Παγκόσμια οικονομία: Κώδωνας κινδύνου από οικονομολόγους για άγνωστες πηγές αστάθειας

Οι προειδοποιήσεις του επικεφαλής της UniCredit, Aντρέα Ορσέλ για περισσότερες διασώσεις περιφερειακών αμερικανικών τραπεζών ενώνονται με τις εκτιμήσεις κορυφαίων οικονομολόγων που επισημαίνουν ότι η περατεταμένη περιόδος υψηλών επιτοκίων θα φέρει αναταραχές στο τραπεζικό σύστημα. Επιπλέον, η παγκόσμια οικονομία μπαίνει σε μια νέα εποχή γεωπολιτικών αλλαγών, αποπαγκοσμιοποίησης, η οποία αλλάζει το χάρτη του εμπορίου και η μόνη βεβαιότητα είναι η αβεβαιότητα.

Πιο επισφαλής ο αμερικανικός τραπεζικός τομέας

«Στις ΗΠΑ, πρόκειται για τη διάσωση προβληματικών τραπεζών, δεν βλέπω καμία προβληματική τράπεζα να διασώζεται στην Ευρώπη», είπε ο Ορσέλ σε συνέντευξη του στην εκπομπή  Joumanna Bercetche του CNBC, συμπληρώνοντας ότι «οι ΗΠΑ, κρίνοντας από τη χθεσινή μέρα, μπορεί να υπάρξουν περισσότερες.»

Η διαρκής παγκόσμια τραπεζική κρίση

H First Republic βρέθηκε αντιμέτωπη με μεγάλη πίεση όσο αυξάνονταν τα επιτόκια από τη Fed για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, πλήττοντας την αξία των ομολόγων και των δανείων που αγόρασε η τράπεζα όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά, η οποία οδήγησε σε εκροή καταθέσεων και την επέμβαση των ρυθμιστικών αμερικανικών αρχών. Σε ρόλο λευκού ιππότη η JPMorgan απέκτησε τη Δευτέρα τη σημαντική πλειοψηφία των περιουσιακών στοιχείων της First Republic, τα οποία περιλάμβαναν καταθέσεις ύψους περίπου 92 δισ. δολαρίων. Η κατάσχεση της First Republic ήρθε μετά την κατάρρευση της Silicon Valley Bank και τη γενικότερη ανησυχία για τη σταθερότητα των μικρότερων αμερικανικών τραπεζών εν μέσω υψηλότερων επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Κορυφαίοι οικονομολόγοι δήλωσαν στο CNBC ότι περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων θα μπορούσαν να αναδείξουν περισσότερες αδυναμίες στον τραπεζικό τομέα των ΗΠΑ.

Αλλά οι τραπεζικές αρχές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου η ιταλική UniCredit έχει την έδρα της, έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν βλέπουν το ίδιο επίπεδο κινδύνου στην περιοχή, υποστηρίζοντας ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες είναι καλά κεφαλαιοποιημένες και υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες που ρυθμίζουν τη λειτουργία του τραπεζικού συτήματος. Κι αν κάποιος φέρει ως παράδειγμα την περίπτωση της  Credit Suisse o Oρσέλ τονίζει ότι η εξαγορά και η διάσωση της από την UBS έγιναν εκτός των ορίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η βαθιά αλλαγή των μακροοικονομικών συνθηκών

«Μπορεί να δούμε περισσότερες διασώσεις στις ΗΠΑ, κατά τη γνώμη μου, αλλά στην Ευρώπη αυτού του είδους οι εξαγορές δεν πρόκειται να αποτελέσουν μοχλό ενοποίησης», εξηγεί και πρόσθεσε ότι μετά την πανδημία και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η αστάθεια.

Λίγοι τραπεζίτες μπορούν να συγκριθούν με το βάθος της διορατικότητας του Aντρέα Ορσέλ στο ταχέως μεταβαλλόμενο χρηματοπιστωτικό τοπίο. Ο διευθύνων σύμβουλος της ιταλικής UniCredit, ο οποίος διευθύνει τράπεζες σε 13 χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης σε συνέντευξη που παραχώρησε πριν από πό δύο βδομάδες στο Bloomberg είχε αναφερθεί πάλι στις τραπεζικές κρίσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Και ως πρώην επικεφαλής της επενδυτικής τραπεζικής στην ελβετική UBS Group AG, είχε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για την κατάρρευση της ανταγωνίστριάς της Credit Suisse . Και σε αυτή τη συγχώνευση εστίασε στην βαθιά αλλαγή των μακροοικονομικών συνθηκών τονίζοντας ότι οι επικεφαλής των τραπεζών θα  πρέπει να είναι σε εγρήγορση για προβλήματα.

«Μετά από χρόνια παγκοσμιοποίησης, θετικής δυναμικής και ενός υποστηρικτικού οικονομικού περιβάλλοντος, αντιμετωπίζουμε ένα αβέβαιο μέλλον. Κοιτάξτε τον πληθωρισμό, ο οποίος θα παραμείνει υψηλός για διαρθρωτικούς λόγους. Κοιτάξτε τα επιτόκια. Κοιτάξτε τη γεωπολιτική. Κοιτάξτε την οικονομία. Κοιτάξτε την αποπαγκοσμιοποίηση, την επαναφορά των αλυσίδων αξίας. Όλα αυτά τα πράγματα συμβαίνουν παράλληλα. Είναι σχεδόν αναπόφευκτο ότι κάτι κακό θα συμβεί, και οι κυβερνήσεις δεν θα έχουν εγχειρίδιο δράσης, επειδή το εγχειρίδιό μας είναι για τις προηγούμενες κρίσεις, όχι για την επόμενη κρίση. Γι’ αυτό λέω στην ομάδα μου: Η μόνη βεβαιότητα είναι η αβεβαιότητα.» είπε χαρακτηριστικά.

