Αλ. Βασιλικός (πρόεδρος HOTREC): Βαθύ το αποτύπωμα της πανδημίας στα ξενοδοχεία – Παραμένουν οι κίνδυνοι 

Οι επιπτώσεις της πανδημίας έχουν αφήσει ένα βαθύ αρνητικό αποτύπωμα στον κλάδο της φιλοξενίας, με τη Eurostat να προειδοποιεί για τους κινδύνους αφού οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων στον τομέα αυξήθηκαν 100% το τελευταίο τρίμηνο του 2022. Τα παραπάνω τονίζει σε συνέντευξη του στον ot.gr ο κ. Αλέξανδρος Βασιλικός o πρώτος έλληνας πρόεδρος της HOTREC της φωνής της ευρωπαϊκής βιομηχανίας φιλοξενίας. Η HOTREC (Hotel, Restaurant, Café) είναι η ένωση «ομπρέλα» των ξενοδοχείων, εστιατορίων μπαρ και καφέ και παρόμοιων επιχειρήσεων και εκπροσωπεί  45 εθνικές ενώσεις σε 34 ευρωπαϊκές χώρες. Ο κ. Βασιλικός, πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, μιλά στον ot.gr με την ιδιότητα του προέδρου της HOTREC, για τους στόχους της Ένωσης αλλά και τον ελληνικό τουρισμό.
Τονίζει ακόμη ότι τόσο τα ευρωπαϊκά όσο και τα ελληνικά ξενοδοχεία επηρεάζονται σημαντικά από την αύξηση των τιμών της ενέργειας, των τροφίμων και τον υψηλό πληθωρισμό, τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις ελλείψεις προσωπικού και δεξιοτήτων, αλλά και τη συνεχή αύξηση των τραπεζικών επιτοκίων.

Προέδρος ΞΕΕ : Ο ευρωπαϊκός χειμώνας θα κρίνει τη νέα τουριστική χρονιά

Ολόκληρη η συνέντευξη του κ. Βασιλικού έχει ως εξής:

Ποιες είναι οι προτεραιότητες της Ηotrec το 2023 και γενικότερα τα επόμενα χρόνια;

Παρά το θετικό πρόσημο που παρουσίασε η βιομηχανία φιλοξενίας το 2022 μετά από την περίοδο του COVID, δεν πρέπει να αγνοούμε το γεγονός ότι οι επιπτώσεις της πανδημίας έχουν αφήσει ένα βαθύ αρνητικό αποτύπωμα στον κλάδο μας, με τη Eurostat να προειδοποιεί για τους κινδύνους αφού οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων στον τομέα αυξήθηκαν 100% το τελευταίο τρίμηνο του 2022 σύμφωνα με τα στοιχεία της.

Έτσι για τη HOTREC παραμένει κορυφαία προτεραιότητα η ενδυνάμωση των εστιατορίων, των ξενοδοχείων και των μπαρ, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα κρίσιμα ζητήματα, μεταξύ των οποίων, οι υψηλές τιμές τροφίμων και ενέργειας, ο αυξημένος πληθωρισμός και οι ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό.

Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων δεν είναι εύκολη και απαιτεί συνεχείς ανταλλαγές βέλτιστων πρακτικών και πάνω απ’ όλα μια σταθερή οριζόντια συνεργασία με τα μέλη μας, τους εταίρους του κλάδου και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.

Η αποτελεσματική εκπροσώπηση των μελών μας μέσα από μια ισχυρή πανευρωπαϊκή οργάνωση, οδηγεί μπροστά την ευρωπαϊκή φιλοξενία και διασφαλίζει τη συνέχιση της προσφοράς της στην ευημερία των κοινωνιών  και την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας στο σύνολό της. Στην ανάδειξη του πλούτου της ηπείρου μας, σε όλες τις εκφράσεις του (πολιτισμός, γαστρονομία, τοπική παραγωγή κτλ) καθώς και του Ευρωπαϊκού τρόπου ζωής.

Ποια είναι τα βασικά προβλήματα του ευρωπαϊκού ξενοδοχείου και πόσο κοινά είναι με του ελληνικού;

Αν και βρίσκονται σε πορεία ανάκαμψης, εντούτοις τα ξενοδοχεία στην Ευρώπη θα επηρεάζονται σημαντικά από την αύξηση των τιμών της ενέργειας, των τροφίμων και τον υψηλό πληθωρισμό. Ο πόλεμος συνεχίζει να επηρεάζει αρνητικά τις επιχειρήσεις και μαζί με άλλα μακροχρόνια και κρίσιμα ζητήματα στον τομέα, όπως οι ελλείψεις προσωπικού και δεξιοτήτων, δημιουργούν τεράστιες προκλήσεις για τον κλάδο από τη μια άκρη της Ευρώπης ως την άλλη. Σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ρευστότητα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων έχει επίσης η συνεχής αύξηση των τραπεζικών επιτοκίων, ειδικά για της επιχειρήσεις που βρίσκονται σε διαδικασία αποπληρωμής δανείων του παρελθόντος, με σημαντικό ποσό αυτών να είναι δάνεια της περιόδου Covid 19.

