Εργαλείο βελτίωσης οι διεθνείς αξιολογήσεις

Οι διεθνείς αξιολογικές κατατάξεις («rankings») που ανακοινώνονται κάθε χρόνο αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο σύγκρισης των πανεπιστημίων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Τα κριτήρια και η μεθοδολογία κάθε αξιολόγησης διαφέρουν σημαντικά, με αποτέλεσμα να υπάρχουν αποκλίσεις και ευρείες διαφοροποιήσεις, κυρίως για τα πανεπιστήμια που βρίσκονται στο μέσο και κατώτερο της τελικής κατάταξης. Ετσι, το ίδιο πανεπιστήμιο εμφανίζεται στις διαφορετικές αξιολογήσεις με διαφορετική σειρά. Και βέβαια η κατάκτηση μιας υψηλής θέσης σε ένα διεθνές σύστημα αξιολόγησης που περιλαμβάνει τα καλύτερα πανεπιστήμια έστω και επιλεκτικά είναι λόγος για προβολή και ακαδημαϊκή ικανοποίηση. Αρκεί να μη γίνεται επαναλαμβανόμενα και αποσπασματικά για κάποιες σχολές, αλλά να καταγράφει μία συνεχή ανοδική πορεία από χρόνο σε χρόνο. Να ανταποκρίνεται, δηλαδή, στον σκοπό των αξιολογήσεων που δεν είναι άλλος από τη συνεχή και διαρκή βελτίωση συνολικά των ιδρυμάτων ανάλογα πάντα με τις ανάγκες τους, και λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες κάτω από τις οποίες λειτουργούν.

Οι αξιολογήσεις βασίζονται σε στοιχεία που εξάγονται από διεθνείς βάσεις δεδομένων και αποτυπώνουν το ερευνητικό έργο θετικών επιστημών και επιστημών ζωής κυρίως, ευνοώντας έτσι τις αντίστοιχες σχολές και ιδρύματα. Από την άλλη, ο μεγάλος όγκος του επιστημονικού έργου που παράγεται στις ανθρωπιστικές σχολές υποτιμάται καθώς μένει εκτός καταγραφής, επηρεάζοντας την τελική τους κατάταξη.

Αν και είναι δύσκολο να αποφύγει κάποιος τη σαγήνη των διεθνών κατατάξεων, η ουσιαστική εξέλιξη και πρόοδος των ιδρυμάτων καθορίζεται από την προτεραιοποίηση των αναγκών τους και όχι από  τη μεθοδολογία των διαφόρων συστημάτων. Τον προηγούμενο Νοέμβριο δύο από τις σημαντικότερες Νομικές Σχολές στον κόσμο, των Πανεπιστημίων Χάρβαρντ και Γέιλ, ανακοίνωσαν ότι αποσύρονται από την ετήσια αξιολογική κατάταξη, που δημοσιεύει το περιοδικό «U.S. News & World Report», χαρακτηρίζοντάς την αναξιόπιστη και προκατειλημμένη έναντι των εκπαιδευτικών τους προτεραιοτήτων, που ήταν η στήριξη των οικονομικά ανίσχυρων φοιτητών.

Στο διεθνές περιβάλλον που λειτουργούν σήμερα τα πανεπιστήμια οι διεθνείς κατατάξεις δεν είναι ούτε πανάκεια ούτε εύκαιρη διαφήμιση προς εντυπωσιασμό και χειροκρότημα. Είναι φυσικά μια επιβράβευση αλλά είναι παράλληλα και εργαλείο κριτικής και βελτίωσης. Στόχος είναι η ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας σπουδών με αντιμετώπιση των προβλημάτων όπως η υποστελέχωση, οι ελλειμματικές εκπαιδευτικές και ερευνητικές υποδομές και η προβληματική καθημερινότητα. Στόχος είναι ένα Πανεπιστήμιο λειτουργικό και παραγωγικό για τους φοιτητές και το προσωπικό του, χωρίς να κρύβουμε κάτω από το χαλί τις πραγματικές ανάγκες.

Ο κ. Γεράσιμος Σιάσος είναι πρόεδρος Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής Καρδιολογίας, Γ’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Νοσοκομείο «Η Σωτηρία».