Η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στον πληθωρισμό και στη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος

Καμπανάκι κρούουν και κορυφαίοι οικονομολόγοι στον απόηχο της διάσωσης της First Republic Bank από την JPMorgan Chase που τονίζουν ότι η παρατεταμένη περίοδος υψηλότερων επιτοκίων καθιστά πιο ευάλωτο τον τραπεζικό τομέα, θέτοντας ενδεχομένως σε κίνδυνο την ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό.

Σήμερα αναμένεται η απόφαση της Federal Reserve, με τις εκτιμήσεις να συγκλίνουν ότι θα προχωρήσει σε μια αύξηση 25 μονάδων βάσης, ενώ η προσοχή θα στραφεί στα σχόλια του επικεφαλής, Τζερόμ Πάουελ και από τα οποία θα φανεί αν η κεντρική τράπεζα έχει ολοκληρώσει τον κύκλος σύσφιγξης. Οι οικονομολόγοι όμως προειδοποιούν ότι οι πληθωριστικές πιέσεις θα παραμείνουν σε υψηλό επίπεδο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Η έκθεση WEF Chief Economists Outlook που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα τόνισε ότι ο πληθωρισμός παραμένει πρωταρχική ανησυχία. Σχεδόν το 80% των επικεφαλής οικονομολόγων που συμμετείχαν στην έρευνα επισήμαναν ότι οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να διαχειριστούν «έναν συμβιβασμό μεταξύ της καταπολέμησης του πληθωρισμού και της διατήρησης της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα», ενώ εκτιμούν ότι θα δυσκολευτούν να επιτύχουν τον στόχος τους για τον πληθωρισμό.

«Οι περισσότεροι επικεφαλής οικονομολόγοι αναμένουν ότι οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να ισορροπήσουν μεταξύ του στόχου περαιτέρω μείωσης του πληθωρισμού και των ανησυχιών για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα που έχουν επίσης ανακύψει τους τελευταίους μήνες», δήλωσε η Zahidi στο CNBC. Ως αποτέλεσμα, εξήγησε, αυτό το αντιστάθμισμα θα γίνει πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί, καθώς περίπου τα τρία τέταρτα των οικονομολόγων που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση αναμένουν ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει υψηλός ή ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν θα μπορέσουν να κινηθούν αρκετά γρήγορα για να τον μειώσουν στο στόχο.

Η νέα εποχή και οι εστίες αστάθειας

Ωστόσο, αρκετοί κορυφαίοι οικονομολόγοι δήλωσαν σε πάνελ της Συνόδου Κορυφής του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για την Ανάπτυξη στη Γενεύη  ότι ο υψηλότερος πληθωρισμός και η μεγαλύτερη χρηματοπιστωτική αστάθεια είναι εδώ για να μείνουν.

«Ο κόσμος δεν έχει προσαρμοστεί στη νέα εποχή, η οποία θα είναι δομικά πιο πληθωριστική, στον κόσμο μετά την παγκοσμιοποίηση όπου δεν θα υπάρχει η ίδια κλίμακα εμπορίου με περισσότερα εμπόδια στις εμπορικές συναλλαγές, με τον πληθυσμό να γερνάει που σημαίνει ότι οι συνταξιούχοι που είναι αποταμιευτές δεν θα αποταμιεύουν με τον ίδιο τρόπο», τονίζει η Karen Harris, διευθύνουσα σύμβουλος μακροοικονομικών τάσεων της Bain & Company. «Επιπλέον μειώνεται το εργατικό δυναμικό, που απαιτεί επενδύσεις στην αυτοματοποίηση σε πολλές αγορές, άρα λιγότερη παραγωγή κεφαλαίου, λιγότερη ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων και αγαθών, περισσότερες απαιτήσεις για κεφάλαια. Αυτό σημαίνει ότι ο πληθωρισμός, η ώθηση του πληθωρισμού θα είναι υψηλότερη»

Ο Jorge Sicilia, επικεφαλής οικονομολόγος του ομίλου BBVA, εκτιμά ότι μετά την απότομη αύξηση των επιτοκίων τους τελευταίους 15 μήνες, οι κεντρικές τράπεζες πιθανότατα θα θελήσουν να «περιμένουν και να δουν» πώς αυτή η αλλαγή νομισματικής πολιτικής μεταδίδεται στην οικονομία. Ωστόσο, είπε ότι μεγαλύτερη ανησυχία προκαλούν οι πιθανές «εστίες αστάθειας» που η αγορά δεν γνωρίζει επί του παρόντος.

«Σε έναν κόσμο όπου η μόχλευση ήταν πολύ υψηλή επειδή τα επιτόκια ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπου η ρευστότητα δεν θα είναι τόσο άφθονη όσο πριν, δεν πρόκειται να ξέρει κανείς πού θα είναι το επόμενο πρόβλημα» είπε χαρακτηριστικά.

Επέστησε επίσης την προσοχή στην αναφορά της τελευταίας έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην «διασύνδεση» της μόχλευσης, της ρευστότητας και αυτών των θυλάκων αστάθειας.