Η προσβολή της προσωπικότητας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιδίως οι πλατφόρμες δημόσιου διαδικτυακού χώρου που προσφέρονται για ανταλλαγή κάθε λογής θέσεων και απόψεων δεν θεωρείται, εκ πρώτης τουλάχιστον όψης, να στοιχειοθετούν βλάβες ανάλογης σημασίας και βαρύτητας με αυτές που ενδέχεται να συντελεστούν εκτός του διαδικτυακού πλαισίου.

Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές κατά τις οποίες προσβολές της προσωπικότητας που λαμβάνουν χώρα στη ψηφιακή σφαίρα δεν άγονται ενώπιον της δικαιοσύνης με την (εσφαλμένη) πεποίθηση ότι θα έχουν αβέβαιη δικαστική κατάληξη. Κατά πόσο, όμως, είναι ακριβές κάτι τέτοιο όταν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πέραν των ευεργετικών τους ιδιοτήτων, λειτουργούν αρκετές φορές ως όχημα αλλεπάλληλων προσβολών της προσωπικότητας ορισμένων προσώπων;

Οι υποθέσεις που έχουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά έχουν απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό τη νομολογία στο πλαίσιο αγωγών περί προσβολής προσωπικότητας λόγω δυσφημιστικών αναρτήσεων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και πιο συγκεκριμένα στο «Facebook» – η λειτουργία του οποίου, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει στους παραδοσιακούς ιστότοπους (websites) ενημέρωσης, στηρίζεται στις διάφορες καταχωρήσεις και αναρτήσεις του κατόχου του εκάστοτε λογαριασμού και στις απαντήσεις αυτών που τον επισκέπτονται, είτε ως απλοί χρήστες του διαδικτύου, είτε ως «φίλοι» του διαχειριστή.

Κατά τούτο, λοιπόν, αναρτήσεις δυσφημιστικού σκοπού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και η μη διαγραφή αυτών προσβάλλουν την προσωπικότητα του θιγόμενου προσώπου, με αποτέλεσμα λόγω της εν λόγω παράνομης και υπαίτιας πράξης να πληρούνται οι προϋποθέσεις προς χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Ειδικότερα, σε ένα τέτοιο πλαίσιο, όταν το περιεχόμενο των επίδικων αναρτήσεων κρίνεται ψευδές και μάλιστα εν γνώσει του ψεύδους, με απώτερο στόχο την προσβολή της τιμής, της υπόληψης, της φήμης και εν γένει της προσωπικότητας του κάθε φορά θιγομένου καταφάσκεται ηθική βλάβη.

Η κρίση του δικαστηρίου

Υπό το φως των ανωτέρω, το Δικαστήριο θα λάβει υπόψη του εν γένει τις συνθήκες τέλεσης της προσβολής, το είδος και τη βαρύτητα αυτής, το έντονο ψυχικό άλγος που προκλήθηκε εξαιτίας της προσβλητικής συμπεριφοράς, την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των διαδίκων, και μετά τη στάθμιση των κατά νόμο στοιχείων (932 ΑΚ) σε συνάρτηση με την αρχή της αναλογικότητας θα επιδικάσει ένα εύλογο ποσό για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης του θιγόμενου προσώπου.

Παράλληλα, το δικαστήριο θα υποχρεώσει τον εναγόμενο να άρει την προσβολή της προσωπικότητας του ενάγοντος με διαγραφή από το προφίλ της επίδικης δημοσίευσης/ανάρτησης, να δημοσιεύσει αυτούσιο το διατακτικό της απόφασης, καθώς και να προβεί μέσω δημοσίευσης σε δήλωση ανάκλησης των προσβλητικών δημοσιεύσεων που οδήγησαν αιτιωδώς στην προσβολή της τιμής, της υπόληψης και της φήμης του προσώπου και εξ αυτού του λόγου συνετέλεσαν στην πλήρωση των προϋποθέσεων για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.

Συμπερασματικά, οι προσβολές της προσωπικότητα στη δημόσια ψηφιακή σφαίρα δεν αποτελούν αχαρτογράφητο πεδίο για την ελληνική νομολογία, καθότι οι βλάβες που συντελούνται σε βάρος προσώπων είναι πολλές και κάποιες φορές ίσως και βαρύτερες εν συγκρίσει με εκείνες εκτός δημόσιου διαδικτυακού πλαισίου.

* Η Σουζάνα Κλημεντίδη είναι Δικηγόρος