Ελαιόλαδο: Πόσο αυξήθηκαν οι τιμές σε Ελλάδα και Ευρώπη [πίνακες]

Σημαντική μείωση κατά σχεδόν 40% καταγράφεται μεσοσταθμικά για την περίοδο 2022/2023 στη σοδειά ελαιολάδου στην Ευρώπη, με μεγάλη κερδισμένη όμως την Ελλάδα που σημειώνει για την ίδια περίοδο αύξηση 42% στην παραγωγή. Μεγάλη χαμένη είναι η Ισπανία που βλέπει δραματική μείωση 54%, ενώ σημαντικό πλήγμα δέχονται επίσης η Ιταλία με μείωση 27% και η Πορτογαλία με απώλειες 39%. Κύριος παράγοντας για τις δραματικές αυτές μειώσεις θεωρείται η κλιματική αλλαγή και ειδικά οι ξηρασίες.

Η συνολική αυτή υποχώρηση στην παραγωγή της ΕΕ τη στιγμή που οι ανάγκες για κατανάλωση και εξαγωγές ελαιολάδου –και μάλιστα καλή ποιότητας- αυξάνονται, ανεβάζει δραματικά τις τιμές. Αυτό συμβαίνει σε μια περίοδο που τα νοικοκυριά ήδη υποφέρουν λόγω του πληθωρισμού που καίει σε διάφορους τομείς οικονομικής δραστηριότητας.

Ελαιόλαδο: Σε υψηλά επίπεδα οι τιμές στα ελαιοτριβεία

Στην Ισπανία από τον περσινό Ιούνιο μέχρι σήμερα οι αυξήσεις στις τιμές του ελαιόλαδου φτάνουν έως το 60% (στα 5,4 ευρώ το κιλό σύμφωνα με τους Financial Times). Στην Ελλάδα οι αυξήσεις από το Μάρτιο του 2022 έως το Μάρτιο του 2023 είναι πολύ μικρότερες αναλογικά αλλά και πάλι αξιόλογες, καθώς υπολογίζονται σε 17,5%.

Τα αλλάζει όλα το κλίμα

Το πλήγμα για την παραγωγή ελαιολάδου στην Ευρώπη αποτελεί τη μεγαλύτερη ίσως έως τώρα ένδειξη για το πώς η κλιματική αλλαγή πλήττει τη Μεσόγειο και πρωτίστως την Ιβηρική αλλά και την Ιταλία, καθώς εκεί έχουν αρχίσει τα τελευταία χρόνια να καταγράφονται σταθερά πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες και ξηρασίες από όσο παλιότερα με μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνία και την οικονομία –περιλαμβανομένων και των καλλιεργειών. Φόβοι υπάρχουν και για τη χώρα μας καθώς η κλιματική αλλαγή μπορεί να απειλήσει κι εδώ σημαντικά τη γεωργία.

Προς το παρόν -τουλάχιστον- η γεωργία και ειδικά η παραγωγή ελαιόλαδου καλά αντέχει, όπως φαίνεται από τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παραγωγή ελαιόλαδου που παρουσιάζει σήμερα ο Οικονομικός Ταχυδρόμος.

Ωφελημένη Ελλάδα

Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία για τη χώρα μας τα οποία για την περίοδο 2022/2023 δείχνουν αύξηση παραγωγής ελαιόλαδου σε 330 χιλιάδες τόνους από 232 χιλιάδες τόνους το 2021/2022 σύμφωνα με τις πιο τελευταίες εκτιμήσεις της ΕΕ.

Αντίθετα η Ισπανία πήγε από τους 1,5 εκατ τόνους σχεδόν τη σαιζόν 2021/2022 σε 680 χιλιάδες τόνους τη σαιζόν 2022/2023. Η Ελλάδα πέτυχε για τη σαιζόν 2022/2023 τη μεγαλύτερη παραγωγή ελαιολάδου από τη σεζόν 2017/2028 και μετά.

Φλέγεται η Ισπανία

Το ράλι των τιμών στο ελαιόλαδο στην Ισπανία, που είναι βασικό διατροφικό προϊόν των χωρών της Μεσογείου, αποδίδεται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη ξηρασία που πλήττει την Ιβηρική και επηρεάζει καίρια τις καλλιέργειες. Η Ισπανία είναι βαρόμετρο για τις τιμές του ελαιολάδου καθώς είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο. Εκεί υπολογίζεται ότι παράγεται περίπου το 50% του ελαιολάδου που ζητείται σε όλο τον πλανήτη.

Όμως στην Ισπανία οι συνεχώς επιδεινούμενες καιρικές συνθήκες και ειδικά η ανομβρία και οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες έχουν μειώσει το τελευταίο δωδεκάμηνο την παραγωγή της χώρας περίπου στο μισό.

Τα πιο τελευταία στοιχεία είναι ακόμη πιο αποθαρρυντικά. Η Ισπανία, σύμφωνα με το Fortune, γνώρισε τον δεύτερο ξηρότερο Μάρτιο αυτού του αιώνα ενώ ο Απρίλιος μάλλον θα είναι ο πιο ξηρός μήνας που έχει καταγραφεί ποτέ. Σύμφωνα με το Earth.org, τις πρώτες δύο εβδομάδες του Απρίλιου δεν έπεσε «ούτε μια σταγόνα» βροχής στη μισή επικράτεια της χώρας. Το περασμένο έτος ήταν το πιο ζεστό από το 1961 και μετά που ξεκίνησαν να καταγράφονται πιο λεπτομερή στοιχεία.

Τα αποθέματα νερού διαμορφώνονται στο 50% σε εθνικό επίπεδο, αλλά η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη στην Ανδαλουσία που είναι η σημαντικότερη περιοχή της χώρας με τη μεγαλύτερη παραγωγή. Η λεκάνη απορροής του ποταμού Γουαδαλκιβίρ είναι γεμάτη στο 25% της χωρητικότητάς της και οι αγρότες στην περιοχή έχουν βάλει όρια στη χρήση νερού για άρδευση που φτάνουν ακόμη και το 90% σε ορισμένες περιπτώσεις.

Τα ίδια σχεδόν ισχύουν για την Πορτογαλία, ενώ ούτε η Ιταλία όμως πάει πίσω αφού ειδικά για την τελευταία το 2022 ήταν η χρονιά με τις λιγότερες βροχοπτώσεις από το 19ο αιώνα και μετά.

Το ελαιόλαδο συλλέγεται στην περιοχή της Μεσογείου μεταξύ Οκτωβρίου και Φεβρουαρίου κάτι που σημαίνει ότι αν δεν βρέξει επαρκώς στο μεσοδιάστημα τότε η νέα σοδειά δεν θα είναι τόσο καλή. Παράγοντες του κλάδου αναφέρουν ότι οι προμήθειες ελαιολάδου, ειδικά ελαιολάδου καλής ποιότητας μειώνονται, καθώς δεν υπάρχουν μεγάλες ποσότητες διαθέσιμες ειδικά για εξαγωγή.