Βρετανία: Το δίλημμα για την ανάπτυξη και η ενοποίηση των συνταξιοδοτικών ταμείων

Η οικονομία της Βρετανίας ζητά απεγνωσμένα αέρα, έχοντας εξαντλήσει το οξυγόνο των ιδιωτικών επενδύσεων. Οι πολιτικοί και οι επενδυτές πιστεύουν ότι η ενοποίηση των συνταξιοδοτικών ταμείων της χώρας θα έδινε νέα πνοή στις μετοχές, τις νεοφυείς επιχειρήσεις και τις υποδομές της. Όμως, ενώ τα μεγαλύτερα ταμεία μπορεί να είναι καλά νέα για τους συνταξιούχους, δεν λύνουν την ευρύτερη οικονομική δυσπραγία του Ηνωμένου Βασιλείου.

Οι μακροπρόθεσμες προοπτικές για την οικονομία της Βρετανίας είναι μια θλιβερή ιστορία. Όπως συμβαίνει με όλες τις τρομακτικές ιστορίες, υπάρχει ανάγκη τόσο για έναν κακό όσο και για έναν σωτήρα. Ορισμένοι αναλυτές, βέβαια, πιστεύουν ότι ο καλός και ο κακός είναι το ένα και το αυτό: το συνταξιοδοτικό σύστημα των 2,2 τρισεκατομμυρίων λιρών της χώρας. Ο πρώην πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ και ο πρώην ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος Ουίλιαμ Χέιγκ πιστεύουν ότι η σταθερή υποχώρηση των συνταξιοδοτικών ταμείων από τα εγχώρια περιουσιακά στοιχεία τις τελευταίες δεκαετίες προκάλεσε την έλλειψη επενδύσεων που περιορίζουν την ανάπτυξη. Για να το αντιστρέψει αυτό, ο Μάικλ Τόρι, ιδρυτής της επενδυτικής τράπεζας Ondra Partners, υποστηρίζει ότι τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία της Βρετανίας (πάνω από 33.000) θα πρέπει να συγχωνευθούν σε λιγότερες, μεγαλύτερες οντότητες.

Αρνητικό «σήμα» από τον πληθωρισμό στη Βρετανία – Πάνω από 10% τον Μάρτιο

ΗΠΑ και Γαλλία έχουν «προσπεράσει» προ πολλού

Η οικονομική διάγνωση είναι σωστή. Η Τράπεζα της Αγγλίας αναμένει ότι η ετήσια αύξηση του ΑΕΠ θα είναι κατά μέσο όρο μόλις 1% μακροπρόθεσμα, περίπου το ήμισυ του ρυθμού τη δεκαετία πριν από την πανδημία. Η έλλειψη ιδιωτικών επενδύσεων είναι βασικός λόγος. Το 2021, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, ένας δείκτης των επενδύσεων, αντιπροσώπευε το 17% του ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου, σε σύγκριση με 24% στη Γαλλία και 21% στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Για να φτάσει στο μέσο επίπεδο των άλλων χωρών της G7, η Βρετανία θα χρειαζόταν επιπλέον 115 δισεκατομμύρια λίρες ετήσιες επενδύσεις.

Εν τω μεταξύ, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα συνταξιοδοτικά ταμεία του Ηνωμένου Βασιλείου, που τρέχουν προγράμματα που χρηματοδοτούνται από εταιρείες, υποσχόμενα συγκεκριμένη πληρωμή κατά τη συνταξιοδότηση, έχουν απομακρυνθεί από την επενδυτική αγορά της χώρας. Το 2000, αυτά τα αμοιβαία κεφάλαια, τα οποία διαχειρίζονται συλλογικά περίπου 1,6 τρισεκατομμύρια λίρες, επένδυσαν περίπου το 50% του ενεργητικού τους στο χρηματιστήριο της Βρετανίας. Το 2022, μόνο το 2,5% πήγε σε μετοχές του Ηνωμένου Βασιλείου, σύμφωνα με το Ταμείο Προστασίας Συντάξεων. Αντίθετα, οι κατανομές ομολόγων αυξήθηκαν από 23% σε 72% την ίδια περίοδο.

Ενοποίηση

Ο Μπλερ, ο Χέιγκ και ο Τόρι θέλουν να το αλλάξουν, ενοποιώντας τα 5.130 προγράμματα καθορισμένων παροχών σε 100 πολύ μεγαλύτερα κεφάλαια και συνδυάζοντας τα 27.000 προγράμματα καθορισμένων εισφορών – Projects που χρηματοδοτούνται κυρίως από τους εργαζόμενους – σε ένα μικρό σύνολο «master trusts». Για να ενθαρρύνουν τις συγχωνεύσεις και να τονώσουν τις επενδύσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, προτείνουν φορολογικά κίνητρα. Μόνο τα μέλη ταμείων με πάνω από 25 δισεκατομμύρια λίρες υπό διαχείριση που επενδύουν τουλάχιστον το 25% του ενεργητικού τους στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούν να διατηρήσουν την τρέχουσα απαλλαγή από τον φόρο υπεραξίας στο πρώτο 25% των συντάξεών τους.

