Φυσικό αέριο: Σε ιστορικά υψηλά η πληρότητα στις αποθήκες – Οι νέες «απειλές» της Μόσχας

Ο ασυνήθιστα ζεστός χειμώνας, αλλά και το ήπιο φθινόπωρο που προηγήθηκε, επέτρεψε στην Ευρώπη να αντιμετωπίσει με τις μικρότερες απώλειες την ενεργειακή κρίση και να κρατήσει τις  αποθήκες της γεμάτες με φυσικό αέριο σε ιστορικά υψηλά.

Έτσι, φαίνεται ότι κέρδισε επαρκή χρόνο ώστε τώρα να μπορεί να ατενίσει με μεγαλύτερη αισιοδοξία το ενεργειακό της μέλλον, καθώς τα επιμέρους κράτη έχουν προλάβει να κατασκευάσουν νέους τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου, μειώνοντας την εξάρτησή τους από τους ρωσικούς αγωγούς. Επιπλέον, τα γαλλικά πυρηνικά εργοστάσια πρόλαβαν σε αυτό το διάστημα να ολοκληρώσουν τα έργα συντήρησης που τα κρατούσαν εκτός λειτουργίας.

Ανησυχία για το αέριο: Θα ξαναγεμίσει τις αποθήκες της η Ευρώπη;

Ωστόσο, η ανησυχία για τον επόμενο χειμώνα εντείνεται με τη Ρωσία να εργαλειοποιεί για μία ακόμα φορά τον πολύτιμο υδρογονάθρακα .

Η Gazprom, ο κρατικός προμηθευτής φυσικού αερίου της Ρωσίας προειδοποίησε ότι η Ευρώπη κατάφερε να περάσει τον χειμώνα παρά τις περικοπές στις προμήθειες ρωσικού αερίου λόγω των ήπιων θερμοκρασιών, αλλά προειδοποίησε ότι «δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η φύση θα κάνει ξανά ένα τέτοιο δώρο».

Σε ανακοίνωσή της στο Twitter, ανέφερε ότι η ανανέωση των αποθεμάτων για τον επόμενο χειμώνα δεν θα είναι εύκολη, επαναλαμβάνοντας τις κατηγορίες για «αποφάσεις με πολιτικά κίνητρα που στοχεύουν στην παύση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου».

pic.twitter.com/8nCk2TdN8G

— Gazprom (@GazpromEN) April 18, 2023

Υπενθυμίζεται ότι η Ρωσία περιόρισε τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη πέρυσι ως αντίποινα για τις κυρώσεις που της επιβλήθηκαν μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.

Ο αγώνας για την αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου με εισαγωγές από όλο τον κόσμο προκάλεσε μια άνοδο των τιμών και μια μεγάλη κρίση κόστους ζωής που κόστισε στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, η Ευρώπη βγαίνει από αυτόν τον χειμώνα με τις αποθήκες τις κατά το ήμισυ γεμάτες, κοντά στα υψηλά ρεκόρ για τη συγκεκριμένη εποχή του χρόνου.

Οι ροές των ρωσικών αγωγών προς την Ευρώπη ανέρχονται επί του παρόντος κατά μέσο όρο σε περίπου 67 εκατ. κυβικά μέτρα την ημέρα τον Απρίλιο του 2023, σε σύγκριση με περίπου 281 εκατ. κυβικά μέτρα την ημέρα τον Απρίλιο του 2022, σύμφωνα με τον Alex Froley, ανώτερο αναλυτή LNG στην αγορά ειδικών ICIS.

Η πτώση των εξαγωγών έχει βλάψει τα ταμεία της Ρωσίας, με τα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου σύμφωνα με πληροφορίες να είναι 40% έως 50% χαμηλότερα τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο σε σύγκριση με τους ίδιους μήνες του προηγούμενου έτους.

Ο κ. Froley υπογράμμισε μάλιστα, ότι «επειδή οι βιομηχανίες και οι καταναλωτές μείωσαν τη ζήτησή τους λόγω των υψηλών τιμών και ήταν ένας ήπιος χειμώνας , η Ευρώπη έχει πολύ περισσότερο αέριο σε αποθήκευση από ό,τι θα περίμενε κανείς». Ωστόσο, προειδοποίησε ότι ο κρύος καιρός τον επόμενο χειμώνα μπορεί να αυξήσει τη ζήτηση και τις τιμές ξανά.

«Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι παρόλο που οι τιμές έχουν μειωθεί από πέρυσι, εξακολουθούν να είναι περίπου διπλάσιες από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας και θα μπορούσαν να παραμείνουν υψηλές για μερικά χρόνια», πρόσθεσε.

