Ο Τζο Μπάιντεν σηματοδοτεί την εκκίνηση για την προεδρική κούρσα

Ο Τζο Μπάιντεν θα αντιμετωπίσει τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικάνων στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2024. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυτό το πρόσωπο θα είναι ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο κ. Μπάιντεν ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για επανεκλογή στις 25 Απριλίου, στην τέταρτη επέτειο από την έναρξη της προηγούμενης προεκλογικής του εκστρατείας. Αν και στην πραγματικότητα αυτή θα είναι η τέταρτη φορά που ο Μπάιντεν θα είναι υποψήφιος πρόεδρος: η πρώτη του απόπειρα έγινε πριν από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης ή, για όσους σκέφτονται τη δισκογραφία του Μάικλ Τζάκσον, ανάμεσα στα άλμπουμ «Bad» και «Dangerous». Αν κέρδιζε και ολοκλήρωνε μια δεύτερη θητεία, θα ήταν 86 ετών όταν αποχωρούσε. Ο πληθυσμός της Αμερικής είναι πολύ νεότερος από αυτόν των άλλων δυτικών δημοκρατιών, η οικονομία της είναι πιο ζωντανή. Η πολιτική της όμως γεροντοκρατείται.

Αυτά τα δύο γεγονότα -η αναγνωρισημότητα του κ. Μπάιντεν και η ηλικία του- βοηθούν να εξηγηθεί γιατί το 70% των Αμερικανών δεν θέλουν να είναι υποψήφιος ξανά, αριθμός που περιλαμβάνει το 50% των Δημοκρατικών. Αν ήταν ένας εμπνευσμένος αγωνιστής, το διάστημα μεταξύ της πρώτης του προεδρικής υποψηφιότητας και της πρώτης του επιτυχημένης θα μπορούσε να μην ήταν 32 χρόνια. Το 2020 η υποψηφιότητα του Μπάιντεν ήταν η απάντηση σε ένα πρόβλημα που είχε δημιουργήσει το Δημοκρατικό Κόμμα για τον εαυτό του. Ο πρωτοπόρος στις προκριματικές εκλογές, ο Μπέρνι Σάντερς, θα ήταν ένας τεράστιος κίνδυνος για το κόμμα, δεδομένης της σκληρής αριστερής πολιτικής του και του ουσιαστικού κινδύνου που θα είχε να χάσει από τον Πρόεδρο Τραμπ. Ποιος ανάμεσα τους Δημοκρατικούς είχε τις μεγαλύτερες πιθανότητες να κρατήσει τον κ. Σάντερς και μετά να κερδίσει τον Τραμπ; Ήταν ο άνθρωπος που ήταν πάντα εκεί, ο άνθρωπος του οποίου η έκκληση ήταν ότι, σε μια εποχή υπερβολικού πολιτικού ενθουσιασμού, ήταν κάπως βαρετός.

Τέσσερα χρόνια μετά, το Δημοκρατικό Κόμμα έχει κολλήσει σε ένα παρόμοιο δίλημμα. Οι εν ενεργεία πρόεδροι είναι πάντα υποψήφιοι ξανά αν πιστεύουν ότι θα κερδίσουν τις προκριματικές τους εκλογές. Το Δημοκρατικό Κόμμα έχει άφθονα ταλέντα: η κυβερνήτης του Μίσιγκαν Γκρέτσεν Γουίτμερ, ο γερουσιαστής από τη Τζόρτζια Ραφαέλ Γουόρνοκ, ο κυβερνήτης του Κεντάκι Άντι Μπέσιαρ, για να αναφέρουμε μερικούς, έχουν όλοι δείξει την ικανότητα να κερδίζουν σε μέρη όπου οι Ρεπουμπλικάνοι είναι σκληροί ανταγωνιστές. Αλλά οι Δημοκρατικοί είναι πιο πειθαρχημένοι από τους Ρεπουμπλικάνους αυτές τις μέρες. Κανένας σοβαρός υποψήφιος δεν επιθυμεί να αποσταθεροποιήσει την εκστρατεία ενός εν ενεργεία προέδρου. Και έτσι οι μόνοι κύριοι αμφισβητίες του Μπάιντεν μέχρι στιγμής είναι ένας πρώην πνευματικός σύμβουλος της Όπρα Ουίνφρει και ένας αντιεμβολιαστής ακτιβιστής. Εάν το πεδίο παραμείνει έτσι, μπορεί να μην υπάρξουν καθόλου προκριματικά ντιμπέιτ για τους Δημοκρατικούς το επόμενο έτος.

Και όμως αυτή δεν είναι τόσο απαισιόδοξη κατάσταση όσο φαίνεται. Ναι, οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν θέλουν ο Μπάιντεν να είναι ξανά υποψήφιος. Αλλά οι απρόθυμοι Δημοκρατικοί θα συμπαραταχθούν πίσω από τον υποψήφιό τους. Και, το πιο σημαντικό, ένας ακόμη μεγαλύτερος αριθμός δεν θέλει άλλα τέσσερα χρόνια με τον κ. Τραμπ. Μεταξύ των ψηφοφόρων γενικά, οι αριθμοί του κ. Μπάιντεν (μείον δέκα μονάδες, αν αφαιρέσετε αυτούς που αισθάνονται αρνητικά γι ‘αυτόν από εκείνους που αισθάνονται θετικά) ξεπέρασαν τους αριθμούς του κ. Τραμπ (μείον 19). Ούτε η βαθμολογία αποδοχής του κ. Μπάιντεν είναι τόσο κακή όσο φαίνεται αν το σημείο σύγκρισης δεν είναι μόνο οι προηγούμενοι Αμερικανοί πρόεδροι αλλά οι σημερινοί πρόεδροι και πρωθυπουργοί άλλων πλούσιων χωρών. Οι δυτικοί ψηφοφόροι είναι δύσκολο να προηγηθούν στη δεκαετία του 2020: ο Τζάστιν Τριντό στον Καναδά, ο Ρίσι Σούνακ στη Βρετανία και οΕμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία έχουν όλοι ακόμη χαμηλότερα ποσοστά αποδοχής από τον κ. Μπάιντεν (βλ. διάγραμμα).

