Μεσοπρόθεσμο 2023-2026: Οι προβλέψεις της ελληνικής οικονομίας με σενάριο νομισματικού σοκ

Με ένα σενάριο προβλέψεων και χωρίς, όπως αναμενόταν, τις προεκλογικές  κομματικές εξαγγελίες εστάλη στις Βρυξέλλες το Πρόγραμμα Σταθερότητας 2023-2026. Οι εκτιμήσεις της παρούσας κυβέρνησης έως το 2026 προβλέπουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, επενδύσεις και μείωση του χρέους. Ο πήχης για 3% ανάπτυξη θα επιτευχθεί, σύμφωνα με το πρόγραμμα που εστάλη στην Κομισιόν, από το 2024, ενώ ο στόχος για πλεόνασμα 2% παραμένει εντός του πλάνου.

Το πρόγραμμα συνοδεύεται και από ανάλυση ευαισθησίας το οποίο αφορά ένα σενάριο νομισματικού σοκ, σύμφωνα με τις οδηγίες της Κομισιόν για τα προγράμματα των χωρών. Στο πλαίσιο αυτό,  εξετάζει τις επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα και στα δημόσια οικονομικά από τις δυσμενείς εξελίξεις του πληθωρισμού και των επιτοκίων.

Σύμφωνο σταθερότητας: Προβλέπει ανάπτυξη 3% για το 2024 και πλεόνασμα 1,1% το 2023

Συγκεκριμένα, η ανάλυση εξετάζει τον αντίκτυπο των ακόλουθων εναλλακτικών σεναρίων:

1. Αύξηση των τιμών του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των βασικών εμπορευμάτων εντός του 2023, η οποία οδηγεί σε υψηλότερο συνολικό πληθωρισμό κατά 0,5% για το τρέχον έτος (σενάριο Α).
2. Ένα νομισματικό σοκ που αυξάνει τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης το 2023 σε σχέση με το βασικό σενάριο (Σενάριο Β).

Το σενάριο του σοκ

Οι πιέσεις έχουν επιδράσεις εξασθένισης του εισοδήματος και των δαπανών των νοικοκυριών, καθώς και αυξημένο κόστος παραγωγής που περιορίζουν το λειτουργικό πλεόνασμα των μη ενεργειακών επιχειρήσεων και επιβραδύνουν την ανάπτυξη της αγοράς εργασίας. Επιπλέον, η υψηλότερη αβεβαιότητα οδηγεί σε πιθανή αναβολή των επενδυτικών αποφάσεων και σε επαναξιολόγηση των αποφάσεων αποταμίευσης για προληπτικούς λόγους. Τέλος, το διεθνές εμπόριο και ο τουρισμός επηρεάζονται αρνητικά, μέσω του υψηλότερου κόστους μεταφοράς και του ασθενέστερου διαθέσιμου εισοδήματος.

Τα υψηλότερα επιτόκια συνεπάγονται επίσης μια εξασθενητική επίδραση στην ιδιωτική κατανάλωση, αν και ο κύριος αντίκτυπός τους στη δραστηριότητα λειτουργεί μέσω των ακαθάριστων επενδύσεων. Ταυτόχρονα, συνεπάγονται και πιο άμεσες επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά, καθώς αυξάνουν τις δαπάνες για τόκους και το δημόσιο χρέος.

Το σενάριο Β υποθέτει  αύξηση του επιτοκίου κατά 50 μονάδες βάσης. Αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στον ρυθμό αύξησης της παραγωγής τόσο μέσω των ακαθάριστων επενδύσεων, λόγω της αύξησης του κόστους δανεισμού, όσο και μέσω της ιδιωτικής κατανάλωσης, λόγω της αύξησης των αποταμιεύσεων των καταναλωτών. Συνολικά, τα υψηλότερα επιτόκια σε σύγκριση με εκείνα του βασικού σεναρίου ενδέχεται να οδηγήσουν σε αρνητικό ρυθμό αύξησης του ακαθάριστου σχηματισμού πάγιου κεφαλαίου κατά 0,3% και σε χαμηλότερη αύξηση τη ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 0,1%, οδηγώντας σε χαμηλότερη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά -0,1% το 2023 σε σύγκριση με το βασικό σενάριο.

Ποια μέτρα περιλαμβάνονται

Μπορεί οι προεκλογικές εξαγγελίες  να μην περιλαμβάνονται στις δημοσιονομικές εκτιμήσεις, περιέχει όμως  το σύνολο των μέτρων που έχουν θεσμοθετηθεί από την αρχή του 2023 έως σήμερα, όπως τη μόνιμη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 μονάδες, τη μόνιμη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης. Επιπλέον, αναφέρονται τα υλοποιούμενα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, ύψους 4,8% του ΑΕΠ για το 2022 και υπολογιζόμενου ύψους 1,2% του ΑΕΠ για το 2023, όπως και αύξηση της τακτικής επιχορήγησης των νοσοκομείων από τα 1,68 δισ. ευρώ το 2023 σε 1,75 δισ. ευρώ το 2024.  Υπολογίζεται, στο βασικό σενάριο, το κόστος της αύξησης των συντάξεων κάθε έτος με βάση το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό, καθώς και την, εξαγγελθείσα από τη ΔΕΘ, αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων από 1/1/2024.

Οι προβλέψεις

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το πρωτογενές αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα 1,1% για το 2023, 2,1% το 2024, 2,3% το 2025 και 2,5% το 2026.Με βάση τις βασικές μακροοικονομικές προβλέψεις εκτιμάται ανάπτυξη 2,3% για το έτος 2023, 3% για τo έτος 2024, 3% για το έτος 2025 και 2,1% για το έτος 2026.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί σε 4,5% το έτος 2023 και να αποκλιμακωθεί σε 2,4% το έτος 2024 και 2% τα έτη 2025 και 2026. Η ανεργία αναμένεται να διαμορφωθεί σε 11,8% το 2023 και να αποκλιμακωθεί σε 10,9% το 2024, 10% το 2025 και 9,8% το 2026.

Η ενίσχυση των επενδύσεων αναμένεται σημαντική με ετήσια αύξηση ύψους 13,2% το 2023, 9,7% το 2024, 10,7% το 2025 και 7,2% το 2026. Σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των επενδύσεων αναμένεται να διαδραματίσει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με δημόσιες επενδύσεις που υπολογίζονται σε 1,7% του ΑΕΠ το 2023, 1,9% του ΑΕΠ το 2024, 1,8% του ΑΕΠ το 2025 και 1,7% του ΑΕΠ το 2026. Καταγράφεται επίσης  ραγδαία αποκλιμάκωση του Χρέους Γενικής Κυβέρνησης, το οποίο, με σταθερές πολιτικές, αναμένεται να μειωθεί από 171,3% του ΑΕΠ το 2022 σε 162,6% του ΑΕΠ το 2023, 150,8% του ΑΕΠ το 2024, 142,6% του ΑΕΠ το 2025 και 135,2% του ΑΕΠ το 2026.