Ποια η θέση της Hotrec για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις καταλυμάτων;

Εδώ και μια δεκαετία, η HOTREC παρακολουθεί την ανάπτυξη των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων (STR) στην Ευρώπη με αυξανόμενη ανησυχία. Όπως τονίσαμε πολλές φορές, προσφάτως και σε σχετική έκθεση, το φαινόμενο πυροδοτεί σοβαρά προβλήματα, μεταξύ των οποίων, ο αθέμιτος ανταγωνισμός, η αδήλωτη εργασία, η έκθεση των καταναλωτών σε κινδύνους όσον αφορά στην ασφάλειά τους και το αδήλωτο φορολογικό εισόδημα.

Στα τέλη του περασμένου έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε νέους κανόνες σχετικά με τη συλλογή και την ανταλλαγή δεδομένων για τις υπηρεσίες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης καταλυμάτων:

Πιστεύουμε ότι αυτό είναι ένα σημαντικό εργαλείο για να βοηθήσει τις αρχές να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα κρίσιμα ζητήματα που ανακύπτουν και γι’ αυτό η HOTREC χαιρέτισε θερμά την πρόταση. Σημειώνουμε ωστόσο πως θα μπορούσε να βελτιωθεί και να ενισχυθεί περαιτέρω. Τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ήδη καταλήξει σε συμφωνία και εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα μπορούσε να στοχεύσει υψηλότερα, για παράδειγμα, εισάγοντας υποχρεωτικά συστήματα καταγραφής και δεδομένων σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Πως αντιμετωπίζει η Hotrec το έλλειμμα εργαζόμενων στον τομέα του τουρισμού. Πως κινούνται οι διάφορες χώρες για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού;

Η HOTREC δραστηριοποιείται ενεργά, μαζί με τα αρμόδια ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, στην εξεύρεση πιθανών λύσεων τόσο σε βραχυπρόθεσμο όσο και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα για αυτό το παγκόσμιο πρόβλημα, που έφτασε σε πρωτοφανή κορύφωση μετά την πανδημία COVID-19.

Πρόσφατα δημοσιεύσαμε σχετικό έγγραφο με στόχο να αναλύσουμε αυτό το φαινόμενο και τους λόγους για τους οποίους εμφανίζεται και να προτείνουμε συγκεκριμένες λύσεις. Για παράδειγμα, η ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης, κατάρτισης και η προώθηση ψηφιοποιημένων διαδικασιών, θα μπορούσαν να είναι πιθανοί τρόποι εξόδου από αυτήν την κρίση. Μεταξύ άλλων η εξισορρόπηση των όρων ανταγωνισμού με τον κλάδο βραχυχρόνιων μισθώσεων που συνιστά  μια πολύ γκρίζα αγορά εργασίας, η νόμιμη μετανάστευση, η προώθηση διαφορετικών μορφών εργασίας και η εικόνα του κλάδου.

Η έκθεσή μας περιγράφει επίσης την κατάσταση της έλλειψης εργατικού δυναμικού που καταγράφεται σε εθνικό επίπεδο από τα μέλη μας σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Κι εδώ θέλω να επισημάνω ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου -δηλαδή η πλειονότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων φιλοξενίας- είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε αυτό το θέμα. Βασιζόμαστε, λοιπόν, στη συνεχή υποστήριξη της ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις.

Πόσο «ευρωπαϊκά» είναι τα ελληνικά ξενοδοχεία;

Η ελληνική ξενοδοχία ακολουθεί κάποια χαρακτηριστικά που είναι κοινά σε όλη την Ευρώπη. Μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οικογενειακές σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Διαπιστώνουμε μια συνεχή τάση αναβάθμισης του ξενοδοχειακού ιστού με τον πολλαπλασιασμό των 5στερων και 4στερων ξενοδοχείων που τη συναντάμε και σε άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς. Πρέπει να σημειώσουμε και το γεγονός πως επενδυτικά κεφάλαια καθώς και ξένα brands έχουν ξεκινήσει να μπαίνουν στη χώρα μας πολύ περισσότερο απ’ ότι στο παρελθόν καταθέτοντας έτσι ψήφο εμπιστοσύνης. Σημαντικό ρόλο επίσης παίζουν και οι συνεχείς αναβαθμίσεις των ελληνικών ξενοδοχείων με 1 δισ. ευρώ επενδύσεις κάθε χρόνο. Τέλος πολύ ψηλά βρίσκονται τα ελληνικά ξενοδοχεία στα reviews της ευρωπαϊκής φιλοξενίας. Από κάθε άποψη λοιπόν, τουλάχιστον στον ξενοδοχειακό κλάδο, είμαστε Ευρώπη.

