούς ανέμους αυτή την εβδομάδα. Μολονότι οι συγκεκριμένοι παράγοντες πιθανόν να μειώσουν περαιτέρω τη ζήτηση για φυσικό αέριο, η γαλλική πυρηνική παραγωγή παραμένει άδηλη εν μέσω διευρυμένων εργασιών συντήρησης, αλλά και διακοπών λόγω απεργιακών δράσεων.

Ο ανεφοδιασμός των αποθηκών

Το ΙΕΝΕ περιγράφει και τις εκτιμήσεις αναλυτών για τον ανεφοδιασμό των αποθηκευτικών χώρων της Ευρώπης: « Αναλυτές της Morgan Stanley αναφέρουν ότι η χρήση του καυσίμου από σημαντικές ευρωπαϊκές οικονομίες παραμένει κάτω του μέσου όρου των προηγούμενων πέντε ετών, ακόμη και σε προσαρμοσμένη βάση για τον ηπιότερο φετινό καιρό».

Το γεγονός αυτό ενισχύει την προοπτική η Ευρώπη να γεμίσει εκ νέου τους αποθηκευτικούς της χώρους αρκετά πριν αρχίσει η επόμενη περίοδος θέρμανσης. «Εάν η ζήτηση παραμείνει ευρέως τόσο χαμηλή όσο είναι το τελευταίο διάστημα – και οι εισαγωγές LNG παραμείνουν στα τρέχοντα επίπεδα, τότε οι αποθηκευτικοί χώροι θα είναι γεμάτοι στο 100% έως το τέλος Αυγούστου», σύμφωνα με τους αναλυτές της Morgan Stanley. Μια σημαντική ανάκαμψη των αγορών LNG από την Κίνα – η οποία παρακολουθείται στενά μετά την άρση των περιορισμών στη χώρα για την Covid-19 – δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί.

Μάλιστα, το α’ τρίμηνο του 2023, η χώρα επανεξήγαγε ποσότητες-ρεκόρ του καυσίμου, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg. Οι traders, ωστόσο, παραμένουν ανήσυχοι για το τι θα συμβεί με την παγκόσμια ζήτηση προς το τέλος του έτους και στις αρχές του 2024. «Η αγορά είναι διχασμένη μεταξύ των bearish θεμελιωδών στοιχείων στις spot τιμές και των ανησυχιών», ανέφεραν πρόσφατα αναλυτές της Engie.