Οι προτάσεις συνεπάγονται επίσης τη δημιουργία ενός συνταξιοδοτικού ταμείου 100 δισεκατομμυρίων λιρών, σύμφωνα με το πρότυπο του Canada Pension Plan Investment Board (CPPIB), ενός συνταξιοδοτικού «γίγαντα» με περιουσιακά στοιχεία 536 δισεκατομμυρίων δολαρίων υπό διαχείριση. Η νέα οντότητα θα πρέπει επίσης να επενδύσει εγχώρια το ένα τέταρτο των περιουσιακών της στοιχείων.

Οι προτάσεις είναι εκτός πραγματικότητας για πολλούς λόγους. Αρχικά, τα προγράμματα καθορισμένων εισφορών επενδύουν σε μετοχές του Ηνωμένου Βασιλείου. Τα κύρια καταπιστεύματα του κλάδου – προγράμματα όπου τα άτομα συνδυάζουν τις συντάξεις τους από διαφορετικούς εργοδότες – κατανέμουν το 70% σε μετοχές για μέλη που απέχουν 20 χρόνια από τη συνταξιοδότηση. Συνολικά, περίπου το 19% των περιουσιακών στοιχείων αυτών των ταμείων είναι σε μετοχές του Ηνωμένου Βασιλείου, σύμφωνα με το Pensions Policy Institute.

Η εμμονή με το μείγμα περιουσιακών στοιχείων των συστημάτων καθορισμένων παροχών, εν τω μεταξύ, φαίνεται περίεργη. Επειδή οι περισσότερες εταιρείες βρήκαν υπερβολικό το κόστος και τους κινδύνους, έχουν ήδη μεταβεί σε προγράμματα καθορισμένων συνεισφορών: μόνο το 10% των προγραμμάτων καθορισμένων παροχών είναι ανοιχτό σε νέα μέλη. Η περσινή άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων σημαίνει ότι τα περιουσιακά στοιχεία των συστημάτων καθορισμένων παροχών υπερτερούν των υποχρεώσεων κατά 160 δισεκατομμύρια λίρες, σύμφωνα με την PwC, μειώνοντας την επιτακτική ανάγκη για γενικά υψηλότερες αποδόσεις των μετοχών. Αλλά το μεγαλύτερο ζήτημα είναι ότι αυτά τα συστήματα θα πρέπει να επιλέγουν περιουσιακά στοιχεία με βάση τις καλύτερες προσαρμοσμένες ως προς τον κίνδυνο αποδόσεις για τους αντισυμβαλλομένους και όχι όπου βρίσκονται.

Το όνειρο με πρότυπο το CPPIB είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Το καναδικό μεγαθήριο δεν έχει εντολή να επενδύσει στο εσωτερικό. Ως αποτέλεσμα, μόνο το 16% των περιουσιακών στοιχείων της βρίσκεται στον Καναδά.

Πώς θα έρθει η τόνωση

Σύμφωνα με το Reuters, υπάρχουν καλύτεροι τρόποι για να τονωθεί η βρετανική ανάπτυξη. Το πρώτο είναι να επιτραπεί στις εταιρείες να αντισταθμίσουν την πλήρη αξία των επενδύσεών τους έναντι του εταιρικού φόρου. Η κυβέρνηση εισήγαγε αυτό το μέτρο στον τελευταίο προϋπολογισμό, αλλά μόνο για τρία χρόνια. Το Γραφείο Προϋπολογισμού (Office for Budget Responsibility), η ανεξάρτητη δημοσιονομική εποπτική αρχή, εκτιμά ότι θα ενισχύσει τις επιχειρηματικές επενδύσεις κατά 3% κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Αλλά αυτό είναι μόνο το ένα δέκατο του επενδυτικού χάσματος μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας, της Γερμανίας και των ΗΠΑ και τα οφέλη θα εξαφανιστούν μόλις λήξει η συγκεκριμένη πολιτική. Η μόνιμη φορολογική απαλλαγή θα μπορούσε να κοστίσει περίπου 11 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως, αλλά θα αύξανε τις επιχειρηματικές επενδύσεις κατά 5% μακροπρόθεσμα, σύμφωνα με το Resolution Foundation.

Η προσέλκυση περισσότερων ξένων επενδύσεων, μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων και επιδοτήσεων που στοχεύουν σε συγκεκριμένους κλάδους, όπως έγινε με τον Νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού των ΗΠΑ, θα βοηθούσε επίσης. Οι ξένοι επενδυτές κατέχουν ήδη το 50% του δείκτη FTSE 100, αλλά έχουν δείξει πολύ λιγότερη όρεξη για επενδύσει σε μικρότερες επιχειρήσεις.

Εάν τα περιουσιακά στοιχεία του Ηνωμένου Βασιλείου μπορούν να φτάσουν τις προσαρμοσμένες στον κίνδυνο αποδόσεις που προσφέρονται από άλλα περιουσιακά στοιχεία, τα συνταξιοδοτικά ταμεία μπορούν να εμπλακούν. Αλλά ο χαρακτηρισμός ως αποδιοπομπαίοι τράγοι ή ως ήρωες στην ιστορία της υποεπένδυσης της Βρετανίας είναι απίθανο να οδηγήσει σε αίσιο τέλος.