Ποιες οι εκτιμήσεις των ευρωπαίων για την φετινή τουριστική σεζόν. Ειδικά για την Ελλάδα, ποιες είναι οι εκτιμήσεις;

Υπάρχει μια συγκρατημένη αισιοδοξία καθώς φαίνονται τα στοιχεία της ζήτησης να παραμένουν υψηλά, έχοντας περάσει από έναν χειμώνα που τελικά ήταν καλύτερος σε σχέση με αυτό που αναμενόταν. Αποφύγαμε τα σενάρια αρνητικής ανάπτυξης στην Ευρώπη, ακόμη κι αν αντιμετωπίζουμε ακόμη έναν υψηλό πληθωρισμό. Όμως το γεγονός αυτό δεν έχει φανεί ικανό ως τώρα να ανακόψει την post-covid τάση δαπανών για ταξίδια. Όσο διατηρείται αυτή η τάση υπάρχει και η αισιοδοξία της αντιμετώπισης των μεγάλων αυξήσεων που εμφανίζουν σε όλες τις λογιστικές γραμμές των εξόδων τους οι επιχειρήσεις φιλοξενίας και εστίασης σε όλη την Ευρώπη. Η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται σε αυτή την τάση και την επιβεβαιώνει με βάση όλα τα στοιχεία που έχουμε μέχρι στιγμής.

Τι σημαίνει η ανάδειξη σας στη θέση του προέδρου της Hotrec για εσάς προσωπικά, τον ελληνικό ξενοδοχειακό κλάδο και τον τουρισμό της χώρας μας;

Είναι εξαιρετική τιμή αλλά και μεγάλη ευθύνη η ανάληψη των καθηκόντων του Προέδρου της HOTREC, με την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων συναδέλφων. Εκλογή που σηματοδοτεί την αναγνώριση της συστηματικής δουλειάς του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος για την εκπροσώπηση του κλάδου σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τον πρωταγωνιστικό ρόλο της χώρας μας στον ευρωπαϊκό τουρισμό.

Η φιλοξενία αποτελεί ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα για την ευρωπαϊκή οικονομία, με 12 εκατομμύρια εργαζόμενους σε πάνω από  2.000.000 επιχειρήσεις, το 90% των οποίων είναι μικρού και μεσαίου μεγέθους ξενοδοχεία εστιατόρια και καφέ.  Όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα,  η φιλοξενία είναι η ραχοκοκαλιά της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη.

Η εξίσωση που καλείται να λύσει η εκτελεστική επιτροπή της HOTREC είναι η ακόλουθη: πως θα μπορέσει ο κλάδος της φιλοξενίας να ανταποκριθεί στις ταυτόχρονες μεταβάσεις (ψηφιακή, πράσινη, ενεργειακή, κλπ) σε ένα εξαιρετικά ρευστό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από τον πόλεμο, τον πληθωρισμό και την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού. Είμαι πεπεισμένος πως με την εξαιρετική συνεργασία που έχουμε με όλα τα μέλη μας, τις 45 εθνικές ενώσεις που συμμετέχουν από 34 χώρες της Ευρώπης, θα καταφέρνουμε να λύσουμε τη δύσκολη εξίσωση, όπως άλλωστε έχουμε κάνει και στο παρελθόν.

Kαι μια ερώτηση για την Ελλάδα. Ποιες εκτιμάτε ότι θα είναι οι επιδόσεις του ελληνικού ξενοδοχείου το 2023;

Λέω με κάθε ευκαιρία πως το 2023 δεν πρέπει να κάνουμε εκτιμήσεις για τις επιδόσεις του 2023. Έτσι κι αλλιώς πλην διαφήμισης είναι πολύ λίγα τα περιθώρια παρέμβασης από τον οποιονδήποτε στη διαμόρφωση πλέον της σεζόν. Ούτε γήπεδα γκολφ ή συνεδριακά κέντρα μπορούμε να χτίσουμε, ούτε περισσότερες μαρίνες και λιμάνια να έχουμε, ούτε περισσότερα αεροπλάνα να βάλουμε. Πρακτικά, μόνο η τιμολογιακή πολιτική είναι στα χέρια μας σε περίπτωση που χρειαστεί να ενισχύσουμε τις αφίξεις στη χώρα, κάτι όμως που δεν διαφαίνεται αυτή τη στιγμή.

Γι’ αυτό σκοπός δεν είναι να συζητάμε την τρέχουσα σεζόν αλλά να συζητάμε την προοπτική του κάθε προορισμού με βάση τη δική του στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης, με επιλογή θεματικών ενοτήτων για τις οποίες θα πρέπει να δημιουργήσει και τις απαραίτητες υποδομές καθώς και με στοχευμένη προβολή της διαφοροποίησής του και της ταυτότητάς του. Αυτό είναι το στοίχημα του ελληνικού τουρισμού και όσο πιο γρήγορα καταφέρουμε να το συνειδητοποιήσουμε και να το κερδίσουμε, τόσο πιο σημαντικά θα είναι μακροπρόθεσμα τα οφέλη για τη χώρα μας.