Γεμάτες κατά το ήμισυ οι αποθήκες

Την ανησυχία για τον επόμενο χειμώνα αμβλύνει το γεγονός ότι στο τέλος της χειμερινής περιόδου, οι χώροι αποθήκευσης σε ολόκληρη την ΕΕ είναι γεμάτοι κατά το ήμισυ:

Σύμφωνα με το Aggregated Gas Storage Inventory (AGSI+) το ποσοστό πληρότητας στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου ξεπερνά το 56,6%, καταγράφοντας το υψηλότερο  ποσοστό για τις αρχές Απριλίου τουλάχιστον από το 2011.

Το επίπεδο είναι περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο των προηγούμενων πέντε ετών.

«Οι αποθήκες φυσικού αερίου της ΕΕ είναι περισσότερες από το μισό γεμάτες, πράγμα που σημαίνει ότι ολοκληρώσαμε αυτή τη σεζόν θέρμανσης σε μια άνετη θέση», δήλωσε στους FT η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ Κάντρι Σίμσον, τονίζοντας ότι το μπλοκ έχει πλέον μεγαλύτερο περιθώριο να μειώσει τις εισαγωγές ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου.

«Με την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την περαιτέρω διαφοροποίηση των πηγών, η πλήρης σταδιακή κατάργηση από το ρωσικό LNG θα είναι δυνατή για ορισμένα κράτη μέλη».

Οι εισαγωγές LNG

Οι εισαγωγές LNG της ΕΕ από τη Ρωσία έφτασαν τα 22,1 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα πέρυσι, σημειώνοντας αύξηση 39% σε σχέση με το 2021 και αντιπροσωπεύουν το 16% των συνολικών θαλάσσιων εισαγωγών του έτους, σύμφωνα με στοιχεία της Refinitiv. Αυτή η αύξηση των ρωσικών εισαγωγών συνέβαλε επίσης στην ενίσχυση των αποθεμάτων της ΕΕ.

«Φαίνεται ότι η Ευρώπη θα έχει πάρα πολύ φυσικό αέριο αυτό το καλοκαίρι και όχι το αντίστροφο», δήλωσε η Νατάσα Φίλντινγκ, επικεφαλής της ευρωπαϊκής τιμολόγησης φυσικού αερίου στην Argus Media, μια υπηρεσία δεδομένων του κλάδου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ως στόχο τα επίπεδα αποθήκευσης φυσικού αερίου στο 90% της χωρητικότητας μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου, αλλά η Φίλντινγκ εκτιμά ότι θα μπορούσε να επιτύχει αυτόν τον στόχο μέχρι τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο.

Σε αντίθεση με το πετρέλαιο και τα προϊόντα πετρελαίου, το ρωσικό αέριο δεν υπόκειται σε κυρώσεις. Ως αποτέλεσμα, το ρεκόρ εισαγωγών ρωσικού LNG από την ΕΕ μέχρι σήμερα έχει γεμίσει τα ρωσικά ταμεία με δισεκατομμύρια δολάρια μέσω φόρων στις ρωσικές εταιρείες φυσικού αερίου.

Η Σίμσον μάλιστα, προέτρεψε τις εταιρείες της ΕΕ να σταματήσουν να αγοράζουν ρωσικό LNG. Οι υπουργοί Ενέργειας του μπλοκ συμφώνησαν επίσης τον Μάρτιο να επιτρέψουν στα κράτη μέλη να περιορίσουν προσωρινά τις εισαγωγές φυσικού αερίου τόσο από τη Ρωσία όσο και από τη Λευκορωσία — μια συμφωνία που πρέπει ακόμη να διαπραγματευτεί με το κοινοβούλιο της ΕΕ.

Ωστόσο, οποιεσδήποτε κινήσεις για τον περιορισμό ή την απαγόρευση του ρωσικού LNG θα μπορούσαν να εμποδίσουν τις προσπάθειες πλήρωσης της αποθήκευσης για τον επόμενο χειμώνα.

Πλαφόν και στο LNG

Ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ δήλωσε στους FT ότι ένα ανώτατο όριο τιμής για το ρωσικό LNG – απηχώντας μέτρα που έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ κατά των εξαγωγών πετρελαίου – δεν έχει αποκλειστεί, αλλά αποτελεί ακόμη «μια κύρια συζήτηση».

«Παράλογη» αύξηση των αποθεμάτων

Στην πραγματικότητα, ο χειμώνας ήταν τόσο ήπιος που υπήρξε μια παράλογη αύξηση στην αποθήκευση φυσικού αερίου, επισημαίνει χαρακτηριστικά ο John Kemp του Reuters, τονίζοντας ότι υπάρχει ένας ακόμα παράγοντας που οδήγησε σε αυτήν την «παράλογη αύξηση»: η μείωση της κατανάλωσης βιομηχανικού αερίου. Και ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι βιομηχανικοί καταναλωτές μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση είναι να συρρικνώσουν τις δραστηριότητές τους.