Θεωρητικά, οι εν ενεργεία πρόεδροι κατεβαίνουν στηριζόμενοι στα επιτεύγματα τους. Αν ήταν έτσι, ο κ. Μπάιντεν θα μπορούσε να αισθάνεται πιο σίγουρος ενόψει της ψηφοφορίας του επόμενου έτους. Έχει κάνει περισσότερα από όλους σχεδόν για να εμποδίσει τη Ρωσία να καταλάβει την Ουκρανία, χωρίς να αναπτύξει αμερικανικά στρατεύματα. Στο εσωτερικό, η μεγάλη του ιδέα ήταν να ακολουθήσει βιομηχανική πολιτική με στόχο την αύξηση της εγχώριας κατασκευής τσιπ ημιαγωγών, μειώνοντας έτσι την αμερικανική εξάρτηση από την Ταϊβάν και τη διανομή επιδοτήσεων με στόχο την επιτάχυνση της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές της αμερικανικής οικονομίας. Αυτό μπορεί να είναι ανεπιθύμητο για τους υπέρμαχους του ελεύθερου εμπορίου (και για ορισμένους συμμάχους τους), αλλά συμβαδίζει με τη διάθεση μιας χώρας που έχει επωφεληθεί πλουσιοπάροχα από την παγκοσμιοποίηση, ενώ παραμένει πεπεισμένη ότι απειλείται από το εξωτερικό εμπόριο. Ως πρόεδρος, το καύχημα του Μπάιντεν ότι μπορούσε να κάνει συμφωνίες με τη Γερουσία που άλλοι δεν μπορούσαν -επειδή είχε περάσει 36 χρόνια δουλεύοντας εκεί- αποδείχτηκε αληθινό.

Στην πράξη, όμως, οι εκλογές δεν είναι απλώς δημοψηφίσματα για τα επιτεύγματα του κατεστημένου. Η προεκλογική εκστρατεία μετράει. Και ο κ. Μπάιντεν δεν είναι πολύ καλός σε αυτά. Το βίντεο που ανήγγειλε την κούρσα του για το 2024 ήταν μια παραδοχή αυτού του γεγονότος: ο πρόεδρος είναι καλύτερος όταν τεμαχίζεται σε μικρά κλιπ, σε συνδυασμό με ένα συγκλονιστικό μουσικό θέμα με εικόνες χαρούμενων Αμερικανών, παρά όταν εκφωνεί μια ομιλία μπροστά σε πλήθος. Η αντιπρόεδρός του, του οποίου το autocue μερικές φορές φαίνεται να ελέγχεται από τον Αρμάντο Ιανούτσι (παραγωγό πολιτικής σάτιρας), δεν βοηθάει πολύ. Οι ψηφοφόροι φαίνεται να γνωρίζουν την άβολη αλήθεια ότι, εάν ο κ. Μπάιντεν πεθάνει στην εξουσία, το βάρος της διοίκησης θα περάσει σε κάποια που φαίνεται απροετοίμαστη γι’ αυτό.

Το 2020 ο κ. Μπάιντεν δεν χρειάστηκε να κάνει προεκλογική εκστρατεία επειδή οι μεγάλες συγκεντρώσεις ανθρώπων αποτράπηκαν λόγω της εξάπλωσης της covid-19. Αυτό του ταίριαζε, όπως και η οικονομική επιβράδυνση που επέφερε η πανδημία. Αυτό που θα έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία το 2024 είναι οι επιδόσεις της οικονομίας. Οι εν ενεργεία πρόεδροι που κατεβαίνουν στις εκλογές με ισχυρή οικονομία σχεδόν πάντα κερδίζουν. Αυτός είναι ένας άλλος τρόπος για να πούμε ότι μια επανάληψη της μάχης Μπάιντεν-Τραμπ θα ήταν πολύ πιο αβέβαιη από ό,τι θα έπρεπε, στηριζόμενοι σε παράγοντες πέρα από τον έλεγχο του κ. Μπάιντεν. Εάν ο κ. Τραμπ είναι πράγματι ο υποψήφιος, υπόσχεται μια εκδικητική προεδρία («Είμαι η εκδίκηση σας», δήλωσε στους θαυμαστές του σε πρόσφατο συντηρητικό συνέδριο). Και η ο δεύτερη φορά του στον Λευκό Οίκο θα στελεχωθεί με αληθινούς πιστούς. Το καθήκον να αποτραπεί αυτό θα έπεφτε για άλλη μια φορά στους ώμους του ογδοηκονταετούς κ. Μπάιντεν. Κάθε παραπάτημα που κάνει τον επόμενο ενάμιση χρόνο θα είναι μια υπενθύμιση αυτού του βάρους.