Όπως επισημαίνει το Oilprice.com, αυτή είναι η «σκοτεινή πλευρά» τα καλών νέων που φέρνει η καλοκαιρία, τονίζοντας επίσης ότι μερίδα των αναλυτών φαίνεται να αγνοεί το γεγονός ότι η μείωση κατά 20,1% στην κατανάλωση φυσικού αερίου σε ολόκληρο το μπλοκ προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τις υπέρογκες τιμές του φυσικού αερίου που επιβάρυναν την κατανάλωση.

Βουτιά σε ακόμα υψηλά επίπεδα

Υπάρχει επίσης και το γεγονός ότι, παρόλο που οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν μειωθεί από τις κορυφές του περασμένου καλοκαιριού, δεν πλησιάζουν καθόλου εκεί που ήταν το 2019. Όπως σημείωσε το Politico σε πρόσφατο άρθρο σχετικά με τη ζήτηση και τις τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, κοντά στα 70 ευρώ ανά μεγαβατώρα, οι ευρωπαϊκές τιμές αναφοράς του φυσικού αερίου ήταν περίπου πενταπλάσιες από ό,τι ήταν το 2019.

Και προσθέτει το oilprice.com ότι το πρόβλημα για το οποίο δεν θέλουν να μιλήσουν οι ευρωπαίοι πολιτικοί είναι ότι όσο η ΕΕ βασίζεται στο LNG, αυτές οι τιμές δεν πρόκειται να μειωθούν πολύ για τον πολύ απλό λόγο ότι το LNG δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι τόσο φθηνό όσο το φυσικό αέριο του αγωγού.

Ο άλλος λόγος είναι ότι οι παραδόσεις αερίου μέσω των ρωσικών αγωγών δεν επιστρέφουν σύντομα, ούτε κατά μήκος του Nord Stream 1, και αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να βασίζεται στο LNG τόσο από επιλογή όσο και από ανάγκη .

Προβληματισμός

Αναλυτές της Morgan Stanley επισημαίνουν ότι η χρήση ορυκτών καυσίμων στις βασικές ευρωπαϊκές οικονομίες παραμένει κάτω από το μέσο όρο των τελευταίων πέντε ετών, ακόμη και όταν προσαρμόζεται για τις ήπιες καιρικές συνθήκες. Αυτό δίνει στην Ευρώπη αυξημένες δυνατότητες να καταφέρει να αναπληρώσει τα αποθέματα αερίου της πολύ πριν από την επόμενη περίοδο χαμηλών θερμοκρασιών.

«Εάν η ζήτηση παραμείνει σε γενικές γραμμές τόσο αδύναμη όσο ήταν πρόσφατα και οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου συνεχιστούν στο σημερινό επίπεδο, τότε τα αποθέματα θα φτάσουν σε ποσοστό πλήρωσης 100% μέχρι τα τέλη Αυγούστου», σύμφωνα με τους ερευνητές της Morgan Stanley με επικεφαλής τον Martijn Rats. Η επίσημη περίοδος θέρμανσης της ηπείρου ξεκινά τον Οκτώβριο.

Μια ουσιαστική ανάκαμψη στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από την Κίνα – η οποία παρακολουθείται στενά από όταν ήρε τους περιορισμούς για τον κορωνοϊό – δεν έχει ακόμη παρατηρηθεί. Το Πεκίνο επανεξήγαγε μάλιστα όγκους ρεκόρ υγροποιημένου φυσικού αερίου το πρώτο τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με το Bloomberg.

Παρόλα αυτά, οι έμποροι παραμένουν επιφυλακτικοί για το τι θα συμβεί με την παγκόσμια ζήτηση μέχρι το τέλος του έτους και το 2024.

Οι ανησυχίες για το καλοκαίρι

Επίσης, καθώς οι τιμές χονδρικής στην αγορά TTF πέφτουν, τόσο θα πέφτουν οι τιμές λιανικής όταν καλύψουν τις τιμές χονδρικής – οι λιανικοί προμηθευτές ενέργειας αγοράζουν το αέριό τους στη χονδρική αγορά μήνες νωρίτερα – και ο χειμώνας μπορεί να συνεχιστεί ήπιος. Αλλά αυτό πιθανότατα θα σήμαινε επίσης ένα ξηρό, ζεστό καλοκαίρι. Και αυτό θα αύξανε τη ζήτηση ενέργειας για σκοπούς ψύξης.

Αν και είναι απίθανο να υπερβεί την παραδοσιακή χειμερινή ζήτηση, αυτή η πιθανή νέα καλοκαιρινή ζήτηση ενέργειας θα μπορούσε να καταστήσει το έργο των ευρωπαϊκών χωρών που σπεύδουν να ξαναγεμίσουν τις αποθήκες αερίου τους λίγο πιο δύσκολο, ακόμη και με αέριο που έχει αποθηκευτεί από την προηγούμενη περίοδο θέρμανσης.